Duitse betonnen mitrailleurpost uit de Eerste Wereldoorlog.
De mitrailleurpost maakt deel uit van de Duitse II. Stellung die ten westen van Beerst en Leke wordt uitgebouwd vanaf 1916. Tussen de eerste Duitse stelling, die min of meer de bochtige IJzer volgt en de tweede stelling wordt vanaf de Bocht van Tervate in zuidelijke richting nog een Artillerie-Schutz-Stellung ingericht. De constructie ligt meer bepaald op twee kilometer ten oosten van de Bocht van Tervate, waar de Duitse eerste verdedigingslijn uitgebouwd was op de westelijke oever van de IJzer. In vogelvlucht ligt de constructie op vier kilometer ten oosten van de eerste Belgische voorposten in het geïnundeerde gebied.
De mitrailleurpost is nog niet te zien op een Belgische militaire luchtfoto van 4 november 1916, wel op een Belgische militaire luchtfoto van december 1917. De datering kan nog verfijnd worden, daar de constructie al duidelijk staat aangegeven op een Belgische militaire stafkaart van 1 oktober 1917.
Uit militaire stafkaarten kan afgeleid worden dat de II. Stellung ter hoogte van Beerst en Leke bestaat uit een nagenoeg ononderbroken lijn aan loopgraven en prikkeldraadversperringen met net ten oosten ervan diverse posten, die op regelmatige afstand van elkaar opgetrokken zijn. Het betreft o.m. artillerie- en mitrailleurposten. Deze posten worden met nummers en een naam aangeduid. Bij onderhavige bunker staat 19 Mackensen, naar August von Mackensen, een Pruisische officier bij de cavalerie, die tijdens de 'Grooten Oorlog' successen zou boeken aan het Oostfront en uiteindelijk als veldmaarschalk gepromoveerd zou worden.
Er staat op de luchtfoto van december 1917 bij de bunker geschreven dat het wel degelijk om een abri occupé gaat, een bemande post. Op een luchtfoto van 6 juni 1918 zijn structuren rondom rond de bunker te zien. Wellicht gaat het om prikkeldraadversperring.
Volgens de Belgische stafkaart van 1 oktober 1917 loopt er een passerelle tussen de mitrailleurpost en een meer zuidwaarts gelegen bunker tegen de Walestraat. Er staan enkele barakken opgesteld ten zuidoosten van de mitrailleurpost. Ter hoogte van Walestraat 4 is nog een betonnen manschappenverblijf uit de Eerste Wereldoorlog bewaard gebleven.
Beschrijving
Bovengrondse meerhoekige betonnen militaire constructie, met zijmuren die een hoekig verloop kennen, waardoor het oostelijke deel van de constructie breder is dan het westelijke deel. De oostelijke muur van de constructie is 960cm lang, de westelijke muur 800cm. De constructie is 570cm diep.
Het beton is gegoten tegen een houten bekisting. Het dak van de constructie is 150cm dik en bevat twee kleine (15 x 15cm, aan oostelijke zijde) en twee grotere openingen (35 x 35cm, aan westelijke zijde).
De oostelijke muur is 110cm dik en omvat twee deuropeningen met ertussen twee vierkante openingen (35 x 35cm). Bovenaan de oostelijke muur is een borstwering uitgewerkt met een hoogte van 115cm en een breedte tot 40cm. Op de richel zijn haakjes aanwezig. De richel kan bereikt worden via een bewaarde betonnen trap, die centraal tegen de oostelijke muur is geplaatst.
De constructie is binnenin onderverdeeld in twee ruimtes, die van elkaar gescheiden worden door een binnenmuur met deuropening. Het plafond is met teerpapier bedekt. In de zijmuren zitten nissen.
KONINKLIJK LEGERMUSEUM, Fonds Militaire Luchtfoto’s W.O. I, Luchtfoto Keiem 4/11/1916; luchtfoto’s Ferme de l’Acier, 5/12/1917, 6/6/1918.
BRUCE A. 1989: An illustrated companion to the First World War, London.
Captured German Trench and Operations Maps from the National archives (CD-rom uitgegeven door The Naval & Military Press): Duitse militaire stafkaart Übersichtskarte 1:40.000 Gruppe Diksmuide, 23/9/1917; Duitse militaire stafkaart Leke, Blatt 3, 15/11/1917.
Bron: Onroerend Erfgoed West-Vlaanderen, Beschermingsdossier 4.001/32003/106.1, Duitse mitrailleurspost (WO I) Oostendestraat zn (DECOODT H., 2012) Auteurs: Decoodt, Hannelore Datum: De tekst wordt ter beschikking gesteld door: Agentschap Onroerend Erfgoed (AOE)
Dit type bunker is een zogenaamde Einheitsunterstand. In het gebied van het 4. Armee werden massaal Einheitsunterstände opgetrokken, soms ook wel aangeduid met Mannschafts- und Maschinen-Gewehr-Unterstände für 2 Gruppen of Gruppenunterstände: dit betreft een type bunker uit gewapend beton met rechthoekig grondplan, twee gebroken toegangen, één gang en twee ruimtes binnenin. Het opvallendste element aan deze bunker is de uitstekende muur aan de achterzijde met trap, die fungeerde als richel van waarop mitrailleurs bediend konden worden. Het dak fungeerde hierbij als borstwering. Bovenstaand model werd vaak ook uitgebreid met een observatiepost door middel van een mangat. Dergelijke Einheitsunterstand kon als commandopost gebruikt worden, of als communicatiepost of als verblijfplaats voor twee groepen infanterie of voor één groep infanterie en twee mitrailleurs met bediening, enzovoort.
DECOODT H. 2016: Bunkers uit de Eerste Wereldoorlog in het Duitse hinterland, onuitgegeven criterianota Agentschap Onroerend Erfgoed.
Je kan deze pagina citeren als: Inventaris Onroerend Erfgoed 2024: Duitse mitrailleurpost II. Stellung [online], https://id.erfgoed.net/erfgoedobjecten/78392 (geraadpleegd op ).
