Gedenkteken langs de Woumenweg, op het dorpsplein van Woumen, rechts vóór de Sint-Andrieskerk.

Historische achtergrond

Woumen, dat tijdens de Eerste Wereldoorlog in Duits bezet gebied kwam te liggen, werd volledig door militairen opgeëist. De kerk deed geruime tijd dienst als lazaret voor Duitse militairen en brandde in 1917 af.

Voor de oprichting van het gedenkteken werd geld bijeen gezameld, onder meer bij naar de Verenigde Staten uitgeweken inwoners van Woumen. Het gedenkteken werd onthuld op 10 juli 1927.

Het oorlogsgedenkteken van Woumen werd oorspronkelijk geplaatst in een perk links vóór de ingang van de kerk. Het perk was ommuurd met een laag muurtje met deksteen en zuiltjes bij de toegang. Het gedenkteken was iets hoger geplaatst (enkele treden meer) dan nu het geval is. Bij het gedenkteken was een tijdlang een artilleriestuk geplaatst.

Het gedenkteken van Woumen bestaat uit een obelisk, met onder het vlakke kruis in de top, het beeld van een weduwe die haar kind omarmt. De vorm van het beeld herhaalt zich in het silhouet van de obelisk. Dit beeld zou Van Parys eerst als vrij werk geconcipieerd hebben – het werk werd op kleinere schaal uitgevoerd in witte marmer – om het daarna te verwerken in dit gedenkteken. Ook hier legt de kunstenaar opnieuw de nadruk op het leed veroorzaakt door het verlies van een geliefde in de oorlog. Over dit werk schreef J. Crick in 1934: “Wie deze weduwe haar kind met een huiver tegen zich ziet aandrukken, begrijpt welk een pakkend pleidooi tegen krijg en beestige menschenmoord dit kunstwerk bedoelt te zijn, en in werkelijkheid is”.

Beschrijving

Op een podium staat een zuil met ervoor een beeldengroep, alles uit hardsteen opgebouwd. Het podium bestaat uit vier treden met opzij ervan ruw behouwen stenen. Twee schuin geplaatste blokken steunen de zuil. De zuil is geleed en versmalt naar boven toe met zadeldakvormige top.

Voor de zuil staat het beeld van een treurende vrouw in een lange kapmantel, zij houdt de armen beschermend rond het hoofd van een jeugdige figuur, die met het gelaat naar de zuil toegekeerd staat.

Op de voorkant: bovenaan een zwart beschilderd kruis, daaronder staat '1914 1918' en '1940-1945', er is een hardstenen tekstplaat aangebracht 'Woumen aan zyne dooden' en het wapenschild van Woumen; op de rechterkant: een kruis, palmtak met helm in reliëf, 'gesneuvelde soldaten' met de namen; op de linkerkant: een hardstenen kruis in reliëf en een grote palmtak in reliëf; een lijst met de namen van de 'burgerlyke oorlogsslachtoffers'. Zwarte, uitgehouwen letters, namen alfabetisch gerangschikt, één naam 1940-1945. Op de achterkant is een klimmende leeuw in vlakreliëf uitgehouwen.

H. 590 cm x Br. 335 cm x D. 376 cm (podium)

Uitvoering: Ant. Van Parijs, 1927 (beeldhouwwerk) (gesigneerd en gedateerd)