Teksten van Observatie- en mitrailleurpost

https://id.erfgoed.net/erfgoedobjecten/78482

Observatietoren uit de Eerste Wereldoorlog ()

Geschiedenis van de site

1914-1918: Pervijze lag vlak tegen de Belgische eerste linie die gevormd werd door de spoorwegbedding Diksmuide-Nieuwpoort. In de (restanten van de) voormalige pastorie, ten westen van de in 1895 gesloopte Sint-Katharinakerk bouwt het Belgische leger een observatietoren. Van hieruit konden de waarnemers de vijandelijke artillerie, troepenbewegingen en aanleg van nieuwe versterkingen observeren en de waarnemingen doorseinen aan de eigen artillerie.

Na de Eerste Wereldoorlog werd deze observatiepost, samen met de in 1954 afgebroken post in het vooroorlogse station als "site de guerre" beschermd.

1940-1944: de Duitse bezetter bouwt het Kastanjeplein uit als een opslagplaats voor zijn legeruitrusting, waarbij de observatietoren verhoogd wordt met een mitrailleursnest in baksteen.

Beschrijving

Rechthoekig torenvolume - circa 14 meter hoog - aan de oostzijde van het Kastanjeplein, opgebouwd uit gewapende betonblokken van circa één meter breedte en een later toegevoegde geleding in rode baksteen. Militair-functionele oriëntatie, rekening houdende met de ligging van het front. Aan de westzijde, versterkte gesloten westgevel met drie haakse hoogoplopende steunberen in dito betonblokken. Aan de oostzijde, centrale dichtgemetselde ingang onder ijzeren I-profiel. Kleine boven elkaar geplaatste lichtopeningen laten eveneens een trapconstructie aan deze zijde vermoeden.

De grote muuropening in het bakstenen 'mitrailleursnest' richting Kastanjeplein getuigt duidelijk van de gewijzigde militaire context, waarbij de observatietoren in 1940-1944 uitgebouwd werd als wachttoren voor het Kastanjeplein.
Ten zuiden van de observatietoren, L-vormig baksteenmassief.

  • Afdeling Ruimtelijke Ordening, Huisvesting en Monumentenzorg West-Vlaanderen, Cel Monumenten en Landschappen, archief nr. 1836.
  • Inventarisatie van Relicten uit de Eerste Wereldoorlog in de Westhoek (Provincie West-Vlaanderen, "Oorlog en Vrede in de Westhoek", en Ministerie van de Vlaamse Gemeenschap, Afdeling Monumenten en Landschappen).
  • VINDEVOGEL P. s.d.: Enkele notities over het kastanjeplein, Rond den Beverinck, 1.4, 9-12.

Bron: MISSIAEN H. & VANNESTE P. met medewerking van GHERARDTS F. & SCHEIR O. 2005: Inventaris van het bouwkundig erfgoed, Provincie West-Vlaanderen, Gemeente Diksmuide, Deel I: Deelgemeenten Diksmuide, Beerst, Esen, Kaaskerke, Keiem en Lampernisse, Deel II: Deelgemeenten Leke, Nieuwkapelle, Oostkerke, Oudekapelle, Pervijze, Sint-Jacobskapelle, Stuivekenskerke, Vladslo en Woumen, Bouwen door de eeuwen heen in Vlaanderen WVL18, onuitgegeven werkdocumenten.
Auteurs:  Vanneste, Pol; Missiaen, Halewijn
Datum:
De tekst wordt ter beschikking gesteld door: Agentschap Onroerend Erfgoed (AOE)


Je kan deze tekst citeren als: Inventaris Onroerend Erfgoed 2024: Observatie- en mitrailleurpost [online], https://id.erfgoed.net/teksten/78482 (geraadpleegd op ).


Mitrailleur- en observatiepost (Pervijze - WOI-WOII) ()

Observatiepost, achteraan op het Kastanjeplein, tegen de dorpskom van Pervijze. Een naamsteen die naar deze uitkijktoren verwijst, staat vooraan aan het Kastanjeplein, tegen de N35 (Pervijzestraat). 

Historische achtergrond

Pervijze lag tijdens de Eerste Wereldoorlog vlak tegen de Belgische eerste linie (langs de spoorwegbedding). In de voormalige pastorie, gelegen ten westen van de in 1895 verdwenen Sint-Katharinakerk, bouwden geallieerde eenheden tijdens de Eerste Wereldoorlog een observatietoren. Van hieruit konden de waarnemers de vijandelijke artillerie observeren en de gegevens doorseinen aan de eigen artillerie, of volgden ze de vijandelijke troepenbewegingen, de aanleg van nieuwe versterkingen…

Tijdens de Tweede Wereldoorlog bouwden de Duitsers een tweede observatiepost van rode baksteen op de constructie uit de Eerste Wereldoorlog. In de Tweede Wereldoorlog fungeerde de toren eveneens als mitrailleurpost.

De gekleurde bakstenen onderaan zouden door een militair ingemetseld zijn en de Belgische driekleur voorstellen. Deze man zou na de oorlog tot op hoge leeftijd elk jaar een bezoek gebracht hebben aan de observatiepost.

In Pervijze werd het station tijdens de Eerste Wereldoorlog eveneens als observatiepost uitgebouwd. Toen het enorme Duitse 380mm kanon van de Leugenboom (Koekelare) vanaf 27 juni 1917 in werking trad, met als objectief Duinkerken, kwamen van hieruit twee rechtstreekse telefonische verbindingen met Duinkerken tot stand. Aanvallen van het kanon, die vanaf de observatiepost werden waargenomen, werden onmiddellijk aan Duinkerken gesignaleerd, waar ontvangstposten door machtige stoomfluiten de bevolking alarmeerden. Deze observatiepost, die samen met een mitrailleurpost tegenover het station als Sites de guerre werden geklasseerd, werd in 1954 afgebroken.

Beschrijving

Bovengrondse militaire constructie, opgetrokken in gebouwen van voormalige pastorij nabij de nu verdwenen Sint-Katharinakerk. De constructie met rechthoekig grondplan is opgetrokken uit baksteen en langwerpige betonblokken van 1 meter lengte, die een dubbele wand vormen, waartussen baksteenpuin gestort is. Op elke verdieping zijn kijkgaten ingewerkt. Bovenaan de toren is een tweede observatiepost van rode baksteen en één kijkopening gebouwd. Het geheel zou zo'n 14 meter hoog zijn. De toren is scheef weggezakt. Een klein detail: rechtsonder zijn drie bakstenen gekleurd in zwart - geel - rood.

  • Onroerend Erfgoed West-Vlaanderen, Beschermingsdossier DW002224, Observatietoren uit de Eerste Wereldoorlog (S.N. 2002).
  • S.N. 1924: Les Sites de Guerre, Campagne 1914-1918, Bruxelles, Armée Belge.
  • SEYS R. & COMMEINE L. 2002: Lange Max. Het groot kanon van Leugenboom, Koekelare, Uitgeverij Devriendt, s.p.

Bron: WOI Relict (339): Mitrailleur- en observatiepost (Pervijze - WOI-WOII)
Auteurs:  Decoodt, Hannelore; Bogaert, Nele
Datum:
De tekst wordt ter beschikking gesteld door: Agentschap Onroerend Erfgoed (AOE)


Je kan deze tekst citeren als: Inventaris Onroerend Erfgoed 2024: Observatie- en mitrailleurpost [online], https://id.erfgoed.net/teksten/195697 (geraadpleegd op ).