erfgoedobject

Spermaliekapel met toegangspoort

bouwkundig element
ID
78988
URI
https://id.erfgoed.net/erfgoedobjecten/78988

Juridische gevolgen

Beschrijving

Gelegen aan de hoek van Stationsstraat. "Spermaliekapel" met toegangspoort, gebouwd in 1954 op het zogenaamd Sijseelse Veld ter herinnering aan de nabijgelegen, in 1241 gestichte Spermalieabdij, verwoest in 1578-1579, waarvan thans nog enkel de voormalige abdijhoeve resteert (nummer 25). Het initiatief tot de bouw van de kapel gebeurt onder impuls van E.P. Jan Bosco, de abt van de Cisterciënzerabdij van West-Vleteren, door de Sijseelse pastoor Jozef Berten. Het poortgebouw van de kapel is geïnspireerd op de toegangspoort van de Spermaliehoeve te Schore.

De kapel wordt opgetrokken uit recuperatiematerialen (moefen) afkomstig van de grondvesten van de oude Spermalieabdij. Bij de bouw worden fragmenten van twee middeleeuwse grafzerken uit de Spermalieabdij opgedolven en ingemetseld in de muren van de kapel; twee andere grafzerken worden in Brugge ondergebracht, met name een 14de-eeuwse grafzerk in de kapel van Spermalie en een vloerzerk van circa 1500 in de verzameling van het Gruuthuusemuseum.

Toegangspoort aan de straatzijde en achterin gelegen kapel op onverhard, deels gekasseid, grosso modo driehoekig terrein met bomen en aanplantingen (onder meer bolgesnoeide hagen). Losstaand bakstenen poortgebouw met gebruik van natuurstenen fragmenten; licht verdiepte, korfboogvormige doorgang tussen opgaande pijlers met steunberen, aan weerszijden voorzien van gebogen lage zijmuurtjes. Centraal boven de doorgang, gedenksteen met geërodeerde tekst: "UIT HOUWE TROUWE OPGERICHT VAN ... VAN SIJSELES HEERLIJK VERLEDEN EN VOOR ONZE LIEVE VROUWE VAN SPERMALIE".

Gekasseid voortuintje met centraal op gemetste sokkel een natuurstenen pot naar verluidt afkomstig uit de oude abdij.
Eenbeukige kapel opgetrokken in baksteen, met gebruik van natuursteen voor onder meer consoles, onder leien zadeldak. Voorgevel uitgewerkt als tuitgevel op rechte schouderstukken, centraal opgaand in opengewerkt klokkentorentje waarin klokje onder zadeldakje met ijzeren kruis. Rechthoekige toegang in licht verdiepte rondboognis. Deur met ijzeren hang- en sluitwerk. Zijgevels met kleine drielichten waarin gekleurde glassteen. In de achtergevel ingewerkte natuurstenen fragmenten van middeleeuwse grafzerken of vloerzerken, afkomstig uit de oude Spermalieabdij: een hardstenen fragment uit circa het begin van de 14de eeuw, eertijds belegd met koperinlegwerk en vermoedelijk met figuur onder gotische nis, en een verweerd zandstenen fragment vermoedelijk daterend uit de 15de eeuw, met onder meer op hoek vierlobmotief waarin evangelistensymbool.
Eenvoudig interieur: houten spitstongewelf, natuurstenen tegelvloer, bakstenen altaar waarop verguld Onze-Lieve-Vrouwbeeld met Kind.

  • Kadasterarchief West-Vlaanderen te Brugge, 207 : Mutatieschetsen, Sijsele, 1954/110.
  • BALLEGEER J., Gids voor de Zwinstreek, Nieuwkerken-Waas, 1999, p. 83.
  • DENDOOVEN L., Dorpen in de Brugse vlakte, Lissewege, 1956, p. 26-27.
  • DENORME C., Kerkelijke geschiedenis van Sijsele, in 1000 jaar Sijsele, Brugge, 1976, p. 51-66.
  • GEIRNAERT N.; VANDAMME L., 600 jaar abdij. De historische wortels van Spermalie in Brugge, in Tentoonstellingscatalogus 800 jaar Spermalie, Brugge, 1986.
  • MEULEMEESTER J.L., 800 jaar Spermalie in Brugge, in Ons Heem, jg. 41, nr. 1, 1987, p. 6-12.
  • VAN BELLE R., Enkele zerken uit de voormalige Spermalieabdij te Sijsele, in Het Brugs Ommeland, 1984, jg. 24, nr. 1, p. 93-102.
  • VAN POUCKE G., Archiefbeelden Damme, v.z.w. 't Zwin Rechteroever Grondgebied Damme/Gloucestershire, 2003, p. 25.
  • VERNIEST R.; DE LEYN H.; RAMAN D., De Damse Kapellenroute, Heemkundige Kring v.z.w. 't Zwin Rechteroever Grondgebied Damme, Damme, 2004, p. 77.

Bron: CALLAERT G. & HOOFT E. met medewerking van SANTY P. & SNAUWAERT L. 2006: Inventaris van het bouwkundig erfgoed, Provincie West-Vlaanderen, Gemeente Damme, Deel I: Stad Damme, Deelgemeenten Hoeke, Lapscheure en Moerkerke, Deel II: Deelgemeenten Oostkerke, Sijsele en Vivenkapelle, Bouwen door de eeuwen heen in Vlaanderen WVL17, onuitgegeven werkdocumenten.
Auteurs: Hooft, Elise; Callaert, Gonda
Datum:
De tekst wordt ter beschikking gesteld door: Agentschap Onroerend Erfgoed (AOE)


Relaties


Je kan deze pagina citeren als: Inventaris Onroerend Erfgoed 2024: Spermaliekapel met toegangspoort [online], https://id.erfgoed.net/erfgoedobjecten/78988 (geraadpleegd op ).

Beheerder fiche: Stad Damme

Contact

Heb je een vraag of opmerking over deze fiche? Meld het ons via het contactformulier.