Vrijstaande constructie in een weide tegen het Eieleed, ten westen van de Oude Zeedijk. De constructie ligt meer bepaald op ongeveer 800 meter ten noorden van de Groigne, op ongeveer 1500 meter ten noordwesten van het centrum van Oudekapelle, op ongeveer 3500 meter ten westen van de IJzer.

Historische beschrijving

Belgische betonnen militaire constructie in een weide nabij het Eieleed.

Eens de bewegingsoorlog tot een stilstand gekomen is aan de IJzer in het najaar van 1914 bouwt het Belgische leger talrijke verdedigingswerken uit in het vlakke hinterland. Er ontstaat een netwerk aan verdedigingsstellingen met loopgraven en verbindingsgangen, dat naarmate de oorlog vordert steeds fijnmaziger wordt. Graven is in het waterrijke polderlandschap nagenoeg onmogelijk, waardoor de verdedigingswerken opgebouwd dienen te worden. De weinige aanwezige gebouwen worden, daar waar mogelijk, in dit verdedigingsnetwerk ingeschakeld en versterkt tot hoofdkwartier, commandopost, point d’appui (steunpunt), redoute (schans), enzovoort. Talrijke bakstenen of betonnen militaire constructies, vaak als abris aangeduid, worden in of tussen deze verdedigingslijnen of versterkte sites opgetrokken, ten behoeve van de infanterie, artillerie, genie of andere diensten. Deze militaire verdedigingswerken zijn bereikbaar dankzij de aanleg van bijkomende colonnewegen, pistes, smalsporen, enz.

Het militaire verdedigingsnetwerk is voortdurend in evolutie: terwijl de verdedigingswerken steeds opnieuw dienen hersteld te worden, worden ook onafgebroken nieuwe verdedigingswerken opgetrokken en krijgen verdedigingslijnen andere benamingen of strategische functies toegedicht (bijvoorbeeld redoutes worden points d’appui of omgekeerd).

Gaandeweg kunnen aan het Belgische front ten noorden en ten westen van Diksmuide twee grote verdedigingslinies onderscheiden worden, elk bestaande uit meerdere verdedigingslijnen. De eerste verdedigingslinie omvat de eigenlijke frontlinie, met de voorposten in de geïnundeerde IJzervlakte en de eigenlijke eerste verdedigingslijn langsheen de voormalige spoorwegbedding Nieuwpoort – Diksmuide, tot iets ten noordwesten van de beruchte Dodengang. Vanaf hier loopt de Belgische eerste lijn tot aan Fort Knokke min of meer langs de westelijke oever van de IJzer. Parallel met deze frontlinie worden andere verdedigingslijnen uitgebouwd, met de zogenaamde 3me Ligne d’Armée (de legerstelling) als meest westelijke verdedigingslijn, min of meer lopende langs de Koolhofvaart en de Oude A-Vaart, tot net ten oosten van Lampernisse naar Nieuwkapelle en verder.

De tweede, meest westelijke verdedigingslinie loopt grosso modo van Oostduinkerke over Veurne, langs het Lokanaal tot Pollinkhove.

De constructie aan het Eieleed komt achter de 3me Ligne Ter te liggen, een verdedigingslijn die van boven Oostkerke komt, de Grote Beverdijkvaart volgt om vervolgens aan het kruispunt van de Oude Zeedijk met de Grote Beverdijkstraat af te draaien naar Oudekapelle. Iets ten noorden van de constructie loopt de Passerelle de St. Jacob richting front. In deze omgeving staan tijdens de oorlog heel wat batterijen opgesteld.

Op een plan uit januari 1918 staat aangegeven dat er op deze plek een commandopost voor de artillerie is ingericht. Het gaat meer bepaald om een commandopost voor de IVde groep van het 5^de artillerieregiment, wiens batterijen iets meer westwaarts, in de omgeving van de Grote Beverdijkvaart, staan opgesteld. Wellicht fungeert de versterking ook tijdens vroegere oorlogsjaren als commandopost voor naburige batterijen.

Op de Atlas der Buurtwegen (ca. 1846) en andere vooroorlogse kaarten is te zien dat er op de plaats van de constructie reeds een gebouw staat. Een militaire luchtfoto uit de oorlog toont de betonnen constructie met aanbouw. Deze luchtfoto is niet gedateerd, maar een vergelijking aan de hand van de nummering met andere luchtfoto’s leert dat de bewuste luchtfoto in mei 1916 genomen is. Dit zou betekenen dat de betonnen militaire post reeds vóór mei 1916 is opgetrokken. Wellicht vormt de langwerpige aanbouw met zadeldak, die op de luchtfoto te zien is, het oorspronkelijke vooroorlogse gebouw (cf. Atlas der Buurtwegen). De huidige sporen op de constructie wijzen evenwel op een lessenaarsdak uit gegolfd plaatijzer. Vermoedelijk is de oorspronkelijke constructie met zadeldak later tijdens de oorlog aangepast, terwijl ook de bestaande bakstenen muren zijn versterkt.

Op diverse plannetjes wordt aangegeven dat er ook mitrailleursposten bij de constructie zijn ingericht. Hiervan werden geen sporen teruggevonden.

Beschrijving

Halfondergrondse betonnen constructie met deels betonnen, deels bakstenen aanbouw aan noordwestelijke zijde (kant Eieleed).

De betonnen constructie heeft een rechthoekige plattegrond van ca. H. 220 x L. 600 x Br. 400cm. De betonnen muren zijn gegoten tegen een bekisting van langwerpige, dunne betonnen tegels, die met ronde ijzers verankerd zijn. Het dak is nagenoeg vlak.

Aan noordwestelijke zijde is de muur ongeveer één meter dik. Hier zit een deur- en vensteropening onder een ijzeren profiel. De andere zijden zijn gesloten, op minimum één ronde opening in een zijmuur na, die schuin van hoog (buiten) naar laag (binnen) loopt.

Via enkele treden naar beneden wordt de rechthoekige binnenruimte bereikt. Het plafond is samengesteld uit gegolfd plaatijzer, die met ijzeren profielen tegen elkaar geplaatst zijn.

Tegen de noordwestelijke zijde staat een aanbouw, die uit minimum twee ruimtes bestond. Het gaat om bakstenen muren, die met beton zijn versterkt en werden gecementeerd. Oorspronkelijke muuropeningen werden gedicht. Op deze aanbouw lag oorspronkelijk een dak uit gegolfd plaatijzer, getuige de gegolfde uitstulpingen op de bovenrand van het dak en de muren. Dit dak liep schuin af richting Eieleed (noordwestelijke zijde). Opvallend zijn de fijne gleuven die her en der in de muren uitgespaard zijn. Er is nog een klein stukje stenen vloer zichtbaar.

Verschillende ijzers, haken en een isolator wijzen op telefoon- en elektriciteitsleidingen.

Belgische commandopost gelegen tussen de Belgische eerste en tweede verdediginglinie van de Eerste Wereldoorlog.
Halfondergrondse rechthoekige constructie met bijbouw, opgetrokken uit langwerpige betonblokken (circa 1 meter dikke muren). In noordwestzijde deur- en raamopening onder ijzeren I-balk, overige zijden gesloten. Via enkele trapjes wordt de binnenruimte bereikt, plafond met golfplaten. Bijbouw in ruïneuze toestand (minimum twee ruimtes, dichtgemaakte venster- en muuropeningen). De restanten van telefoon- en elektriciteitsleidingen wijzen op de functie van commandopost.

Locatie

Gelegen langs de waterloop "Eieleed", tussen Lampernisse en Oudekapelle, zo'n 800m ten noorden van de Groigne, zo'n 1.5 km ten noordwesten van Oudekapelle en zo'n 4km ten westen van de IJzer. Te bereiken via de weiden langs de Oude Zeedijk. In de weidse, vlakke omgeving zijn nog meerdere Belgische betonnen constructies terug te vinden.

Historische achtergrond

Gelegen tussen de Belgische 1ste en 2de verdedigingslinie. Gezien de bijbouw en de restanten die wijzen op telefoonverbinding en elektriciteit, gaat het hoogstwaarschijnlijk om een commandopost.

Beschrijving

Halfondergrondse rechthoekige constructie met bijbouw. Het geheel meet bij benadering L. 880 x Br. 700cm.

De rechthoekige constructie (circa H. 220 x L. 600 x Br. 400cm) is opgetrokken uit langwerpige betonblokken ("nougats"). Het dak van de constructie is nagenoeg plat, behalve een strook met uitstulpingen aan de NW-kant (vermoedelijk voor een golfplaten dakbedekking). Aan de noordwestkant zijn een deur- en raamopening, met erboven een lange horizontale ijzeren rail. De muur is er circa 1m dik. De andere zijden van de constructie zijn gesloten.

Via enkele trapjes wordt de binnenruimte bereikt. In de deuropening zijn verschillende uitsparingen, waarvan 1 met een houtrestant. Het plafond binnenin is bedekt met golfplaten (brede golving).

Het overgebleven gedeelte van de bijbouw is grotendeels opgetrokken uit beton, deels uit baksteen en bevindt zich aan de noordwest- en westkant van de rechthoekige constructie. De bijbouw had minimum 2 ruimtes, met verschillende venster- en deuropeningen die later werden dichtgemaakt. De grotendeels betonnen muren (gegoten tegen planken) zijn smaller als die van de rechthoekige constructie en bevatten diverse gleuven. Bovenaan de muren zijn opnieuw uitstulpingen, vermoedelijk voor golfplaten dakbedekking. De muren verlagen naar het noordwesten en zuidwesten toe. Aan de zuidwestkant, naast de rechthoekige constructie en aansluitend op de bijbouw, is nog een deel van een betonnen fundering aanwezig.

Er zijn, zowel op de rechthoekige constructie als op de bijbouw, diverse restanten van telefoon- en elektriciteitsleidingen te zien.