erfgoedobject

Burgerlijk Gasthuis van Overmere

bouwkundig element
ID
79379
URI
https://id.erfgoed.net/erfgoedobjecten/79379
Dit erfgoedobject heeft geen erfgoedwaarde meer. De erfgoedwaarden waarom we het object opnamen in de inventaris, zijn niet meer aanwezig, bijvoorbeeld door verbouwing of sloop.

Juridische gevolgen

Beschrijving

OCMW-rusthuis "Ter Meere", voorheen Burgerlijk Gasthuis van Overmere . Bestaan van gasthuis of hospitaal te Overmere eerst vermeld in archiefdocument van 1361 betreffende de oprichting van een "cappellanie in het hospitael van Overmere" door Jan en Catharina Van Overmere. Onder meer bestemd als rust- en overnachtingsplaats voor reizigers. Oude gasthuis door brand vernield tijdens de veldslagen van Filips De Goede in 1452. Een eeuw later door toedoen van ridder Philip van Coudenhove, heer van Overmere en Uitbergen heropgebouwd op een perceel tussen de pastorie en het "Groot Huys" (nummer 2) tegenover het kerkplein.

Aanvankelijk een privéstichting die na verloop van tijd omgevormd werd tot godshuis voor zieken en armen van Overmere en Uitbergen, beheerd door de (kerkelijke) Armentafel. Na afschaffing van deze instelling tijdens de Franse Revolutie, bestuur van gasthuis overgenomen door gemeentebestuur en omgevormd tot Burgerlijk Hospitaal. Na opsplitsing van Overmere en Uitbergen in 1830 tot twee zelfstandige gemeenten werd het gemeentebestuur van Overmere uiteindelijk eigenaar van het gasthuis. Zij besluiten om het bouwvallige, verouderde en te kleine hospitaal te vervangen door een nieuw burgerlijk hospitaal met bijhorend landbouwbedrijf. Perceel net buiten de dorpskern wordt hiervoor door Casimir De Geyter, eigenaar van het "Groot Huys" ter beschikking gesteld, in ruil voor de vroegere hospitaalgronden ter vergroting van zijn domein.

Architect D. Der Kinderen (Lochristi) tekende de plans in 1852 voor een achterin gelegen T-vormig gebouw. Werken in 1853 voltooid. Gasthuis in 1897 met twee haakse zijvleugels uitgebreid naar een ontwerp van architect E. Van Peteghem van 1894, waardoor het hospitaal een vorkvormige plattegrond verkreeg. Nieuwe vleugels, volgens oude prentbriefkaarten met opschrift "Anno" "1897" in dakbedekking aan de straat, bestemd voor opvang van ouderen en deels als weeshuis (tot de Eerste Wereldoorlog). Burgerlijk hospitaal na 1925 beheerd door de Commissie van Openbare Onderstand, dagelijkse leiding en verzorging van 1879 tot 1973 waargenomen door de zusters van Sint-Vincentius a Paulo van Deinze. In de loop van de 20ste eeuw geëvolueerd van opvangtehuis voor zieken en armen tot rusthuis voor ouderen. Midden jaren 1960 hospitaalgebouwen inwendig gemoderniseerd. Landbouwbedrijf eind van de jaren 1960 afgebouwd. De achteraan haaks aangebouwde boerderijvleugel werd omstreeks 1980 afgebroken. Sinds 1977, fusie van Overmere met Uitbergen en Berlare, COO overgegaan in OCMW die dagelijkse leiding van rusthuis "Ter Meere" verzorgt.

Oudste kern van het rusthuis bestaat uit een U-vormig complex, met centraal voorplein. Vroeger afgesloten door een lage muur. Complex van twee bouwlagen onder zadeldaken met kunstleien. Gecementeerde en wit beschilderde gevels. Alleen de getoogde deur gevat in een hardstenen omlijsting en de dito vensteropeningen aan lekdrempels verwijzen nog naar de oudere kern. Het interieur is volledig gerenoveerd. Achteraan, ten noorden jongere paviljoenen.

Sinds 1 juli 2007 is men gestart met bouwproject "Woon- en Zorgcentrum Ter Meere" met sociaal huis op deze site. Nieuwbouw naar ontwerp van architectenbureau Marc Verstraeten BVBA (Wetteren) wordt achter huidig gebouwencomplex ingeplant. Voorziet plaats voor 120 mensen van het rustoord Ter Meere (Overmere) en het rustoord Herfstvreugde (Berlare). Algemene bouwwerken gegund aan Jan De Nul nv. (Hofstade). Na ingebruikname, wellicht midden 2009, zal het hierboven besproken oude gasthuis gesloopt worden.

  • Pastorie Overmere, Parochiearchief, Liber Memorialis.
  • Vlaams Ministerie van Ruimtelijke Ordening, Wonen en Onroerend Erfgoed, Agentschap Ruimtelijke Ordening Vlaanderen, Afdeling R-O Oost-Vlaanderen, Onroerend erfgoed, archief.
  • Overmere ons dorp, Overmere, 1992, p. 19-20, 22.
  • DE MEYER A., VANHOVE R., Van Openbare Onderstand naar Maatschappelijk Welzijn, Heemkundige Kring Overmere, XXI, 3, 2003, p. 81-140.
  • DE POTTER F., BROECKAERT J., Geschiedenis van de gemeenten der provincie Oost-Vlaanderen. Vierde reeks - Arrondissement Dendermonde, Tweede deel, II, 1, Overmere, Gent, 1891.
  • VAN WAELVELDE W., Het aloude gasthuis van Overmere, Heemkundige Kring Overmere, IV, 2, 1986, p. 56-57.

Bron: BOGAERT C., DUCHÊNE H., LANCLUS K. & VERBEECK M. 2006: Inventaris van het bouwkundig erfgoed, Provincie Oost-Vlaanderen, Gemeenten: Berlare, Buggenhout, Lebbeke, Waasmunster, Hamme en Zele, Bouwen door de eeuwen heen in Vlaanderen 20n, onuitgegeven werkdocumenten.
Auteurs: Bogaert, Chris; Lanclus, Kathleen; Verbeeck, Mieke; Duchêne, Helena
Datum:
De tekst wordt ter beschikking gesteld door: Agentschap Onroerend Erfgoed (AOE)


Relaties


Je kan deze pagina citeren als: Inventaris Onroerend Erfgoed 2024: Burgerlijk Gasthuis van Overmere [online], https://id.erfgoed.net/erfgoedobjecten/79379 (geraadpleegd op ).

Beheerder fiche: Agentschap Onroerend Erfgoed

Contact

Heb je een vraag of opmerking over deze fiche? Meld het ons via het contactformulier.