erfgoedobject

Sas van Zwankendamme

bouwkundig element
ID
79973
URI
https://id.erfgoed.net/erfgoedobjecten/79973

Juridische gevolgen

  • is aangeduid als vastgesteld bouwkundig erfgoed Sas van Zwankendamme
    Deze vaststelling is geldig sinds

Beschrijving

Sas van Zwankendamme, over het Lisseweegs Vaartje. Het Vaartje werd circa 1200 (?) aangelegd vanuit de Ieperleet (de huidige Oostendse Vaart) en stroomde noordwaarts tot het hier door de Zwankendam werd gestopt. Het speelde een rol bij de afwatering van Brugge maar was ook economisch een belangrijke verbinding met Brugge, met name voor het vervoer van zware lasten en personen. Oorspronkelijk stond de watering Eiesluis in voor het onderhoud van de watergang. Rond het midden van de 18de eeuw werd het onderhoud overgenomen door het Brugse Vrije en meteen zou de toenmalige overdracht vervangen zijn door een sas en een houten draaibrug. Rond 1750 (1773?) werd hier een sluis gebouwd en het kanaaltje doorgetrokken tot achter de Graaf Jansdijk, zie de Kabinetskaart der Oostenrijkse Nederlanden van Graaf de Ferraris (1770-1778). Door de aanleg van de cokesfabriek (zie Lanceloot Blondeellaan) in het eerste kwart van de 20ste eeuw werd de noordelijke helft van de bedding gedempt. Sas van octogonale vorm opgebouwd door grote, arduinen blokken, waarvan één aan noordoostelijke zijde voorzien van jaartal "1773". Ten noorden van het sas bevindt zich een bakstenen boogbrugje. Op de kade ligt een scheepsanker. De nog bestaande éénlaagswoningen ten oosten van het sas (nummers 25-29) herinneren qua volume aan de oorspronkelijke bebouwing doch zijn sterk vernieuwd; mogelijk bewaarde oudere kern. Ten westen van de brug over het sas stond de voormalige (17de-eeuwse) sluiswachterwoning, die echter in de loop van 2002 wegens ruïneuze toestand werd gesloopt.

  • BALLEGEER J., Verdwenen: sluiswachtershuis te Zwankendamme, in Rond der poldertorens, jaargang 43, nummer 2, 2001, p. 59-61.
  • CROIS R., Het sas van Zwankendamme, in Rond de Poldertorens, jaargang 14, nummer 1, 1972, p. 32-34.
  • RYCKAERT M., Het Lisseweegs Vaartje, in Lissewege en Ter Doest. Monnikenwerk. Geschiedenis van het witte dorp en zijn abdij, Tielt, 2003, p. 14-15.
  • VANDEPITTE G., Zwankendamme, wijk van Lissewege, nu Brugge, in Rond de Poldertorens, jaargang 33, 1993, nummer 1, p. 4-5.

Bron: GILTÉ S., VAN VLAENDEREN P. & VANWALLEGHEM, A. met medewerking van DENDOOVEN, K. 2006: Inventaris van het bouwkundig erfgoed, Provincie West-Vlaanderen, Gemeente Brugge, Deelgemeenten Dudzele, Lissewege en Zeebrugge, Bouwen door de eeuwen heen in Vlaanderen WVL25, onuitgegeven werkdocumenten.
Auteurs: Gilté, Stefanie; Vanwalleghem, Aagje; Van Vlaenderen, Patricia
Datum:
De tekst wordt ter beschikking gesteld door: Agentschap Onroerend Erfgoed (AOE)


Relaties


Je kan deze pagina citeren als: Inventaris Onroerend Erfgoed 2024: Sas van Zwankendamme [online], https://id.erfgoed.net/erfgoedobjecten/79973 (geraadpleegd op ).

Beheerder fiche: Agentschap Onroerend Erfgoed

Contact

Heb je een vraag of opmerking over deze fiche? Meld het ons via het contactformulier.