erfgoedobject

Legerbasis Kwartier Sergeant Baron Gillès de Pélichy

bouwkundig element
ID
78964
URI
https://id.erfgoed.net/erfgoedobjecten/78964

Juridische gevolgen

Beschrijving

"Kwartier Sergeant Baron Gillès de Pélichy", legerbasis van het 92ste Bataljon Logistiek van de Landmacht, opgericht in 1951, hier gevestigd in 1952 en in 2003 overgenomen door het 51ste Bataljon. Het militair domein bevindt zich aan de zuidwestzijde van de Dorpsstraat, begrensd door de Zwinstraat ten westen en de Kerkweg aan zuid- en oostzijde, op de vroegere terreinen benut door de Hofbouwmaatschappij "Flandria"; tevens het oostelijk deel van het historisch domein "Rijckevelde" (zie Rijckeveldestraat), in casu op de voormalige 17de-eeuwse wijk "Hekhoek".

Historiek

Op 15 oktober 1951 wordt het "Depot der Transmissietroepen van de Basis" opgericht in Fort V te Edegem (Antwerpen). Reeds bij de ingebruikname was dit fort afgekeurd omwille van slechte bouwfysische toestand en gebrek aan comfort. In september 1952 vestiging van het militair depot te Sijsele, met name op de vroegere terreinen van de Hofbouwmaatschappij "Flandria", gesticht in 1897 met hoofdkantoor te Brugge, die hier in 1909 een 40 ha grote planten- en bloemenkwekerij had gevestigd met aanplantingen en serres. Bij aanvang is er slechts één loods in een vlakte met nog enkele bloemenvelden; de soldaten nemen tijdelijk intrek bij burgers in de Dorpsstraat, Bruggesteenweg en de Zwinstraat. In december 1952 gebeurt de definitieve verhuis. In de loop van de jaren 1950 bouw van onder meer ijzeren loodsen, officieren- en onderofficierenmess, burelenblok en werkhuizen aan de overzijde van de Dorpsstraat. In 1961 wordt de afsluiting rond het domein aangebracht en begint men met het aanleggen van gras- en bloemperken en aanplantingen op de terreinen. Tevens worden de eerste overkappingen tussen de loodsen gebouwd. Tengevolge van een nieuwe organisatie verandert de naam in "Depot Materieeltroepen". In 1963 wordt het spoorwegverkeer, met een spoorverbinding tussen het Depot en het station te Sijsele, afgeschaft. In de jaren 1960-1970 wordt het domein heringericht met onder meer verharde rijwegen, sportpleinen en openluchtparking; tevens uitbreiding van het gebouwenbestand met onder meer burelenblokken, herstelwerkplaatsen, opslagplaatsen, infirmerie, drukkerij, fotolaboratorium, enz. Het tracé van de Kruisstraat dat oorspronkelijk vanaf de Kerkweg westwaarts loopt naar het domein Rijckevelde, wordt ingekort. In juni 1969 inkwartiering van de "45ste Compagnie Ordetroepen" uit Gent, waardoor nood aan onteigening van aanpalende gronden. Ten noorden van de Dorpsstraat is dan het "Logistiek centrum nr. 5" gelegerd (thans gebouwen geïntegreerd in bedrijventerrein aan de Bloemisterijstraat); ten zuiden blijft het "Depot van de Materieeltroepen" gevestigd. Sinds 1971 gekend als "Depot Sijsele", dat deel uitmaakt van het Logistiek Korps van de Landmacht; in 1979 nieuwe benaming "92ste Bataljon Logistiek", in 2003 overgenomen door het 51ste Bataljon. Het huidige bataljon vormt een belangrijke schakel tussen de burgerfirma's, de Landmacht en het Intermachten Territoriaal Commando. Het verzekert de aankopen van onder meer ijzerwaren, gereedschappen, batterijen, elektrische en elektronische componenten, foto- en cinemamateriaal, landbouwmateriaal enz. ten behoeve van de eenheden en de operaties in het buitenland. Thans wordt het militair domein tevens benut als bivakterrein voor jeugdbewegingen.

Beschrijving

Militair domein afgescheiden van de straat door hoge metalen afspanning. Terrein bestaande uit verharde wegen en parkings waartussen beboomde grasperken. Gebouwenbestand hoofdzakelijk opgetrokken in de jaren 1950-1970; baksteenbouw van één tot twee bouwlagen onder zadeldaken of platte bedaking. Houtwerk veelal met kleine roedeverdeling. Gebouwen ten noorden van de Dorpsstraat thans geïntegreerd in het bedrijventerrein aan de Bloemisterijstraat.

Gedenkteken, voorheen gelegen aan de hoofdingang, eind jaren 1990 volledig herbouwd en verplaatst in het kwartier, ten zuidwesten van de centrale toegang. Centraal, bakstenen muurtje met gebogen belijning waarop bronzen plaat met opschrift "KWARTIER/ SERGEANT BARON ANDRÉ/ GILLÈS DE PÉLICHY/ GEVALLEN VOOR BELGIË/ OP 25 MEI 1940", zie kwartier genoemd naar een inwoner van Sijsele, die op 26-jarige leeftijd sneuvelt in een strijd te Wevelgem, lid van de familie Gillès de Pélichy die in 1913 het huidige kasteel Rijckevelde laat optrekken (zie Rijckeveldestraat). Rechts ervan, kleinere gedenkplaat.
Gedenkteken aan voorzijde geflankeerd door twee vierkante gemetste natuurstenen pijlers waarboven obelisken in koper.

Centraal op het terrein, vrijstaande villa, gebouwd volgens kadaster in 1912 als woonhuis van de eigenaar van de voormalige plantenkwekerij "Flandria", pas in 1972 geïntegreerd in het militair domein. In 1927 wordt nog een tweede woonhuis voor de eigenaar opgetrokken, ten oosten van de toenmalige kwekerij. Villa in cottagestijl op L-vormige plattegrond, van twee bouwlagen onder haaks op elkaar geplaatste schilddaken (zwarte pannen). Klimmende dakkapel aan straatzijde. Thans verdwenen klokkentorentje op westelijk schilddak, voorheen bedoeld om het begin en einde van de werktijd voor de werknemers van de bloemisterij aan te geven. Gevelvelden met verzorgd baksteenmetselwerk en kleurrijk gebruik van rode baksteen voor onder meer ontlastingbogen. Levendige volumewerking, onder meer erker aan straatzijde onder overkragende bedaking op houten consoles. In haakse vleugel links, blinde boognis in vooruitspringend metselwerk, doorgetrokken tot boven de gootlijst. Rechthoekige muuropeningen, veelal twee- en drielichten; verdwenen luiken. Grotendeels vernieuwd schrijnwerk. Nieuwe aanbouw onder platte bedaking aan westzijde in plaats van oorspronkelijke loggiavormige uitbouw.

  • Kadasterarchief West-Vlaanderen te Brugge, 207 : Mutatieschetsen, Sijsele, 1912/2.
  • Kadasterarchief West-Vlaanderen te Brugge, 223 : Mutatiestaten, Sijsele, 1912/45.
  • BLONDEEL C.; GODDYN P., Sijsele in oude prentkaarten, Zaltbommel, 1975, afb. 71, 72.
  • BUCKENS C. Lt.-Kol., Het militair etablissement, in 1000 jaar Sijsele, Brugge, 1976, p. 124-126.
  • DE LOMBAERT J., Het Kwartier Sergeant Baron Gillès de Pélichy te Sijsele, in Bos en Beverveld, jaarboek nr. 13, 1980, p. 107-110.
  • DE LOMBAERT J., Historiek van depot Sijsele, in Bos en Beverveld, jaarboek nr. 12, 1979, p. 140-143.
  • Grosskulturen Flandria, SA Bruges (Belgien) Porte Ste Cathérine, Filiale: Sysseele bei Bruges, verkoopscataloog, s.n., s.d.
  • VAN POUCKE G., Archiefbeelden Damme, v.z.w. 't Zwin Rechteroever Grondgebied Damme/Gloucestershire, 2003, p. 56.
  • http://www.sijsele.be

Bron: CALLAERT G. & HOOFT E. met medewerking van SANTY P. & SNAUWAERT L. 2006: Inventaris van het bouwkundig erfgoed, Provincie West-Vlaanderen, Gemeente Damme, Deel I: Stad Damme, Deelgemeenten Hoeke, Lapscheure en Moerkerke, Deel II: Deelgemeenten Oostkerke, Sijsele en Vivenkapelle, Bouwen door de eeuwen heen in Vlaanderen WVL17, onuitgegeven werkdocumenten.
Auteurs: Hooft, Elise; Callaert, Gonda
Datum:
De tekst wordt ter beschikking gesteld door: Agentschap Onroerend Erfgoed (AOE)


Relaties


Je kan deze pagina citeren als: Inventaris Onroerend Erfgoed 2024: Legerbasis Kwartier Sergeant Baron Gillès de Pélichy [online], https://id.erfgoed.net/erfgoedobjecten/78964 (geraadpleegd op ).

Beheerder fiche: Stad Damme

Contact

Heb je een vraag of opmerking over deze fiche? Meld het ons via het contactformulier.