Naamsteen Petroleumtanks. In 1985 opgericht op initiatief van de provincie West-Vlaanderen ter herinnering aan de geduchte Duitse stelling die hier tijdens de Eerste Wereldoorlog was ingericht in één van de twee petroleumtanks die hier vlak voor de Eerste Wereldoorlog werden opgetrokken (zie historische inleiding). Vrijstaand gedenkteken naar ontwerp van J. Vansteenkiste (Brugge) samengesteld uit sokkel in spanbeton en ruitvormige gedenksteen in witte natuursteen met het opschrift: "PETROLEUMTANKS 1914 - 1918".

Gedenkteken opgesteld langs de IJzerdijk, ten westen van de IJzer, rechts van huis De Petrolburgh met huisnummer 66. Circa 400 meter ten noorden van de Dodengang. De omgeving is vlak en bestaat uit weiland.

Historische achtergrond

Naar aanleiding van de verjaardag van het overlijden van Koning Albert I en het uitbreken van de Eerste Wereldoorlog, richtte de Provincie West-Vlaanderen tussen 1984 en 1988 - in verschillende reeksen - 25 gedenktekens op, "Naamstenen" genoemd. Ze werden vooral in de Frontstreek geplaatst op die locaties, waar niets meer aanwezig was dat herinnerde aan bepaalde belangrijke gebeurtenissen/installaties uit de Eerste Wereldoorlog.

De naamstenen moeten getuigen over de grootse tragedie die zich in de Westhoek heeft afgespeeld en tegelijk het bewustzijn van een mogelijk drama levendig houden. De dieper gelegen boodschap die de Provincie aan jongeren wil meegeven, is die van "Nooit meer oorlog". Met het monogram van koning Albert, dat in de meeste naamstenen gebeiteld is, wil de Provincie hulde brengen aan een koning, die vier jaar in moeilijke omstandigheden aan het hoofd van het Belgische leger heeft gestaan.

De naamsteen "Petroleumtanks 1914-1918" herinnert aan een geduchte Duitse stelling, van waaruit de vijand de Belgische stellingen bij de huidige Dodengang zwaar onder vuur namen.

De Petroleumtanks waren immense reservoirs, die Diksmuide van petroleum moesten voorzien en die enkele jaren voor de oorlog waren opgetrokken.

In de nacht van 23 op 24 oktober 1914, tijdens de IJzerslag, staken de Duitsers massaal de IJzer over en veroverden onder meer de hoeve De Toren en de woning en installaties van de Petroleumtanks. De Duitsers naderden Diksmuide tot op slechts twee kilometer. Om dit omsingelingsmanoeuvre te verhinderen, hadden de Franse marine-fusiliers (het bataljon Rabot) voor 24 oktober een aanval op de hoeve De Toren en de Petroleumtanks gepland. De marine-fusiliers bezaten nog een bruggenhoofd aan de IJzer, bij kilometerpaal 16. In open veld waagden ze een aanval op de Petroleumtanks, maar de Duitsers staken de reservoirs in brand, waardoor de brandende petroleum de Franse militairen levend verbrandden.

Na de brand bleef de linkse tank, hoewel met gaten doorboord, overeind. De andere tank was van zijn grondvesten losgeschoten en stond schuin. Ze boden de Duitsers een uitstekend uitzicht over de IJzervlakte en van hieruit konden ze de Belgische stellingen aan kilometerpaal 16 onder vuur nemen. De Petroleumtanks waren een doorn in het oog van de Belgische legerleiding. De Belgen poogden herhaaldelijke keren deze voorpost in te nemen, wat hen nooit lukte. Vooral de opeenvolgende aanvallen tussen 9 en 14 mei 1915 waren bijzonder bloedig en kostten vele mensenlevens.

Als gevolg van de zware verliezen besloot de Belgische legerleiding om het over een andere boeg te gooien en te starten met de uitbouw van een naderingsgang vanaf kilometerpaal 16. Hieruit ontwikkelde zich gedurende de oorlog de loopgravenstelling die nu gekend is als de Dodengang.

Beschrijving

Vrijstaande gedenksteen, bestaande uit een rechthoekige sokkel uit gewapend beton, die vooraan driehoekig uitloopt. Een grote ruitvormige gedenksteen (80 x 80 x 10cm) uit witte natuursteen is schuin tegen de sokkel bevestigd.

Bovenaan het gekleurde wapenschild van West-Vlaanderen in geanodiseerd aluminium. Daaronder de tekst “Petroleumtanks 1914-1918”. De letters zijn diep V-vormig in de steen gekapt en lichtgrijs gepatineerd. Onderaan het officieel monogram van Koning Albert I.

H.140 x Br.50 x D.20cm.

Uitvoering: J. Vansteenkiste, provinciale Dienst voor Cultuur Brugge (ontwerper gedenksteen) - P.H. Boudens, Brugge (ontwerper en uitvoerder opschriften) - J. Hollevoet (spanbeton sokkel).