't Mulke, het dialectisch verkleinwoord van molen. Watermolen van het onderslagtype, aan de Warmbeek, één der banmolens van de heerlijkheid Grevenbroek, waar koren en boekweit werd gemalen.
De molen bestond al in 1316. Eertijds aan de samenloop van de Beverbeekloop en de Warmbeek opgericht en in 1742 naar hier, meer ten zuiden, verplaatst, confer jaartal op een balk. Circa 1918 stopten de maalactiviteiten. In 1973, realisatie van de huidige brug en verplaatsing van de waterval naar de overzijde van de weg, in het gebied dat de Oude Weier heet. Deze waterplas, die gevoed werd via een sluis op de Warmbeek, leverde het stuwende water voor de molen. Toegang tot erf geweigerd.
Op de Ferrariskaart (1771-77) bestaat de molen uit twee losstaande langgestrekte volumes aan beide oevers van de Warmbeek. In deze cartografische bron komen grote vijvers voor ten noorden en zuiden van het gebouwencomplex. In de Atlas van de Buurtwegen (1845) wordt nog slechts één element aangeduid, zoals nu aan de oostkant van de Warmbeek.
Grotendeels gecementeerde, deels van imitatievoegen, aflijnende overhoekse en rechte muizentanden voorziene en verankerde baksteenbouw onder verspringende al dan niet geknikte zadeldaken (nok parallel aan de straat, Vlaamse en mechanische pannen); deels bewaard houtwerk.
Molenhuis van drie traveeën en twee bouwlagen, in kern teruggaand tot 1742. Beneden betraliede, rechthoekige muuropeningen onder houten lateien. Linkerzijpuntgevel met vier rechthoekige gaten, vlak onder de geveltop, en gedicht molengat; verdwenen molenrad. Volgens bewoners, dito binnenwerk, doch volgens M. Degeest nog grotendeels intact en volgens het Belgisch Molenbestand, nog gedeeltelijk aanwezig.
Ten oosten aansluitend lager breedhuis van drie traveeën en één bouwlaag met centrale dakkapel, fungerend als woonst. Drie rechthoekige vensters onder houten lateien, het rechtse eertijds een deur. Achteraan, haaks bakstenen dienstgebouw onder zadeldak (golfplaten).
Verderop ten oosten, aansluitend later woonhuis, volgens bewoners van kort na de Tweede Wereldoorlog, met dubbelhuisopstand, vier traveeën en één bouwlaag, met grotendeels aangepaste rechthoekige muuropeningen.
Ten noorden, achteraan het erf, recente stallen van betonblokken onder zadeldak (golfplaten).
- Belgisch Molenbestand, Molendatabase van vzw Molenzorg.
- CLAASSEN A., red., Rond de oude en nieuwe straatbenamingen te Achel, Achel, 1960., p. 18, 25, afb. op p. 19.
- CREEMERS G. & VAN DE SIJPE L., De verdwenen burcht van Hamont. Een bijdrage tot de middeleeuwse geschiedenis van de stad Hamont, (Uitgaven van De Geschied- en Heemkundige Kring "De Goede Stede Hamont", 2de r., nr. 2), Hamont-Achel, 1995,, p. 13.
- DEGEEST M., Ontmoeting met Hamont-Achel, ons stadje vandaag, Hamont-Achel, 2001, p. 198, afb. op p. 199.
- S.N., Grevenbroeker Echo's, 4, 1993, p. 34-37, 39, afb. op p. 35; 14, 1996, p. 32-34, afb.
- VAN DEBROEK H., De Napoleonsmolen of de windmolen - An XII - 1804 - te Hamont, (Limburg, 51, 1972, p. 193).
- VISSERS P., Langs Vlaamse wegen - Hamont-Achel, Brussel-Hamont-Achel-Antwerpen, 1992, p. 13, afb.
