Naamsteen "Chirurgische Post Sint-Jansmolen". Oorspronkelijk tussen 1984 en 1988 op initiatief van de provincie West-Vlaanderen verkeerdelijk in Oostkerke geplaatst, werd hij in 2001 verplaatst naar de site van de Sint-Jansmolen te Lampernisse.

Vanaf 1916 werden op vraag van dokter Derache een drietal chirurgische voorposten opgericht op twee tot vijf kilometer van het front, dit met het oog op een snellere medische verzorging. Eén ervan is de voorpost Sint-Jansmolen. De voorposten bleven ongeveer een jaar operationeel: met de geplande offensieven in het vooruitzicht werden ze in de zomer van 1917 afgeschaft. De kern van deze medische post bestond uit vier vrachtwagens onderling verbonden door een grote tent. In een vijfde wagen werd er geopereerd.

Vrijstaand gedenkteken naar ontwerp van J. Vansteenkiste (Brugge) samengesteld uit sokkel in spanbeton en ruitvormige gedenksteen in witte natuursteen met het opschrift: "CHIRURGISCHE POST SINT-JANSMOLEN 1916-1917".

Gedenksteen ten westen van Oostkerke, op het kruispunt van de Lampernissestraat en de Oude Zeedijk, nabij de Molenbrug (weg Oostkerke-Lampernisse), uitkijkend over een enorme vlakte.

Historische achtergrond

Naar aanleiding van de verjaardag van het overlijden van Koning Albert I en het uitbreken van de Eerste Wereldoorlog richtte de Provincie West-Vlaanderen tussen 1984 en 1988 - in verschillende reeksen - 25 gedenktekens op, 'Naamstenen' genoemd. Ze werden vooral in de frontstreek geplaatst op die locaties, waar niets meer aanwezig was dat herinnerde aan bepaalde belangrijke gebeurtenissen of installaties uit de Eerste Wereldoorlog.

De naamstenen moeten getuigen over de grootse tragedie die zich in de Westhoek heeft afgespeeld en tegelijk het bewustzijn van een mogelijk drama levendig houden. De dieper gelegen boodschap die de Provincie aan jongeren wil meegeven, is die van “Nooit meer oorlog”. Met het monogram van koning Albert, dat in de meeste naamstenen gebeiteld is, wil de Provincie hulde brengen aan een koning, die vier jaar in moeilijke omstandigheden aan het hoofd van het Belgische leger heeft gestaan.

Oorspronkelijk werd de naamsteen geplaatst aan de Pervijzestraat in Oostkerke. In 2002 werd dit gecorrigeerd door de naamsteen te verplaatsen naar de Lampernissestraat in Lampernisse.

Tot aan de Eerste Wereldoorlog was er te Lampernisse naast de Lettenburgmolen, nog een andere windmolen namelijk de Sint-Jansmolen. Deze was een houten staakmolen en werd voor het eerst vermeld in 1460. In 1915 werd de romp omvergetrokken door Belgische genietroepen.

In juni 1916 deed dokter Derache het voorstel aan de Minister van Oorlog om een aantal chirurgische voorposten in te richten op twee tot vijf kilometer van het front. Dit om te vermijden dat gekwetsten met buikwonden op weg naar een fronthospitaal zouden overlijden aan infecties of bloeduitstortingen. Eens de toelating verkregen, werden op korte tijd drie dergelijke posten uitgebouwd: bij Sint-Jansmolen (Lampernisse), bij de Grognie (Oudekapelle) en bij 't Abelenhof (Reninge). Elke post kreeg een afgebakende zone toegewezen. Ze bleven ongeveer één jaar operationeel en werden in de zomer van 1917 met het oog op de geplande offensieven weer afgeschaft.

De voorpost Sint-Jansmolen hing af van het hospitaal l'Océan in De Panne. Deze mobiele chirurgische post werd een eerste maal opgesteld vóór de villa Bortier in juni 1915 in De Panne. Het was een gift van een zekere M. Vandenplas aan koningin Elisabeth, die hem op haar beurt aan l'Océan gaf. De kern van de medische post bestond uit vijf vrachtwagens onderling verbonden door een grote tent, elektrisch verwarmd en met een complete, medische uitrusting (radiologie, apotheek, operatiezaal, magazijn, keuken). De gewonden konden zelfs per boot via het kanalennet (Oostkerkevaart) aan- en afgevoerd worden.

De voorpost Sint-Jansmolen stond open en bloot voor het oog van de vijand, op zowat 2,5 kilometer van de Dodengang met als enige bescherming het grote Rode Kruisteken op het dak van de tent.

Op 14 november 1986 greep in Reninge bij het Abelenhof de plechtige onthulling plaats van de derde reeks Naamstenen voor de chirurgische posten van De Grognie, Sint-Jansmolen en het Abelenhof, het Legerhospitaal l'Océan en het kantonnement Le Lion Belge. Deze plechtigheid geschiedde in aanwezigheid van tal van vertegenwoordigers van de provincie, de militaire overheid, de gemeente en vaderlandslievende verenigingen. De toespraken werden gehouden door gouverneur O. Vanneste en gedeputeerde W. Vens. Bij het oorlogsgedenkteken van Reninge hield de burgemeester van Lo-Reninge eveneens een toespraak.

Beschrijving

Vrijstaande gedenksteen, bestaande uit een rechthoekige sokkel uit gewapend beton, die vooraan driehoekig uitloopt. Een grote ruitvormige gedenksteen (80 x 80 x 10cm) uit witte natuursteen is schuin tegen de sokkel bevestigd.

Bovenaan het gekleurde wapenschild van West-Vlaanderen in geanodiseerd aluminium. Daaronder de tekst "Chirurgische post Sint-Jansmolen 1916.1917". De letters zijn diep V-vormig in de steen gekapt en lichtgrijs gepatineerd. Onderaan het officieel monogram van Koning Albert I.

H.140 x Br.50 x D.20cm.

Uitvoering: J. Vansteenkiste, provinciale Dienst voor Cultuur Brugge (ontwerper gedenksteen) - P.H. Boudens, Brugge (ontwerper en uitvoerder opschriften) - J. Hollevoet (spanbeton sokkel)

• DEBAEKE S. 2003: Het drama van de Dodengang. De hel van het IJzerfront, Koksijde.
• JACOBS M. 1988: Naamstenen 1914-1918. 25 gedenkstenen opgericht tussen 1984 en 1988 ter herinnering aan het uitbreken van de Eerste Wereldoorlog en aan het overlijden van Koning Albert, Brugge.
• JACOBS M. 1995: Zij, die vielen als helden... Inventaris van de oorlogsgedenktekens van de twee wereldoorlogen in West-Vlaanderen, deel 1, Brugge.
• JACOBS M. 1996: Zij, die vielen als helden. Inventaris van de oorlogsgedenktekens van de twee wereldoorlogen in West-Vlaanderen, deel 2, Brugge.