Kasteel "Nieuw (of Klein) Tillegem" gelegen in een ommuurd park van circa 2,5 ha, aan straatzijde afgesloten door een smeedijzeren hekken. Sinds circa 1995 aangepast tot jeugdverblijfcentrum "De Karmel" van de Chiro. Oudste vermelding van de hofstede die zich bevond op deze locatie gaat terug tot 1673. Op de kaart van Ferraris (1770-1778) staat de site afgebeeld als een kasteeltje (?) met moestuin, omgeven door water. In 1815 tekent Mestdagh een kasteel omgeven door een strakke, geometrische tuin. Circa 1850, op de kaart in de atlas van Vander Maelen, verschijnt de constructie op een ruimer, spievormig, omwald perceel. In 1876 koopt Henri le Bailly de Tilleghem het domein aan en laat het toenmalige "huis" (volgens de gegevens van het kadaster) in 1878 deels verbouwen en uitbreiden tot een "kasteel". Een volgende verbouwing wordt in 1907 uitgevoerd in opdracht van zijn neef Julien le Bailly de Tilleghem, erfgenaam van het kasteel. In 1924 verkoopt deze het kasteel, het bijhorende koetshuis en de lusttuin aan de karmelietes Cécile Kervyn die aan het hoofd stond van een nieuwe Karmelgemeenschap. In 1988 verwerft Chirojeugd-Vlaanderen het domein en richt het in als verblijfcentrum.
Klein kasteeltje in neorenaissance getinte stijl, waarvan het huidig uitzicht vermoedelijk dateert van de verbouwcampagne van 1878. Baksteenconstructie onder leien zadeldak verlevendigd met natuursteen voor de hoekkettingen en vensteromlijstingen. Vernieuwd schrijnwerk. Oorspronkelijk kasteel in het tweede kwart van de 20ste eeuw deels ingebouwd door eenvoudige kloostervleugels. In de kelder bevindt zich naar verluidt steen met opschrift "Demoiselle Charlotte Schottey, le 25 aoüt MVCCI(?)XXXIII", verwijzend naar de eigenaarsfamilie Schottey die het pand aankocht in 1786. Volgens D'Hoore is in het kasteel de voormalige trappenhal bewaard en verwijzen neogotische plafondschilderingen nog naar de aanwezigheid van een kleine huiskapel. Ten noorden van het kasteel staat het koetshuis gebouwd in 1878 door Henri le Bailly de Tilleghem. Baksteenbouw onder gemansardeerd, leien schilddak, geritmeerd door steekboogopeningen. Vrij ingrijpend verbouwd in de jaren 1990.
Kadasterarchief West-Vlaanderen te Brugge, 207: Mutatieschetsen, Sint-Michiels, 1878/4, 1907/6
Kadasterarchief West-Vlaanderen te Brugge, 212: Kadastrale legger, Sint-Michiels, artikelnummer 1876.
Rijksarchief Brugge, Kaarten en Plannen Collectie Karel Mestdagh, nummer 1380.
BONDUEL P., Geschiedenis van de Brugse rand. Sint-Michiels, 1992, p. 113.
D'HOORE B., Descendance du baron Edmond Le Bailly de Tilleghem et d'Adèle de Man, Brugge, 2001, p. 26-27, p. 96-98.
Geschiedenis van de Karmel, jeugdverblijfcentrum van Chirojeugd-Vlaanderen V.Z.W., zonder datum
Bron: VANWALLEGHEM A. & VAN VLAENDEREN P. met medewerking van GILTÉ S. & DENDOOVEN K. 2005: Inventaris van het bouwkundig erfgoed, Provincie West-Vlaanderen, Gemeente Brugge, Deelgemeente Sint-Michiels, Bouwen door de eeuwen heen in Vlaanderen WVL22, onuitgegeven werkdocumenten. Auteurs: Vanwalleghem, Aagje; Van Vlaenderen, Patricia Datum: De tekst wordt ter beschikking gesteld door: Agentschap Onroerend Erfgoed (AOE)
Aanvullende informatie
Parkje
Het parkje ligt op een driehoekig terrein dat tot in de eerste helft van de 20ste eeuw door een walgracht omgeven was. Later werd de walgracht gedempt en vervangen door een tuinmuur. Deze muur is recent grotendeels afgebroken en langs de Torhoutse Steenweg vervangen door een haag.
Het smeedijzeren toegangshek tussen hardstenen hekpijlers in de noordelijke hoek van het terrein hangt samen met de parkaanleg zoals weergegeven op de topografische kaart van 1932 en op de inrit na, op de vroegere kaart van 1884. In deze periode beslaat het domein een veel grotere oppervlakte dan vandaag. Naast de omwalde driehoekige kern ligt ten noorden een hoeve met uitgebreide moestuin, verder zuid en westwaarts bevind zich een uitgestrekt parkbos doorsneden door dreven en een slingerend padennetwerk. In de tweede helft van de 20ste eeuw wordt dit voormalig parkbos deels tot naaldhoutplantage omgevormd en worden een tweetal hoeven in het bos opgetrokken. Een deel van het oude padenpatroon is nog op het Digitaal Hoogtemodel zichtbaar.
Topografische kaarten van België, Tweede editie, Militair Cartografisch Instituut, uitgegeven in 1880-1884, schaal 1:20.000.
Kaart van België, Militair Cartografisch Instituut, uitgegeven in 1928-1950, schaal 1:20.000
Geoportaal Onroerend Erfgoed, DHMV II, Torhoutse Steenweg 406, Brugge [online], https://geo.onroerenderfgoed.be (geraadpleegd op 18 oktober 2022).
Google Maps, Streetview, Torhoutse Steenweg 406, Brugge [online] (geraadpleegd op 18 oktober 2022).
Je kan deze pagina citeren als: Inventaris Onroerend Erfgoed 2024: Kasteel Nieuw of Klein Tillegem met park [online], https://id.erfgoed.net/erfgoedobjecten/77864 (geraadpleegd op ).
