erfgoedobject

Sareptahoeve

bouwkundig element
ID
78843
URI
https://id.erfgoed.net/erfgoedobjecten/78843

Juridische gevolgen

Beschrijving

Hoeve met losstaande bestanddelen op een deels omwald, onverhard erf, in kern teruggaand op de site van het Sareptaklooster, dat in 1486 op deze plaats wordt gesticht.

Historiek

In 1483-1486 vestigen de zusters van het Sint-Elisabethklooster te Biervliet zich in Moerkerke op het uitgestrekte, maar vervallen landgoed "Ter Stove", waar ze een klooster bouwen. Het kloosterdomein is omwald en bebouwd met een gotische kapel met kerkhof (gewijd in 1486), een bakhuis, infirmerie, refter, schooltje, werkplaats en neerhof met windmolen. Door de onrust tijdens de godsdiensttroebelen, trekken de kloosterlingen zich in 1566 voor korte tijd terug in Brugge, om in 1578 voorgoed te verhuizen uit Moerkerke. Klooster en kapel worden verkocht aan Willem van Marivoorde en Christoffel de Neckere. In juli 1579 worden de gebouwen geplunderd en in brand gestoken door de geuzen. De resten worden door Pieter Alleman gekocht. Over de geschiedenis van de site na deze datum, blijft de literatuur vaag. Algemeen wordt aangenomen dat de huidige hoevegebouwen in kern teruggaan op het Sareptaklooster. Kaartmateriaal uit de 18de eeuw geeft de huidige gebouwen, zijnde T-vormig boerenhuis met stal en ten oosten schuur met geïncorporeerde stal, weer. Tevens wordt een derde volume aangeduid, in de literatuur geïdentificeerd als de kapel. Deze kapel is naar verluidt in 1922 afgebroken; het afbraakmateriaal zou gebruikt zijn voor de oprichting van de Sareptakapel op de hoek met de Brieverskapel. De afbraak van dit volume wordt in het kadaster pas in 1952 geregistreerd. Een tot in de jaren 1970 op de hoevegebouwen aanwezige steen met wapenschild van Ter Doest en datering "1583", worden door de ons geraadpleegde literatuur- en archivalische bronnen, niet verklaard.

Beschrijving

Onverhard erf met deels bewaarde walgracht, waarlangs bij opgravingen een 1,10 meter brede muur van "ter Stove" is vastgesteld, gebouwd met bakstenen van groot formaat en bekleed met Doornikse steen. Erf met twee losse bestanddelen, zijnde het gerenoveerde woonhuis en schuur. Het woonhuis is op T-vormig grondplan gebouwd, het voorgedeelte wordt door een stal voortgezet; het huis is onder meer volgens Devliegher wellicht een verbouwde kloostervleugel. Witgeschilderde baksteenbouw met gepekte plint, gevat onder pannen zadeldak met klimmend dakvenster. Licht getoogde muuropeningen met luikduimen. Muuropeningen in zijpuntgevel gereconstrueerd naar oud model, onder meer kenmerkend rechthoekig venster met driepasbogig veld. Bij renovatie tot woonhuis is interieur en schrijnwerk vernieuwd.
Ten noordoosten van deze vleugel ligt een vrijstaande eenbeukige dwarsschuur met stal. Rode verankerde baksteenbouw onder pannen zadeldak. Aan straatgevel zijn de muuropeningen dichtgemetseld; aan erfzijde een poort tot onder de dakoverstek, gewijzigde staldeuren en -vensters. Deels gedichte luchtgleuven in zijpuntgevels.

  • Kadasterarchief West-Vlaanderen te Brugge, 207: Mutatieschetsen, Moerkerke, 1864/104, 1952/7.
  • Rijksarchief Brugge, Verzameling Kaarten en Plannen, nr. 99: Kaart met een boerderij en landerijen te Moerkerke, die vroeger eigendom was van het afgeschafte klooster Sarepta, gemaakt door J.J. Brabant (1786).
  • Rijksarchief Brugge, Verzameling kaarten en plannen Mestdagh, nr. 997: Figuratieve kaart (beginkaart) van bezittingen in de watering van Moerkerke Zuid-over-de-Lieve (secties 1-33, 43-45, 47, 51), 50 x 38,2 cm (circa 1800).
  • Rijksarchief Brugge, Verzameling kaarten en plannen Mestdagh, nr. 2267: Figuratieve kaart van een deel van de watering van Moerkerke Zuid-over-de-Lieve (secties 8, 10-12, 18, 21-24), 134 x 156,5 cm (19de eeuw).
  • Rijksarchief Brugge, Verzameling kaarten en plannen Mestdagh, nr. 965: Figuratieve kaart van landerijen in de watering van Moerkerke Zuid-over-de-Lieve (secties 19, 32, 34-36, 38, 40), eigendom van baron della Faille d'Huysse uit Gent, 98 x 84 cm (1832).
  • Rijksarchief Brugge, Oud Kerkarchief, nr. 93: Pachtrekeningen (1753-1759) van een hofstede te Moerkerke.
  • Rapport de la Commission royale des Monuments 1922 22 jan., door baron Van Zuylen.
  • BALLEGEER J., Molens in de Zwinstreek, in Rond de poldertorens, jg. 47, nr. 2, 2005, p. 62.
  • DE FLOU K., Woordenboek der toponymie van westelijk Vlaanderen, Vlaamsch Artesië, het land van den Hoek, de graafschappen Guines en Boulogne, en een gedeelte van het graafschap Ponthieu, Brugge, 1933, vol.14, kolom 49-52.
  • DEVLIEGHER L., De Zwinstreek, in Kunstpatrimonium van West-Vlaanderen, deel 4, Tielt, 1970, p. 143.
  • Dit is West-Vlaanderen, dl.2. Sint-Andries, 1960, p.1134-1135.
  • GEIRNAERT N., Pastoor Jan Nilis en de vestiging van Sarepta te Moerkerke, in Biekorf, jg. 78, nr. 1-2, p. 48-52.
  • RAES J., Geschiedkundige schets van de oprichting en eerste jaren van het klooster van Sarepta in Biervliet en Moerkerke, Oedelem, 1946, 15 p.
  • RAES J., Geschiedkundige schets van de oprichting en eerste jaren van het klooster van Sarepta in Biervliet en Moerkerke, in Bos en beverveld, jaarboek 1992, nr. 25, p. 90-96.
  • RAMAN D., Wij zijn eigenaar van de kapel van Sarepta geworden, in 't Zwin Rechteroever, jg.1, nr.3, p. 6-8.
  • RAU J., Het Damme van toen en omgeving, Brugge, 1981, p. 85.
  • STERKEN M.-T., Monastère de Sainte-Elisabeth, appelé Sarepta, à Moerkerke, à Damme et à Bruges, in Monasticon belge, tome III: Province de Flandre Occidentale, vol. 4, Liège, 1978, p. 1095-1121.

Bron: CALLAERT G. & HOOFT E. met medewerking van SANTY P. & SNAUWAERT L. 2006: Inventaris van het bouwkundig erfgoed, Provincie West-Vlaanderen, Gemeente Damme, Deel I: Stad Damme, Deelgemeenten Hoeke, Lapscheure en Moerkerke, Deel II: Deelgemeenten Oostkerke, Sijsele en Vivenkapelle, Bouwen door de eeuwen heen in Vlaanderen WVL17, onuitgegeven werkdocumenten.
Auteurs: Hooft, Elise; Callaert, Gonda
Datum:
De tekst wordt ter beschikking gesteld door: Agentschap Onroerend Erfgoed (AOE)


Relaties


Je kan deze pagina citeren als: Inventaris Onroerend Erfgoed 2024: Sareptahoeve [online], https://id.erfgoed.net/erfgoedobjecten/78843 (geraadpleegd op ).

Beheerder fiche: Stad Damme

Contact

Heb je een vraag of opmerking over deze fiche? Meld het ons via het contactformulier.