erfgoedobject

Kapel van Onze-Lieve-Vrouw in de Nood

bouwkundig element
ID
80093
URI
https://id.erfgoed.net/erfgoedobjecten/80093

Juridische gevolgen

Beschrijving

Oudst bestaande kapel van Achel, gelegen aan de rand van het wandelbos De Warande, op de hoek van de Militaire Dijk.

De Militaire Dijk is een deel van de legerbaan, door het verdrag van Zonhoven in 1839 tussen België en Nederland gereserveerd voor Nederlandse troepenverplaatsingen vanuit Maastricht. Het tracé liep over Bree en Bocholt naar Achel.

Bedehuis gebouwd in 1838 door toedoen van weduwe Wauters-de Sallez, rentenierster te Hasselt en toenmalige bewoonster van kasteel Genenbroek, confer zandstenen gevelsteen in geveltop met opschrift: 1838, waarboven zandstenen wapenschild. In 1852, aankoop van alle eigendommen van mevrouw Wauters-de Sallez, dus ook van kasteel en kapel, door graaf de Theux de Meylandt. Na zijn dood, bezit van zijn erfgenaam, graaf A. Cornet d'Elzius de Peissant (1839-98).

Tijdens de Eerste Wereldoorlog liet mevrouw Cornet d'Elzius de Peissant volgens de énen de kapel naar het oorspronkelijke model weer opbouwen, volgens de anderen vernieuwingswerken in gotische stijl aan het bedehuis uitvoeren, hetgeen aannemelijker lijkt. Zo zou het portaal spits- in plaaats van rondbogig worden, confer oude prentkaart met tevens waaiervormige roedeverdeling in het bovenlicht en bepleisterde afwerking.

Op 15 augustus 1938, viering van het honderdjarig bestaan van de kapel. In 1979, diefstal van het oorspronkelijke madonnabeeld. Op 20 december 1986, aankoop van de kapel van baron M. Pecsteen door de kerkfabriek van Achel. In 1988 werd van het originele Onze-Lieve-Vrouwebeeld een wassen repliek geplaatst met de kleren van het oude beeld, het originele kroontje en de wereldbol. Op 1 mei, jaarlijkse bedevaart. Op Maria-Hemelvaart, sacramentsprocessie. Het was een traditie dat, op Sint-Antoniusmarkt, de gelovigen van Achel en omgeving naar de kapel op bedevaart gingen. Aangeduid in de Atlas van de Buurtwegen (1845) en er O.L.V. Kapel genoemd.

Vooraan bevinden zich acht houten banken, alsook een lelijk recent afdak (platen), dat het zicht op de kapel verstoort. Door drie oude eiken en een linde beschaduwd noord-zuidgeoriënteerd bedehuis van één travee met vlakke sluiting onder zadeldak met schild achteraan (kunstleien) en windborden vooraan. Baksteenbouw op gecementeerde plint met gebruik van gele baksteen voor platte lagen en muurbanden, felrode voor geprofileerde omlijstingen. Spitsboogportaal met bewaard hout- en traliewerk, en rechts van de deur, offerblok.

Zijgevels met telkens één spitsboogvenstertje, voorzien van traliewerk met letters, ten oosten: O/L/V, en ten westen: B/V/O.

Interieur met decoratieve cementtegelvloer. Mobilair: beschilderd houten zuilenaltaar (waarschijnlijk uit de 17de eeuw, aangepast, voormalig zijaltaar van de parochiekerk) met geprofileerde kroonlijst en centrale rondboognis met gekleed wassen Onze-Lieve-Vrouwebeeldje, waarboven inscriptie: ONZE LIEVE VROUW/ IN DE NOOD; glasramen van 1988 door de Hamont-Achelse glazeniersfirma Fenestra, in plaats van de oorspronkelijke, in 1939 aangebrachte glasraampjes van Louis Struys met de voorstellingen van de Heilige Cecilia met het wapenschild en de wapenspreuk "Fortiter et honeste" van de familie Cornet d'Elzius de Peissant, en de Heilige Batholomeus met het wapenschild van de familie de Theux de Meylandt, te restaureren glasramen die de kerkfabriek aan het Museum Grevenbroek schonk; florale muurschilderingen met erin verwerkte wapenschilden van graaf de Theux de Meylandt en zijn schoonzoon graaf Cornet d'Elzius (irca 1920).

  • CLAASSEN A., Achel in oude prentkaarten, Zaltbommel, 1972, prentkaart nr. 26.
  • CLAASSEN A., Achel, top van Limburg, (De Vlaamse Toeristische Biblioteek, 132, 1971, p. 16-17).
  • S.N., Grevenbroeker Echo's, 9, 1994, p. 21.
CLAASSEN A., Honderd eeuwen Achel, Achel, 1988, p. 30, afb. CLAASSEN A., red., Rond de oude en nieuwe straatbenamingen te Achel, Achel, 1960, p. 14. CREEMERS G. - SIJPE L. VAN DE, De verdwenen burcht van Hamont. Een bijdrage tot de middeleeuwse geschiedenis van de stad Hamont, (Uitgaven van De Geschied- en Heemkundige Kring "De Goede Stede Hamont", 2de r., nr. 2), Hamont-Achel, 1995, p. 14. DEGEEST M., Ontmoeting met Hamont-Achel, ons stadje vandaag, Hamont-Achel, 2001, p. 45, 128-129, 178, afb. op p. 128. GEUKENS B., Fotorepertorium van het meubilair van de Belgische bedehuizen. Provincie Limburg. Kanton Neerpelt, Brussel-St.-Truiden, 1977, p. 15 (aldaar foutief 1823 gedateerd). OOMS H., Onze-Lieve-Vrouw in Limburg, Doornik, 1959, p. 10-11, pl. VISSERS P., Langs Vlaamse wegen - Hamont-Achel, Brussel-Hamont-Achel-Antwerpen, 1992., p. 7-8, afb.

Bron: PAUWELS D. 2005: Inventaris van het cultuurbezit in België, Architectuur, Provincie Limburg, Arrondissement Maaseik, Kanton Neerpelt, Bouwen door de eeuwen heen in Vlaanderen 19n2, Brussel - Turnhout.
Datum:
De tekst wordt ter beschikking gesteld door: Agentschap Onroerend Erfgoed (AOE)


Relaties


Je kan deze pagina citeren als: Inventaris Onroerend Erfgoed 2024: Kapel van Onze-Lieve-Vrouw in de Nood [online], https://id.erfgoed.net/erfgoedobjecten/80093 (geraadpleegd op ).

Beheerder fiche: Agentschap Onroerend Erfgoed

Contact

Heb je een vraag of opmerking over deze fiche? Meld het ons via het contactformulier.