is aangeduid als vastgesteld bouwkundig erfgoed Raadhuis van Lommel
Deze vaststelling is geldig sinds
is deel van de aanduiding als beschermd cultuurhistorisch landschap Marktplein
Deze bescherming is geldig sinds
Tot 1957 gemeentehuis, nadien politiebureau, heden raad- en trouwzaal en VVV-kantoor. Op de plaats van het raadhuis stond vroeger een kapel, die tijdens het Twaalfjarig Bestand (1609-21) werd opgericht. In 1648, inbeslagname door de protestanten en inrichting als raadhuis. In 1770, tijdelijke ingebruikname als lijkhuis. Volgens gegevens uit 1807 was er in de kelder van het gebouw ook een kleine gevangenis. Ook na 1807, wanneer de protestanten Lommel verlieten, nog als raadhuis in gebruik, evenwel vervallen. In 1830-31, tijdelijk bezet als corps de garde (wachthuis) door de Belgische troepen van generaal Mellinet, waarbij ze een deel van de oude gemeentearchieven verwoestten.
In de Atlas van de Buurtwegen (1845) vond de auteur van onderhavige inventaris geen aanduiding van bebouwing op deze plek. Volgens V. Leysen (2001) toont deze cartografische bron wel degelijk een klein rechthoekig gebouw van ongeveer 10 op 5 meter. In 1845, afbraak van het oude, versleten en onaangepaste gebouw. Men besloot een nieuw gemeentehuis op dezelfde plaats op te richten. Provinciaal architect Lambert Jaminé (1800-71), (Hasselt) stelde de plannen, het bestek en het lastenboek op. Op 30 september 1845 legde burgemeester Koeckhofs de eerste steen.
Aan de noordzijde van het gebouw plaatste hij een gedenksteen met het jaartal 1845. In 1849, voltooiing. Het betrof een sober, bepleisterd en beschilderd, neoclassicistisch gebouw op een van imitatievoegen voorziene plint, met ritmerende pilasters, rechth. muuropeningen, onder meer een van een bovenlicht met ruitvormige roedeverdeling voorziene voordeur met bekronend driehoekig fronton met ingeschreven guirlande, en onder een zadeldak met nokvorst tussen aandaken met schouder- en topstukken.
Op het gelijkvloers was in het midden een gang van 2,80 meter breed over de gehele diepte van het gebouw. Links van deze gang lag een plaats voor de verwarmingsinstallatie en het bergen van brandblusmateriaal. Rechts de wc, een wachtzaal (corps de garde) en een gevangenis of nor (maison de passage). Op de verdieping was eveneens een centrale gang van 3 meter breed met achteraan een trap naar de zolder. Rechts op de eerste verdieping lag de raadzaal en links het secretariaat met daarachter de archiefkamer.
Tot 1881 was het raadhuis voorzien van een torentje met klok en uurwerk van de oude kapel, dat na herstellingswerken aan het dak in dat jaar werd afgebroken. In 1912-13, vergroting en verbouwing tot zijn huidige vorm, door aan de voorzijde bij te bouwen in een eclectische stijl; naar ontwerp van architect F. Moers (Sint-Truiden). Op 21 juni 1914, inhuldiging van het nieuwe raadhuis. In 1935-36 onderging het gebouw nogmaals een grondige herstellingsbeurt en einde jaren 1950 kreeg het een nieuwe functie: politiebureel.
In 1954-57, bouw achter het raadhuis van het nieuwe stadhuis naar ontwerp van architect F. Theuwissen (Lommel), in 1990 vernieuwd door architect L. Vandebroek (Lommel) en binnenhuisarchitect F.L. Van Praet (Antwerpen). Tot 1988 zou het raadhuis onderdak bieden aan de Lommelse politie.
In 1990, restauratie van het raadhuis (exterieur) en volledige aanpassing van het interieur, naar ontwerp van laatstgenoemde architecten. Het gebouw kreeg tegelijkertijd een drievoudige nieuwe functie: in het souterrain vond het V.V.V.-kantoor een onderdak; op de verhoogde begane grond kwam een zaal die dienst doet als trouwzaal, receptieruimte en debatzaal en op de dakverdieping vergadert de gemeenteraad.
Ten westen, aan de rand van het met linden omgeven dorpsplein gelegen, alleenstaand neoclassicistisch breedhuis met eclectische inslag; vijf traveeën en één bouwlaag onder mansardedak (kunstleien) met negen van overwegend rechthoekige vensters, flankerende gecanelleerde pilasters en geprofileerde segmentboogvormige kroonlijst voorziene dakkapellen, twee aan elke zijde en een grotere negende centraal ten oosten, daterend van 1912-13.
Bepleisterde en witbeschilderde baksteenbouw met imitatievoegen, op verhoogde begane grond en hardstenen sokkel met betraliede bolkozijnen, bossage (deels van hardsteen), geprofileerde afzaat onderaan en dito, van een tandlijst voorziene druiplijst bovenaan; vernieuwd houtwerk. Horizontaliserend entablement met paneelwerk, onderaan afgelijnd door een geprofileerde lijst op klossen en op palmetten uitlopende consoles, bovenaan door een dito gekorniste kroonlijst. Middentravee, voorzien van lisenen, laatstgenoemde versierd met op analoge consoles rustende Corinthische zuilen, waartussen sierlijk ijzersmeedwerk met neorococo-inslag met het stadswapen, bestaande uit twee schapen onder een eik. In rondbogige spaarvelden ingeschreven dito muuropeningen, gevat in doorlopende geprofileerde omlijstingen en op de borstweringen voorzien van paneelwerk. Recente draaideur; hardstenen bordestrap met twee kwarten en balustrades tussen vierkante pijlers. Gelijkaardig opgevatte, maar eenvoudiger zijgevels en achtergevel, met hoekpilasters op hardstenen basement en twee centrale, van dito imposten voorziene pilasters achteraan.
Grotendeels gecementeerde onderbouw, ten noorden voorzien van drie rechthoekige deuren in vlakke hardstenen omlijstingen op neuten, achteraan van vijf oculi. Elders, rondbogige muuropeningen, achteraan op hardstenen lekdrempels op consoles, de deur ten zuiden in een analoge omlijsting met aanzetstenen op neuten.
Bron: PAUWELS D. 2005: Inventaris van het cultuurbezit in België, Architectuur, Provincie Limburg, Arrondissement Maaseik, Kanton Neerpelt, Bouwen door de eeuwen heen in Vlaanderen 19n2, Brussel - Turnhout.
Auteurs: Pauwels, Dirk
Datum:
De tekst wordt ter beschikking gesteld door: Agentschap Onroerend Erfgoed (AOE)
Is deel van
Dorp
Je kan deze pagina citeren als: Inventaris Onroerend Erfgoed 2024: Raadhuis van Lommel [online], https://id.erfgoed.net/erfgoedobjecten/80127 (geraadpleegd op ).
Beheerder fiche: Agentschap Onroerend Erfgoed
Heb je een vraag of opmerking over deze fiche? Meld het ons via het contactformulier.