Duitse betonnen geschutstelling uit de Eerste Wereldoorlog, nabij het kruispunt van de huidige Esenweg, Eikhofstraat en Klerkenstraat. Dit kruispunt wordt tijdens de oorlog op Belgische militaire stafkaarten aangeduid als Patte d’Oi.

De constructie maakt tijdens de oorlog deel uit van de Eessener Stellung, een onderdeel van de Duitse II. Stellung. Deze stelling wordt uitgebouwd met loopgraven, prikkeldraadversperringen en betonnen bunkers. De II. Stellung loopt min of meer vanaf het kruispunt van de huidige Stokerijstraat met de spoorlijn Diksmuide-Zarren, tot ten westen van de Patte d’Oi, om vervolgens verder te lopen langs de twintig meter hoogtelijn tot Klerken en verder. De stelling loopt aldus parallel met en net ten zuidwesten van de Klerkenstraat. Door haar hoogteligging kan de lagergelegen vijand vanaf deze stelling gemakkelijk geobserveerd of bestookt worden.

De Eessener Stellung wordt door het 248ste Reserve-Infanterie-Regiment als een ‘rustige’ stelling omschreven voor de laatste maanden van 1917.

Aan de hand van de beschikbare militaire luchtfoto’s kan vastgesteld worden dat de bunker opgetrokken is tussen september 1916 en begin februari 1917. Volgens een kaart, die door het Belgische leger op 15 oktober 1917 is samengesteld, gaat het om een betonnen stand voor een kanon of houwitser, in ieder geval met een klein kaliber (77 of 105mm).

Het kanon of de houwitser wordt door de flankerende, lage zijmuren enigszins beschut. Mogelijk worden de flankwallen bovenaan met takkenbossen beschermd. De ijzers aan de bovenrand van de flankerende zijmuren worden dan waarschijnlijk gebruikt voor het samenhouden van deze takkenbossen.

Eveneens opvallend zijn de bijkomende betonnen verstevigingen links en rechts van de schietopeningen in de zijmuren. Beide (nu verdwenen) buitendeuren zijn tweeledig samengesteld, te oordelen naar de overgebleven hengsels. De ijzeren lusjes aan de muren van de eigenlijke bunker dienen vermoedelijk voor het bevestigen van een camouflagenet.

Op militaire luchtfoto's is duidelijk te zien dat rondom rond de constructie prikkeldraadversperringen zijn aangebracht.

Beschrijving

Rechthoekige betonnen militaire constructie van ca. H.235 x Br.840 x D.470cm, met aanpalende lagere zijmuren. Het beton is tegen een houten bekisting gegoten. Het dak is min of meer plat en voorzien van een goot.

De constructie is aan noordwestelijke zijde gesloten. Aan zuidoostelijke zijde zitten twee deuropeningen van ca. H.140 x Br.100 x D.100cm. Deze deuropeningen bevatten uitsparingen voor een deurkader. Bij elke deuropening zijn vier ijzeren hengsels bewaard gebleven, die er op wijzen dat de verdwenen deur tweeledig was samengesteld. Tussen de twee deuropeningen zitten nog twee kleine vierkante openingen in de muur. In beide zijmuren zit een klein schietgat (nu aan één kant dichtgemaakt), beschermd door een stalen plaat en bijkomende betonnen verstevigingen links en rechts van de schietopening. Opvallend zijn de rij ijzeren haakjes op elke zijmuur, iets boven de schietopeningen. Ook in de zuidoostelijke muur zijn enkele gelijkaardige ijzeren haken terug te vinden.

De betonnen constructie wordt aan beide zijden geflankeerd door lagere, aanpalende zijmuren, die ongeveer een meter boven het maaiveld uitsteken en een hoekig verloop kennen. Elke zijmuur bevat een nis van ca. H.32 x Br.80 x D.30cm. Opvallend zijn de ijzeren banden die uitsteken aan de bovenrand van de zijmuren.

Binnenin bestaat de constructie uit twee ruimtes. Het plafond is samengesteld uit stalen profielen, waartussen het hout mooi bewaard gebleven is. In het plafond zijn meerdere openingen bewaard gebleven.

De twee ruimtes zijn met elkaar verbonden via een deuropening. Ter hoogte van deze opening zit een nis in de zuidoostelijke muur. In elke ruimte is daarenboven een nis aanwezig in de noordwestelijke muur. In de twee zijmuren is telkens de opening zichtbaar van het schietgat, dat naar buiten toe versmalt.

Duitse mitrailleurspost van de Eerste Wereldoorlog, gelegen in weide achter de Esenweg ten westen van de dorpskom (zichtbaar vanaf de Eikhofstraat), op de heuvelrug die van Diksmuide over Esen en Klerken (Houthulst) naar Staden loopt. Deze mitrailleurspost maakte deel uit van de zogenaamde "Eessener-Stellung" (een andere bunker van deze tweede Duitse stelling - is bewaard aan de Klerkenstraat nummer 2) die verder liep op grondgebied Klerken (Houthulst). Deze stelling stond bekend als een rustige stelling, aanvankelijk bezet door twee compagnies, later door één. Rechthoekige bovengrondse betonnen constructie onder nagenoeg vlak dak, met aanpalende lage versterkingsmuren met schietgaten vanwaar de vijand onder vuur kon worden genomen. Gesloten noordwestzijde; zuidoostzijde met twee deuropeningen (uitsparingen voor deurkader) en twee kleine vierkante gaten.
Binnenin twee ruimtes, verbonden door een deuropening, bewaarde nissen. Plafond van ijzeren staven afgewisseld met houten balken.

Vrijstaande, bovengrondse betonnen constructie in weide achter de Esenweg, ten westen van Esen. Circa 500m ten ZO ligt een tweede betonnen constructie (Klerkenstraat 2). Een derde constructie, die zich nog eens op 500m ten zuidoosten van de tweede zou liggen, is verdwenen.

Historische achtergrond

Het gaat hier om een stevige Duitse mitrailleurspost, behorende tot de "Eessener-Stellung". De aanpalende, lage muren dienden als schietmuren, vanaf waar de vijand onder vuur genomen kon worden. De 2 gaten aan de zijkanten dienden op hun beurt als schietgaten, op zo'n manier beschermd (door de betonnen driehoeksvormen) dat het bereik vanuit de schietgaten en vanachter de schietmuren, maximaal is. De haakjes aan de zijmuren konden dienen voor het ophangen van een camouflagenet, zodat de schietgaten niet zichtbaar waren voor de vijand. De 2 ruimtes werden afgesloten met vermoedelijk telkens een tweeledige deur, te oordelen naar de nog aanwezige hengsels. De nissen buiten en binnen dienden als opbergruimte.

Op het grondgebied van Esen lag de 2de Duitse stelling, de Eessener-Stellung genoemd. Deze stelling volgde een lijn die liep van de hofstede van Lenez (spoorweg) tot aan de hoeve A. Desimpel. Ook links en rechts van de Esenweg stonden betonnen bunkers.

De Eessener-Stellung behoorde eigenlijk al tot de 2de Duitse verdedigingslinie van de Duitsers. Deze tweede stelling liep dan verder in de richting van Klerken, rechts van de Klerkenstraat, ongeveer ter hoogte van de 20m hoogtelijn. Van deze stelling waren er in 1982 nog 3 betonnen bunkers bewaard gebleven: één langs de Esenweg op een 200-tal meters van de boerderij A. Desimpel (de hier besproken mitrailleurspost), een 2de in de nabijheid van de Klerkenstraat nabij het huis San Mar en een derde op het Hof ter Linden (Daniël Lansen). Deze laatste is ondertussen verdwenen. De Eessener-Stellung was goed onderhouden en had de faam een rustige stelling te zijn. Aanvankelijk werd deze stelling bezet door 2 compagnies, later door 1 compagnie.

Tussen de stad Diksmuide en de Eessener-Stellung bouwden de Duitsers vele betonnen constructies. In die bunkers en in goed verdoken nesten stonden vele zware mitrailleursposten opgesteld. Deze verdedingsstelling wordt ook wel "schaakbordverdediging" genoemd.

Beschrijving

Rechthoekige bovengrondse betonnen constructie (circa H. 235 x L. 840 x Br. 470cm) met aanpalende lage versterkingsmuren. Het beton is tegen planken gegoten. Het dak is nagenoeg vlak en bevat een goot.

De noordwestkant is gesloten. De zuidoostkant bevat 2 deuropeningen (circa H. 140 x Br. 100 x D. 100cm) met uitsparingen voor een deurkader en 4 hengsels bij elke deur (telkens 1 boven- en onderaan, en 2 in het midden). Er zijn tevens nog 2 kleine, vierkante gaatjes aanwezig in deze muur.

Links en rechts van dit "hoofdgebouw" zijn 2 lage muren aangebouwd (circa H. 105 x Br. 175cm), die verschillende hoeken maken en die elk een nis bevatten (circa H. 32 x L. 80 x D. 30cm). Deze muren monden aan de zijkanten uit in een verstevigende, lage muur met daarop telkens 2 betonnen, schuinaflopende driehoeksvormen, die zich links en rechts van een gat bevinden, op zo'n manier dat vanuit het gat een breed bereik mogelijk is (1 van deze 4 driehoeken is gedeeltelijk vernietigd). Aan die schietgaten zijn de stalen platen nog aanwezig (1 gat is dichtgemaakt). In 2 van de 4 "driehoeken" (aan elke zijmuur 1) is een klein vierkant gaatje, dat iets schuin staat ten opzichte van de bunker. Aan de zijmuren zijn over de ganse lengte eveneens nog ijzeren haakjes in het beton ingewerkt, iets boven de gaten.

Binnenin bestaat de constructie uit 2 ruimtes, met elkaar verbonden via een deuropening. In de voormuur (de noordwestkant) is in elke ruimte een nis aanwezig, in de zuidoostmuur is een nis aanwezig ter hoogte van de deuropening. In de 2 zijmuren is telkens het gat zichtbaar, dat naar buiten toe versmalt en afgedekt wordt met de stalen plaat. Het plafond bestaat uit ijzeren staven, afgewisseld met houten balken. In het plafond zijn gaten aanwezig, onder andere boven de gaten van de zijmuren.