erfgoedobject

Belgische militaire post Grognie

bouwkundig element
ID
78462
URI
https://id.erfgoed.net/erfgoedobjecten/78462

Juridische gevolgen

  • is aangeduid als beschermd monument Belgische bunker Grognie
    Deze bescherming is geldig sinds

  • is aangeduid als vastgesteld bouwkundig erfgoed Schuilplaats
    Deze vaststelling is geldig sinds

  • is deel van de aanduiding als beschermd cultuurhistorisch landschap Oudlandpolders van Lampernisse
    Deze bescherming is geldig sinds

Beschrijving

Belgische betonnen militaire post uit de Eerste Wereldoorlog nabij het gehucht Grognie.

Eens de bewegingsoorlog tot een stilstand gekomen is aan de IJzer in het najaar van 1914 bouwt het Belgische leger talrijke verdedigingswerken uit in het vlakke hinterland. Er ontstaat een netwerk aan verdedigingsstellingen met loopgraven en verbindingsgangen, dat naarmate de oorlog vordert steeds fijnmaziger wordt. Graven is in het waterrijke polderlandschap nagenoeg onmogelijk, waardoor de verdedigingswerken opgebouwd dienen te worden. De weinige aanwezige gebouwen worden, daar waar mogelijk, in dit verdedigingsnetwerk ingeschakeld en versterkt tot hoofdkwartier, commandopost, point d’appui (steunpunt), redoute (schans), enzovoort. Talrijke bakstenen of betonnen militaire constructies, vaak als abris aangeduid, worden in of tussen deze verdedigingslijnen of versterkte sites opgetrokken, ten behoeve van de infanterie, artillerie, genie of andere diensten. Deze militaire verdedigingswerken zijn bereikbaar dankzij de aanleg van bijkomende colonnewegen, pistes, smalsporen, enz.

Het militaire verdedigingsnetwerk is voortdurend in evolutie: terwijl de verdedigingswerken steeds opnieuw dienen hersteld te worden, worden ook onafgebroken nieuwe verdedigingswerken opgetrokken en krijgen verdedigingslijnen andere benamingen of strategische functies toegedicht (bv. redoutes worden points d’appui of omgekeerd).

Gaandeweg kunnen aan het Belgische front ten noorden en ten westen van Diksmuide twee grote verdedigingslinies onderscheiden worden, elk bestaande uit meerdere verdedigingslijnen. De eerste verdedigingslinie omvat de eigenlijke frontlinie, met de voorposten in de geïnundeerde IJzervlakte en de eigenlijke eerste verdedigingslijn langsheen de voormalige spoorwegbedding Nieuwpoort – Diksmuide, tot iets ten noordwesten van de beruchte Dodengang. Vanaf hier loopt de Belgische eerste lijn tot aan Fort Knokke min of meer langs de westelijke oever van de IJzer. Parallel met deze frontlinie worden andere verdedigingslijnen uitgebouwd, met de zogenaamde 3me Ligne d’Armée (de legerstelling) als meest westelijke verdedigingslijn, min of meer lopende langs de Koolhofvaart en de Oude A-Vaart, tot net ten oosten van Lampernisse naar Nieuwkapelle en verder.

De tweede, meest westelijke verdedigingslinie loopt grosso modo van Oostduinkerke over Veurne, langs het Lokanaal tot Pollinkhove.

Het gehucht Grognie (of Groigne) ter hoogte van het kruispunt van de Grote Beverdijkvaart met de Alveringemstraat, ligt tijdens de oorlog achter de zogenaamde 3me Ligne Ter. Deze verdedigingslijn komt van boven Oostkerke, buigt vervolgens af tot net achter de Grote Beverdijkvaart om vervolgens aan het kruispunt van de Oude Zeedijk en de Grote Beverdijkvaart af te draaien naar het centrum van Oudekapelle. Vervolgens loopt deze verdedigingslijn naar de IJzer, richting kilometerpaal 23 (bij Villa Marietta).

De Grognie wordt tijdens de oorlog uitgebouwd tot een point d’appui, een steunpunt. Rond het kruispunt ontstaat een knooppunt aan spoorlijnen richting front. Iets ten zuiden van de constructie passeert een kanonweg richting front. In de omgeving staan tijdens de oorlog veel batterijen opgesteld. Bij de Groigne wordt ook tijdelijk een vooruitgeschoven chirurgische voorpost ingericht.

Het is niet geweten welke functie in deze betonnen post is ondergebracht tijdens de oorlog.

Het feit dat het dak aan frontzijde dikker is dan aan de andere zijde, wijst op de betrachting om spaarzaamheid en veiligheid zo maximaal mogelijk te laten renderen.

Beschrijving

Bovengrondse rechthoekige betonnen constructie (ca. H. 190 x L. 360 x Br. 310cm). Het betonnen dak verhoogt sterk naar het oosten toe. Uit de bewaarde afdrukken in het beton kan vermoed worden dat dit betonnen dak aan de zijkanten oorspronkelijk gegoten was tegen zandzakjes, die nu verdwenen zijn.

Het beton van de muren lijkt (deels) gegoten tegen een bekisting van betonnen tegels, die deels gecementeerd zijn. De bovenste rand bestaat in ieder geval uit langwerpige betonnen tegels, die met ronde ijzers verankerd zijn.

Aan westelijke zijde zit één deuropening (H. 100 x Br. 50 x D. 53cm) en één vensteropening (H. 42 x Br. 47cm), die dichtgemaakt is.

De binnenruimte is circa 200cm diep. De binnenmuren zijn gecementeerd. Tegen het betonnen plafond zijn een deel van de houten balken bewaard gebleven. In één balk zit een ijzeren haak.

In de buitenmuur zijn inscripties te zien, die echter moeilijk leesbaar zijn. Er is onder meer een “8” en “Li” te onderscheiden.

  • DOCUMENTATIECENTRUM IN FLANDERS FIELDS MUSEUM, Collectie militaire stafkaarten: Belgische militaire stafkaart Dixmude (Plan Directeur Armée Belge), 9/1918.
  • KONINKLIJK LEGERMUSEUM, Collectie militaire stafkaarten: Belgisch militair plan met linies Plan Directeur (1 D.A. Etat-Major, 2e Bureau, Secret n° 40), 15/2/1918.
  • KONINKLIJK LEGERMUSEUM, Collectie luchtfoto's Eerste Wereldoorlog: Grognie 17526, 9/8/1918.
  • KONINKLIJK LEGERMUSEUM, Fonds 3de Legerafdeling, doos 66, plan Grognie, 14/2/16.
  • WACKENIER W. 2006: Alveringem in de Grote Oorlog, Brugge.

Bron: Onroerend Erfgoed West-Vlaanderen, Beschermingsdossier 4.001/32003/115.1, Belgisch militaire post (WO I) Grognie (DECOODT H., 2012)
Auteurs: Decoodt, Hannelore
Datum:
De tekst wordt ter beschikking gesteld door: Agentschap Onroerend Erfgoed (AOE)


Relaties


Je kan deze pagina citeren als: Inventaris Onroerend Erfgoed 2024: Belgische militaire post Grognie [online], https://id.erfgoed.net/erfgoedobjecten/78462 (geraadpleegd op ).

Beheerder fiche: Agentschap Onroerend Erfgoed

Contact

Heb je een vraag of opmerking over deze fiche? Meld het ons via het contactformulier.