Vrijstaande, bovengrondse constructie in een weide in de open vlakte van Beerst-Blote, ten oosten van de IJzer en de Galileistraat, ten westen van de Oostendestraat en ten zuiden van de Reigaartsvliet. De constructie ligt op ongeveer 1500 meter ten oosten van de beruchte Dodengang. De weide is bereikbaar vanaf de boerderij Galileistraat 12.

Historische beschrijving

Duitse betonnen bunker, tijdens de Eerste Wereldoorlog opgetrokken bij de gebouwen van een boerderij, die op Belgische militaire stafkaarten wordt aangeduid met Ferme du Passage. De boerderij is gelegen in de vlakte van Beerst-Blote, op nauwelijks 1500 meter ten oosten van de beruchte Dodengang.

Ten noorden van de Dodengang loopt de Duitse frontlijn ten westen van de IJzer, vanaf de Dodengang verspringt de Duitse frontlijn naar de oostelijke oever van de IJzer. Het Belgisch leger heeft dichter naar Diksmuide toe zelfs enkele voorposten op de oostelijke IJzeroever ingericht.

De vlakte van Beerst-Blote is geïnundeerd, wat op zich een natuurlijke verdediging vormt. Ten zuiden van de Dodengang worden de Duitse loopgraven in de frontlinie een stukje onderbroken, waarschijnlijk te wijten aan het al te drassig karakter van de grond. Deze onderbreking wordt opgevangen door drie kortere, parallelle loopgraven, die iets meer oostwaarts gelegen zijn. De meest westelijke loopgraaf wordt aangeduid met Tranchée du Fruit Défendu. Parallel hiervan, iets meer oostwaarts loopt de Tranchée de Beerst Bloote en nog een stukje verder oostwaarts, ter hoogte van Ferme du Passage loopt de Tranchée des Boues. Deze loopgraven worden met elkaar en de Oostendestraat verbonden via de Passerelle des Chardons. Vanaf de Oostendestraat wordt een smalspoor aangelegd richting frontlinie. Er verschijnen eveneens talrijke prikkeldraadversperringen, die niet noodzakelijk evenwijdig met de loopgraven zijn aangelegd.

Tussen en in de hoevegebouwen van Ferme du Passage worden heuse betonnen bunkers opgetrokken, waarvan vandaag de dag één bewaard gebleven is. De bewaarde bunker vertoont inderdaad veel sporen van bakstenen muren, waartegen de betonnen constructie grotendeels gegoten is. Aan de achterzijde (oostelijke zijde) zijn ijzers in de muur verankerd om het dak te bereiken. Op het dak van deze constructie zit een opvallende betonnen sokkel, die ook te zien is op militaire luchtfoto’s uit de oorlog. Ook bij een andere, nu verdwenen bunker is op de luchtfoto’s een gelijkaardige betonnen uitstulping te zien. Beide bunkers zijn al te zien op militaire luchtfoto’s van juli 1917. Deze sokkels zijn bedoeld als basis voor een geschutsopstelling, zoals bijvoorbeeld een Minenwerfer.

Wellicht wordt er initieel vanuit gegaan dat de oorspronkelijke bakstenen muren wat camouflage en bescherming kunnen bieden, maar deze muren worden algauw aan flarden geschoten. Op militaire luchtfoto’s wordt in ieder geval aangegeven dat de bunkers bij Ferme du Passage regelmatig onder (Belgisch) vuur genomen worden. Op een luchtfoto van 25 oktober 1917 staat bij Ferme du Passage geschreven: “Bon tir. Abris bétonnés intacts”. Twee dagen later wordt op een andere luchtfoto geschreven: “Abris touchés, non démolis”. En ook op latere luchtfoto’s staat de toestand van de bunkers beschreven.

Op Belgische militaire stafkaarten uit de zomer van 1917 wordt aangegeven dat twee bunkers bij Ferme du Passage dienen voor Lance-bombes (cf. Minenwerfer). Op een andere Belgische kaart, waarop de vijandelijke activiteiten in de periode tussen 25 mei en 24 juni 1918 weergegeven worden, is er sprake van vrij veel waargenomen schoten van mitrailleurs bij Ferme du Passage. Of deze schoten enkel van deze twee bunkers afkomstig zijn, is niet duidelijk. In en rond de hoevegebouwen zijn vermoedelijk nog andere betonnen militaire constructies opgetrokken, mogelijks met andere functies. Op een Belgische loopgravenkaart van september 1918 staat aangegeven dat er bij de Ferme du Passage een P.C. (Poste de Commandement) en Ob. (Poste d’Observation) ingericht zijn, een commandopost en een observatiepost.

Beschrijving

Rechthoekige betonnen constructie met bijhorende lage betonnen muur aan oostelijke zijde.

Aan de westelijke zijde is de betonnen buitenmuur heel onregelmatig en voor een groot deel gegoten tegen (nu verdwenen) bakstenen muren. Er zijn veel indrukken van bakstenen waarneembaar, op bepaalde plaatsen zitten er nog bakstenen in de betonnen muur. Onderaan de muur zat wellicht een opening in de bakstenen muur, want hier is het beton gegoten tegen een houten bekisting. Her en der zijn ronde wapeningsijzers zichtbaar. Ook de andere betonnen muren aan noordelijke en zuidelijke zijde zijn duidelijk tegen bestaande bakstenen muren gegoten. Aan oostelijke zijde is het beton gegoten tegen een houten bekisting.

Op het dak van de bunker is een betonnen uitstulping te zien van ongeveer 40cm hoog, dat veelhoekig is afgewerkt en aan westelijke zijde eerder onregelmatig is. In het dak zijn drie kleine, vierkante openingen te zien, resp. ten noorden, oosten en zuiden van deze sokkel. Centraal bovenaan tegen de oostelijke muur zijn nog drie klimijzers bewaard om het dak te bereiken.

In de oostelijke muur zitten twee deuropeningen. De kaders in de deuropeningen zijn verdwenen. Per deuropening zijn drie ijzeren hengsels bewaard gebleven.

Binnenin is de ruimte met een tussenmuur verdeeld in twee kamers, die in verbinding met elkaar staan. Er zijn in de muren verschillende nissen uitgespaard. In het plafond zijn de drie kleine vierkante openingen zichtbaar.

Ten oosten van de bunker (kant deuropeningen) staat een lagere betonnen muur. Tussen de bunker en deze muur in loopt een lager gelegen gang, met deels bewaarde betonnen trapjes aan de uiteinden.

• KONINKLIJK LEGERMUSEUM BRUSSEL, Collectie militaire stafkaarten, Belgische militaire stafkaart Plan Directeur Armée Belge, Flle N° IV, Dixmude, 12/7/1917; Plan Directeur Armée Belge, Flle N° V, Dixmude, 9/1918.
• KONINKLIJK LEGERMUSEUM, Collectie luchtfoto’s Eerste Wereldoorlog, Ferme du Passage 18/7/1917, 27/9/1917, 25/10/1917, 27/10/1917, 7/4/1918.
• KONINKLIJK LEGERMUSEUM, Fonds Vierde Legerafdeling, doos 41, kaart 1 D.A. – E.M., 2ME BUREAU, Activité ennemie du 25/5/18 au 24/6/1918.