Teksten van Oorlogsgedenkteken

https://id.erfgoed.net/erfgoedobjecten/79506

Oorlogsgedenkteken van Klerken ()

Het oorlogsgedenkteken voor de militaire en burgerlijke doden van Klerken staat opgesteld langs de Dorpsstraat, in een perk nabij de ingang van de kerk.

Historische beschrijving

Het beeld is er gekomen op initiatief van de V.O.S. (Vlaamse Oud-strijders). Het werd op 12 oktober 1924 onthuld en door de V.O.S. aan de gemeente overgedragen. De openbare inschrijving had 10.000 fr. opgeleverd. Oorspronkelijk was het gedenkteken opgesteld voor de kapel van het klooster en het gasthuis (het latere Medisch Pedagogisch Instituut "Maria Ter Engelen", Dorpsstraat 2-4). In 1989 werd het verplaatst naar het huidige perk schuin vóór de kerk, met weglating van het ijzeren hekwerk er rond. In augustus 1981 werden de namen van de slachtoffers van de Tweede Wereldoorlog in het gedenkteken gebeiteld.

Het oorlogsgedenkteken van Klerken is kwalitatief hoogstaand werk van beeldhouwer Antoon Van Parys.

Het oorlogsgedenkteken van Klerken is volgens de biografen van vader en zoon Van Parys getiteld: 'De starende moeder, haar kind beschermend'. Het is gehouwen uit een monumentaal blok witte steen. Vermoedelijk ontstond dit gedenkteken uit een in 1917 gecreëerde beeldengroep 'Moeder België in volle kracht'. Over dit gedenkteken schreef Van Parys zelf: 'Groep moeder en kind het graf der dapperen kommende vereeren, kind lauweren aanbrengend met zijne moeder. Moeder ideal figuur in stemming van ’t verledene instinctmatig bekommend met ’t kind en ’t geven van lauweren kind meer spontaan getroffen door ’t verdriet van moederke leunt zij tegen haar en draagt de lauweren naïef'.

Velen zien er een religieuze voorstelling in met Maria of ‘O.L.Vrouw van de IJzer’ (zittende vrouw), die haar handen beschermend op het hoofd van Jezus (het kind) houdt.

Beschrijving

Op een podium met drie treden staat een ruw behouwen sokkel. Hierop is een monolithisch blok geplaatst waarin de vage omtreklijnen van meerdere figuren zijn uitgehouwen. Bovenaan wordt een vrouw voorgesteld, gehuld in een lange mantel met doek op het hoofd. Zij houdt haar handen beschermend op het hoofd van een kind dat een gestileerde bloemguirlande in de gespreide armen draagt. Onderaan ligt een levenloze soldaat in uniform, met een verband om het hoofd.

Op het beeld: op de voorkant 'Clercken aan zyne gesneuvelden' en 'AVV VVK', op de linkerkant de militaire slachtoffers van de Eerste Wereldoorlog, de namen (A-G); onderaan '1940-1945', de namen; op de rechterkant de militaire slachtoffers van de Eerste Wereldoorlog, de namen (H-Z), 'Gedoode Burgers' Eerste Wereldoorlog, de namen.

Op de sokkel: op de voorkant '1914 1918' en het wapenschild van Vlaanderen. Ingehouwen, oorspronkelijk geel beschilderde letters. Alle namen zijn grotendeels alfabetisch gerangschikt.

Uitvoering: Ant. Van Parys, Deinze (gesigneerd en gedateerd, moeilijk leesbaar)

Hoogte 352 x breedte 213 x diepte 206 cm.

  • S.N. 1995: Antoon en Luc Van Parys, Deinze.
  • ENGELEN C. & MARX M. 2002: Beeldhouwkunst in België vanaf 1830, Brussel.
  • JACOBS M. 1996: Zij die vielen als helden... Inventaris van de oorlogsgedenktekens van de twee wereldoorlogen in West-Vlaanderen, deel 2, Brugge.
  • PIRON P. 1999: De Belgische beeldende kunstenaars uit de 19de en 20ste eeuw, Brussel.

Bron: Onroerend Erfgoed West-Vlaanderen, Beschermingsdossier DW002435, Oorlogsgedenktekens te Houthulst (DECOODT H., 2009)
Auteurs:  Decoodt, Hannelore
Datum:
De tekst wordt ter beschikking gesteld door: Agentschap Onroerend Erfgoed (AOE)


Je kan deze tekst citeren als: Inventaris Onroerend Erfgoed 2024: Oorlogsgedenkteken [online], https://id.erfgoed.net/teksten/130039 (geraadpleegd op ).


Oorlogsgedenkteken ()

Oorlogsgedenkteken voor de militaire en burgerlijke slachtoffers van de Eerste Wereldoorlog, en de militaire slachtoffers van de Tweede Wereldoorlog. Het gedenkteken wordt op 12 oktober 1924 ingehuldigd op initiatief van het Verbond der Vlaamse Oud-strijders (V.O.S.), en overgedragen aan het gemeentebestuur. Voorheen was het gedenkteken opgesteld voor de kapel van het klooster en het gasthuis (het latere Medisch Pedagogisch Instituut "Maria Ter Engelen"). In 1981 worden de namen van de slachtoffers van de Tweede Wereldoorlog gebeiteld. In 1989 herplaatsing voor de kerk, echter met weglating van het ijzeren hekwerk er rond.

Beeldhouwwerk naar ontwerp van Antoon Van Parys (geboren te Deinze in 1884, gestorven te Gentbrugge 1968). Deze beeldhouwer maakte vooral religieuze werken, graf- en oorlogsgedenktekens in een gestileerde expressionistische stijl.

Ruw behouwen sokkel waarop monolithisch blok waarin de contouren van de zittende Maria, het kindje Jezus en een dode soldaat, vaag werden uitgehouwen. Maria houdt haar handen beschermend op het hoofd van het kind dat een geel beschilderde bloemenguirlande in zijn armen draagt. De soldaat is te herkennen aan zijn uniform en het verband om zijn hoofd.

Op het beeld volgende inscripties: op de voorzijde "CLERCKEN AAN ZIJNE GESNEUVELDEN" en "AVV VVK", op de linkerzijde de namen van de militaire slachtoffers van de Eerste Wereldoorlog, eronder de namen van de militaire slachtoffers van de Tweede Wereldoorlog, op de rechterzijde de namen van de militaire slachtoffers van de Eerste Wereldoorlog (vervolg) en van de "Gedoode Burgers" van de Eerste Wereldoorlog. Op de sokkel, inscriptie "1914-1918" en het wapenschild van Vlaanderen. Het beeld verzinnebeeldt 'Onze-Lieve-Vrouw van de IJzer' of 'Onze-Lieve-Vrouw van Vlaanderens Heimwee 1914-1918'.

  • Inventarisatie van Relicten uit de Eerste Wereldoorlog in de Westhoek (Provincie West-Vlaanderen, "Oorlog en Vrede in de Westhoek", en Ministerie van de Vlaamse Gemeenschap, Afdeling Monumenten en Landschappen).
  • Provinciale Bibliotheek en Documentatiecentrum West-Vlaanderen, Iconografische collectie.
  • JACOBS M., Zij, die vielen als helden... Inventaris van de oorlogsgedenktekens van de twee wereldoorlogen in West-Vlaanderen. Deel 2, Brugge, 1995, p. 172-173.
  • VAN DOORNE V. (red.), Museum van Deinze en de Leiestreek, museumcatalogus, Deinze, 2001, p. 299-300.
  • VANNESTE D., Het verbazende verhaal van het Klooster van Klerken, Oostkamp, 2004, p. 73.

Bron: MISSIAEN H. & VANNESTE P. met medewerking van GHERARDTS F. 2006: Inventaris van het bouwkundig erfgoed, Provincie West-Vlaanderen, Gemeente Houthulst, Deelgemeenten Jonkershove, Klerken en Merkem, Bouwen door de eeuwen heen in Vlaanderen WVL24, onuitgegeven werkdocumenten.
Auteurs:  Vanneste, Pol; Missiaen, Halewijn
Datum:
De tekst wordt ter beschikking gesteld door: Agentschap Onroerend Erfgoed (AOE)


Je kan deze tekst citeren als: Inventaris Onroerend Erfgoed 2024: Oorlogsgedenkteken [online], https://id.erfgoed.net/teksten/79506 (geraadpleegd op ).


Standbeeld militaire en burgerlijke doden (Klerken - WOI-WOII) ()

Locatie

Gelegen langs de Dorpsstraat, ten opzichte van het huis met nummer 27, in een speciaal perk, links van de kerk. In de kerk hangt eveneens een memento in verband met de Eerste Wereldoorlog.

Historische achtergrond

Het gemeentelijk gedenkteken stelt Onze-Lieve-Vrouw van de IJzer voor. Op initiatief van de V.O.S. (Vlaamse Oud-Strijders) werd het op 12 oktober 1924 onthuld en door de V.O.S. aan de gemeente overgedragen. De openbare inschrijving had 10.000 fr. opgeleverd.

Het monument is gesigneerd door de beeldhouwer Antoon Van Parys (°Deinze 1884 - gestorven Gentbrugge 1968), en gedateerd 1923. Deze kunstenaar werd opgeleid aan de Gentse Koninklijke Academie voor Schone Kunsten. Hij leerde beeldhouwen in de ateliers van Mathias Zens en Aloïs De Beule. Hij maakte vooral religieuze werken, graf- en oorlogsmonumenten, in een gestileerde, expressionistische stijl.

Beschrijving

Op een podium met drie treden staat een ruwbehouwen sokkel. Hierop is een monolithisch blok geplaatst waarin de vage omtreklijnen van meerdere figuren zijn uitgehouwen. Bovenaan is een vrouw (Maria) geplaatst, gehuld in een lange mantel met doek op het hoofd. Zij houdt haar handen beschermend op het hoofd van een kind (Jezus) dat een gestileerde bloemguirlande in de gespreide armen draagt. Onderaan ligt een levenloze soldaat in uniform, met een verband om het hoofd.

Op het beeld: op de voorkant 'Clercken aan zyne gesneuvelden' en 'AVV VVK', op de linkerkant de militaire slachtoffers W.O. I, de namen (A-G); onderaan '1940-1945', de namen; op de rechterkant de militaire slachtoffers W.O. I, de namen (H-Z), 'Gedoode Burgers' W.O. I, de namen.

Op de sokkel: op de voorkant '1914 1918' en het wapenschild van Vlaanderen. Ingehouwen, geel beschilderde letters. Alle namen zijn grotendeels alfabetisch gerangschikt.

Uitvoering: Ant. Van Parijs, Deinze (gesigneerd en gedateerd, moeilijk leesbaar)

H. 352 cm x Br. 213 cm x D. 206 cm

  • Documentatie M&L Brugge: Oorlogsmonumenten Lo-Reninge.
  • JACOBS M. 1996: Zij, die vielen als helden... Inventaris van de oorlogsgedenktekens van de twee wereldoorlogen in West-Vlaanderen, Deel 2, Brugge.

Bron: DECOODT H. & BOGAERT N. 2002-2005: Inventarisatie van het Wereldoorlogerfgoed in de Westhoek, project in opdracht van de provincie West-Vlaanderen, “Oorlog en Vrede in de Westhoek”, en Ministerie van de Vlaamse Gemeenschap, Afdeling Monumenten en Landschappen.
Auteurs:  Decoodt, Hannelore; Bogaert, Nele
Datum:
De tekst wordt ter beschikking gesteld door: Agentschap Onroerend Erfgoed (AOE)


Je kan deze tekst citeren als: Inventaris Onroerend Erfgoed 2024: Oorlogsgedenkteken [online], https://id.erfgoed.net/teksten/195996 (geraadpleegd op ).