De restanten van de voormalige Tervatebrug bevinden zich in beide oevers van de IJzer, ter hoogte van het gehucht Tervate, tegenover huisnummer 82. De provinciale 'naamsteen' die deze brug herdenkt, staat aan de overkant van de IJzerdijk.

Historische achtergrond

Naar aanleiding van de verjaardag van het overlijden van Koning Albert I en het uitbreken van de Eerste Wereldoorlog richtte de Provincie West-Vlaanderen tussen 1984 en 1988 - in verschillende reeksen - 25 gedenktekens op, 'Naamstenen' genoemd. Ze werden vooral in de frontstreek geplaatst op die locaties, waar niets meer aanwezig was dat herinnerde aan bepaalde belangrijke gebeurtenissen of installaties uit de Eerste Wereldoorlog.

De naamstenen moeten getuigen over de grootse tragedie die zich in de Westhoek heeft afgespeeld en tegelijk het bewustzijn van een mogelijk drama levendig houden. De dieper gelegen boodschap die de Provincie aan jongeren wil meegeven, is die van “Nooit meer oorlog”. Met het monogram van koning Albert, dat in de meeste naamstenen gebeiteld is, wil de Provincie hulde brengen aan een koning, die vier jaar in moeilijke omstandigheden aan het hoofd van het Belgische leger heeft gestaan.

In 1984 werd een eerste reeks Naamstenen geplaatst, waaronder “Tervatebrug 21-23 oktober 1914”. Deze naamsteen wil herinneren aan één van de felste gevechten die zich hier tijdens de IJzerslag heeft afgespeeld.

Na de aftocht uit Antwerpen zag Koning Albert zich gedwongen zijn troepen achter de IJzer samen te brengen. Op 18 oktober barstte de Slag om de IJzer los: de Duitsers richtten hun aanvallen op de haastig geïnstalleerde Belgische posities en de Belgen werden gedwongen zich steeds verder terug te trekken. Op 20 oktober was enkel Diksmuide op de oostelijke IJzeroever nog niet in Duitse handen gevallen.

In de nacht van 21 op 22 oktober was het 26ste Duitse Reserveregiment erin geslaagd om in de bocht van Tervate met twee bataljons de IJzer over te steken, een brug over de IJzer ineen te timmeren en de Belgische voorposten te overvallen. Dit gebeurde ter hoogte van kilometerpaal 10, op het meest zwakke punt van de Belgische verdediging, namelijk op de grens tussen twee legerdivisies (de 1ste en 4de legerdivisie). De Duitsers richtten een bruggenhoofd in en installeerden hun mitrailleurs in de veroverde boerderijen. Ze trokken langs het jaagpad in de richting van het gehucht Tervate, waar ze de vernielde draaibrug wilden herstellen.

De Belgen probeerden die 22ste oktober wanhopig de Duitse opmars te stuiten. De gevechten bij Tervate zouden één van de felste uit de IJzerslag worden.

Tijdens een geïmproviseerde tegenaanval in de voormiddag werden tevergeefs twee bataljons, namelijk van het 8ste Linieregiment en de 1ste Karabiniers, ingezet. In de late namiddag (om 16.20u) werd opnieuw een tegenaanval opgezet, nu met vier bataljons, afkomstig van de 1ste Grenadiers, 1ste en 2de Karabiniers en het 4de Linieregiment. Maar ook deze tegenaanval, onder leiding van kolonel Biebuyck, werd door het Duitse mitrailleurvuur en tegenaanvallen in de kiem gesmoord. De verliezen waren bijzonder groot. Gedesorganiseerd dienden de Belgen zich terug te trekken tot Stuivekenskerke.

De Duitsers slaagden er de volgende dagen in massaal de IJzer over te steken en de Belgen tot achter de spoorwegbedding te verdrijven, mits bloedige, maar vergeefse tegenaanvallen. De keuze van de Duitse legerleiding om een pauze in de gevechten in te lassen en de Belgische inundatie van de IJzervlakte zou de Duitse opmars beëindigen en de stellingenoorlog inleiden.

Beschrijving

Vrijstaande gedenksteen, bestaande uit een rechthoekige sokkel uit gewapend beton, die vooraan driehoekig uitloopt. Een grote ruitvormige gedenksteen (80 x 80 x 10cm) uit witte natuursteen is schuin tegen de sokkel bevestigd.

Bovenaan het gekleurde wapenschild van West-Vlaanderen in geanodiseerd aluminium. Daaronder de tekst "Tervatebrug 21-23 oktober 1914". De letters zijn diep V-vormig in de steen gekapt en lichtgrijs gepatineerd. Onderaan het officieel monogram van Koning Albert I.

Hoogte 140 x breedte 50 x diepte 20 centimeter.

Uitvoering: J. Vansteenkiste, provinciale Dienst voor Cultuur Brugge (ontwerper gedenksteen) - P.H. Boudens, Brugge (ontwerper en uitvoerder opschriften) - J. Hollevoet (spanbeton sokkel)