Teksten van Molensite met romp Allekerkemolen

https://id.erfgoed.net/erfgoedobjecten/78932

Site met romp Allekerkemolen ()

Site met de romp van de in 1873 opgerichte Allekerkemolen, ook gekend als Oudeakkermolen of Roelsmolen naar de uitbatende familie. Aan oostelijke zijde bevindt zich vermoedelijk de voormalige molenaarswoning met schuur en stal.

Historiek

De wijk Allekerke (Akker) ten oosten van de wijk Den Doorn werd reeds vermeld op de kaart van Pieter Pourbus (1561-1571). Het betreft een voormalig heidegebied dat na een grote brand werd omgevormd tot woeste grond en akkerland, dat in de loop der tijd werd opgekocht door verschillende Brugse instellingen en door het Damse Sint-Janshospitaal.

In 1633 werd er een houten staakmolen gebouwd voor het malen van graan. De molen werd op 23 december 1683 in brand gestoken door Franse troepen. Rond 1700 werd de Kattemolen op de Smedenvest in Brugge, eigendom van het molenaarsambacht van Brugge, overgebracht naar de molensite van Allekerke. De molen wordt aangeduid als de "Alykerckemeulen" op de Ferrariskaart (1770-1778) en als de "Alkermolen" op de Atlas der Buurtwegen (1845). In 1873 werd de houten molen afgebroken en vervangen door een stenen bergmolen die dienst deed als koren- en oliemolen. In de molen waren twee steenkoppels met een diameter van 1,5 meter aanwezig voor het malen van graan, evenals een kollergang met een diameter van 2,5 meter voor de olieslagerij. Een liggende één cilinder-dieselmotor met een groot vliegwiel dat manueel op gang werd gebracht, fungeerde als hulpmotor bij windstilte of storm, soms ook tijdens de winter.

De molen bleef in gebruik tot rond 1929. In 1937 werden de wieken er afgehaald en in oktober 1941 werd de kap verwijderd. Tijdens de Tweede Wereldoorlog gebruikten Duitse militairen en later ook Vlaamse collaborateurs de romp als uitkijkpost, van waaruit er een directe telefoonverbinding was met de spoorlijn Maldegem-Sijsele (zie het nabijgelegen Oud Spoorwegpad).

Beschrijving

Romp van een bakstenen bergmolen. De conische romp wordt doorbroken door rondboogingangen en -vensters onder druiplijsten. Doorheen de afgevoerde berg is een overwelfde toegang tot de vrij hoge benedenverdieping waarin voorheen de olieslagerij was. De molen bevatte drie zolders. Het binnenwerk is grotendeels verwijderd. Rond de molen zijn nog sporen van het binnenwerk terug te vinden. Tegen de molenromp zijn er recentere aanbouwen.

Ten oosten van de molen staat vermoedelijk de voormalige molenaarswoning. Dit gebouw van vijf traveeën en één bouwlaag staat haaks op de straat ingeplant. De muuropeningen en het parement werden aangepast tijdens het interbellum. Bij deze woning zijn nog 19de-eeuwse verankerde bakstenen bijgebouwen onder zadeldaken met Vlaamse pannen terug te vinden, waaronder een aangebouwde stal aan oostzijde (nok evenwijdig met straat) en een losstaande schuur aan zuidzijde (nok loodrecht op straat).

  • Koninklijk Instituut voor het Kunstpatrimonium, Fototheek ACL, nummer B145195 (1953).
  • BLONDEEL C. & GODDYN P. 1975: Sijsele in oude prentkaarten, Zaltbommel, afbeelding 28.
  • DEVLIEGHER L. 1984: De molens in West-Vlaanderen, Kunstpatrimonium van West-Vlaanderen, deel 9, Tielt-Weesp, 177.
  • RAU J. 1981: Het Damme van toen en omgeving, Brugge, 133.
  • VAN POUCKE G. 2003: Archiefbeelden Damme. Gloucestershire, 44.
  • VERNIEST R. 2001: Allekerkemolen, Nieuwsbrief 't Zwin Rechteroever vzw, 1.3, 9.
  • VERNIEST R. 2000: Maalderijen in Sijsele in de twintigste eeuw, Nieuwsbrief 't Zwin Rechteroever vzw.

Auteurs:  Decoodt, Hannelore; Hooft, Elise; Callaert, Gonda
Datum:
De tekst wordt ter beschikking gesteld door: Agentschap Onroerend Erfgoed (AOE)


Je kan deze tekst citeren als: Inventaris Onroerend Erfgoed 2024: Molensite met romp Allekerkemolen [online], https://id.erfgoed.net/teksten/359374 (geraadpleegd op ).


Molensite met romp Allekerkemolen ()

Molensite met resterende molenromp van de in 1873 opgerichte "Allekerkemolen", ook gekend als "Oudeakkermolen" of "Roelsmolen" naar de uitbatende familie; aan oostzijde vermoedelijk voormalige molenaarswoning met bijgebouwen.

Historiek

Op deze plaats staat vanaf circa 1632-1633 een houten staakmolen, één van de molens die bij de ontwikkeling van de landbouwnijverheid in de 17de eeuw op het grondgebied van Sijsele worden opgericht voor het malen van graan. De molen wordt afgebeeld en vermeld als de "Alykerckemeulen" op de Ferrariskaart (1770-1778) en als de "Alkermolen" op de Atlas der Buurtwegen (1845). Zogenaamd naar de wijk "Allekerke (Akker)", gelegen ten oosten van de wijk "Den Doorn" en reeds vermeld op de kaart van Pieter Pourbus (1561-1571). Het betreft een voormalig heidegebied dat na een grote brand wordt omgevormd tot woeste grond en akkerland, in de loop der tijd opgekocht door verschillende Brugse instellingen en tevens door het Damse Sint-Janshospitaal.

In 1873 wordt de houten molen afgebroken en vervangen door de huidige stenen bergmolen die dienst doet als graanmaalderij en olieslagerij. De molen blijft in gebruik tot circa 1929. In 1937 worden de wieken er afgehaald en in 1941 wordt de kap verwijderd. Tijdens de Tweede Wereldoorlog gebruikt de Duitse bezetter de romp als uitkijkpost, van waar er een directe telefoonverbinding is met de spoorlijn Maldegem-Sijsele (zie Oud Spoorwegpad). Thans in bouwvallige toestand; private eigendom en niet toegankelijk.

Beschrijving

Resterende romp van bakstenen graan- en olieslagmolen, gelegen op belt. Overwelfde toegang doorheen de afgevoerde berg tot de benedenverdieping waarin voorheen de olieslagerij was. Verjongende romp doorbroken door rondboogingangen en -vensters benadrukt door bakstenen rondbogige druiplijsten. Verwijderd binnenwerk van onder meer koppel verticale maalstenen, twee koppels maalstenen en een hulpmotor (één cilinder dieselmotor) met groot vliegwiel. Recentere aanbouwen.

Op molensite, afgescheiden van de straat door betonnen afsluiting, vermoedelijk voormalige molenaarswoning van vijf traveeën en één bouwlaag, gelegen ten oosten van de molenromp en haaks op de straat ingeplant, vernieuwd in het interbellum (muuropeningen, parement). Verder 19de-eeuwse verankerde bakstenen bijgebouwen onder zadeldaken met Vlaamse pannen onder meer aangebouwde stal aan oostzijde (nok evenwijdig met straat) en losstaande schuur zuidzijde (nok loodrecht op straat).

  • Koninklijk Instituut voor het Kunstpatrimonium, Fototheek ACL, nummer B145195 (1953).
  • BLONDEEL C. & GODDYN P. 1975: Sijsele in oude prentkaarten, Zaltbommel, afbeelding 28.
  • RAU J. 1981: Het Damme van toen en omgeving, Brugge, 133.
  • VAN POUCKE G. 2003: Archiefbeelden Damme, v.z.w. 't Zwin Rechteroever Grondgebied Damme/Gloucestershire, 44.
  • VERNIEST R. 2001: Allekerkemolen, Nieuwsbrief 't Zwin Rechteroever vzw 1.3 (maart), 9.
  • VERNIEST R. 2000: Maalderijen in Sijsele in de twintigste eeuw, Nieuwsbrief 't Zwin Rechteroever vzw (december), Damme.

Bron: CALLAERT G. & HOOFT E. met medewerking van SANTY P. & SNAUWAERT L. 2006: Inventaris van het bouwkundig erfgoed, Provincie West-Vlaanderen, Gemeente Damme, Deel I: Stad Damme, Deelgemeenten Hoeke, Lapscheure en Moerkerke, Deel II: Deelgemeenten Oostkerke, Sijsele en Vivenkapelle, Bouwen door de eeuwen heen in Vlaanderen WVL17, onuitgegeven werkdocumenten.
Auteurs:  Hooft, Elise; Callaert, Gonda
Datum:
De tekst wordt ter beschikking gesteld door: Agentschap Onroerend Erfgoed (AOE)


Je kan deze tekst citeren als: Inventaris Onroerend Erfgoed 2024: Molensite met romp Allekerkemolen [online], https://id.erfgoed.net/teksten/78932 (geraadpleegd op ).