erfgoedobject

Kazemat van de Lieve

bouwkundig element
ID
78674
URI
https://id.erfgoed.net/erfgoedobjecten/78674

Juridische gevolgen

  • is aangeduid als vastgesteld bouwkundig erfgoed Kazemat van de Lieve
    Deze vaststelling is geldig sinds

  • is aangeduid als beschermd monument Kazemat van de Lieve
    Deze bescherming is geldig sinds

  • is deel van de aanduiding als beschermd stads- of dorpsgezicht, intrinsiek Stadskern Damme
    Deze bescherming is geldig sinds

  • is aangeduid als vastgesteld bouwkundig erfgoed Kazemat van de Lieve
    Deze vaststelling was geldig van tot

Beschrijving

Dit bouwwerk is één van de materiële getuigen van diverse waterwerken te Damme uit de periode na 1616, hoewel door sommige bronnen ouder gedateerd (zie sas van de Lieve, Ketelstraat, en sluis van het Zwin, Rabattestraat).

De kazemat is gelegen in een weide ten zuidoosten van de Haringmarkt, grosso modo op de plaats van de middeleeuwse Sint-Katharinapoort en op een vroegere courtine tussen twee bastions zie glooiingen in het terrein, daterend van 1616-1620 bij de aanleg van de Spaanse verdedigingswallen.

Het is een verbouwing van de gewelfde doorgang waar de Lieve, gegraven vanuit Gent vanaf 1251 en in 1262 afgetakt naar Damme, om strategische redenen circa 1616 binnen de vesting wordt gebracht tussen twee stenen "dodanen" of muren, en zo naar de Zoute Vaart en het Zwin wordt geleid. Het sas van de Lieve (zie Ketelstraat) regelt het peil tussen beide waterlopen.

Amper enkele decennia later, circa 1660, wordt de Lieve opnieuw buiten de stad, langs de buitengracht, naar het Zwin geleid. De oorspronkelijke doorgang wordt dan overwelfd en verbouwd tot een afgesloten kazemat.

Van 1830 tot 1836 wordt de kazemat door Belgische troepen gebruikt als munitieopslagplaats. In 1943 breken Duitse bezettingstroepen het gedeelte boven de ingangsdeur af om er steenslag van te maken. Erna ook nog in gebruik als aardappelkelder.

Constructie opgetrokken in baksteen (tongewelf) en Gobertangesteen (binnenwanden), voorzien van steunberen met vlechtingen. Westelijke dwarsmuur in geelbruine baksteen, opgetrokken wanneer de Lieve langs buitenom wordt geleid. Centrale rondboogingang voorheen met dubbele poort; enkel de houten binnenpoort met hang- en sluitwerk is behouden. Kleine vierkante openingen in natuurstenen omlijsting aan weerszijden van de ingang, voorzien van slag voor luiken. Luchtgaten.

  • Afdeling Ruimtelijke Ordening, Huisvesting en Monumentenzorg West-Vlaanderen, Cel Monumenten en Landschappen, Archief nr. W/01125, DW002010 en Levend Archief.
  • Koninklijk Instituut voor het Kunstpatrimonium, Fototheek ACL, nr. A68214 (1944).
  • BALLEGEER J., Gids voor de Zwinstreek, Nieuwkerken-Waas, 1999, p. 97.
  • COORNAERT M., Over de opgravingen te Damme in 1968, in Rond de Poldertorens, jg. 12, 1970, p. 42-43.
  • DEVLIEGHER L., Damme in Kunstpatrimonium van West-Vlaanderen, deel 5, Tielt, 1971, p. 31.
  • RAU J., Het Damme van toen en omgeving, Brugge, 1981, p. 38.

Bron: CALLAERT G. & HOOFT E. met medewerking van SANTY P. & SNAUWAERT L. 2006: Inventaris van het bouwkundig erfgoed, Provincie West-Vlaanderen, Gemeente Damme, Deel I: Stad Damme, Deelgemeenten Hoeke, Lapscheure en Moerkerke, Deel II: Deelgemeenten Oostkerke, Sijsele en Vivenkapelle, Bouwen door de eeuwen heen in Vlaanderen WVL17, onuitgegeven werkdocumenten.
Auteurs: Hooft, Elise; Callaert, Gonda
Datum:
De tekst wordt ter beschikking gesteld door: Agentschap Onroerend Erfgoed (AOE)


Relaties


Je kan deze pagina citeren als: Inventaris Onroerend Erfgoed 2024: Kazemat van de Lieve [online], https://id.erfgoed.net/erfgoedobjecten/78674 (geraadpleegd op ).

Beheerder fiche: Agentschap Onroerend Erfgoed

Contact

Heb je een vraag of opmerking over deze fiche? Meld het ons via het contactformulier.