erfgoedobject

Alleenstaand eclectisch burgerhuis

bouwkundig element
ID
80199
URI
https://id.erfgoed.net/erfgoedobjecten/80199

Juridische gevolgen

Beschrijving

Eertijds zogenaamd Villa Van Ham, naar de bouwheer P.J.F. Van Ham (1859-1935), zakenman (onder andere mede-eigenaar van een landbouwstokerij op de Norbert Neeckxlaan), gemeentesecretaris van 1888 tot 1904, burgemeester van Lommel van 1904 tot en met 1921 en sinds 1891 gehuwd met Anna Moons als telg van een belangrijke Lommelse teutenfamilie. Vanaf 1957 zogenaamd Villa Vanduffel naar de toenmalige eigenaar, notaris J. Vanduffel, sedert 1995 "Burgemeestershuis", eigendom van de stad, in gebruik als onthaal- en tentoonstellingsruimte. Op 9 juli 1999, inhuldiging na restauratie van 1998-99 naar ontwerp van binnenhuisarchitect F.L. Van Praet (Antwerpen) en landschapsarchitect P. Deroose (Jabbeke).

Schuin ten opzichte van de straat gelegen, in een onder meer met linden, beuken, paardenkastanjes, valse acacia's, esdoorns en eiken beboomde en deels met bakstenen muren, deels met betonplaten omgeven Engelse landschapstuin, zogenaamd In de Hoeven.

Aan straatzijde: sierlijk ijzeren hek op hardstenen basement en dito inrijhek tussen vierkante pijlers van gele en rode baksteen op hardstenen plint, met gecementeerd entablement met diamantkopversiering en dito vaasbekroning.

Alleenstaand eclectisch burgerhuis met elementen ontleend aan de cottage-architectuur; vier traveeën en twee bouwlagen onder gecombineerde zadeldaken (kunstleien) met zuidelijk dakschild en één dakkapel met rondboogvenster onder zadeldakje, van 1898, confer inscriptie op windvaan op diephuis.

Baksteenbouw op van imitatievoegen voorziene, beschilderde gecementeerde plint; analoge afwerking voor bovenaan van rozetten voorziene panelen, aanzet-, sluitstenen en omlijsting van de verdiepte rondboogvensters bij dakkapel en puntgevel; hardsteen voor afwerking van zuidelijke erker en westelijke uitbouwsels; krul- en rozetankers; grotendeels bewaard houtwerk onder meer windborden en geprofileerde kroonlijst op daklijstbalkjes; smeedijzeren dak- en schouwbekroningen. De eerste drie traveeën vormen een met een dubbele rechte muizentand afgelijnd, door een deurrisaliet gemarkeerd breedhuis, de vierde travee vormt een voor- en achteruituitspringend diephuis. Beide componenten verder gemarkeerd door ordonnerende hoekpilasters, -lisenen en een geprofileerde beschilderde gecementeerde muurband tussen de twee bouwl. Getoogde muuropeningen op beschilderde gecementeerde lekdrempels, met beschilderde, met palmetten en andere florale motieven versierde, zinken rolluikkasten. Verdiepte linkerdeur, versierd met aediculae, paneelwerk met centrale rozet en sierlijk glas in lood in het bovenlicht met voorstelling van het Lommelse stadswapen, namelijk twee schapen onder een eik; sierlijke smeedijzeren trekbel en beglaasde luifel; voetschrapers. Rechtervleugeldeur voorzien van bordes met florale cementtegelvloer en steektrap, omgeven door een houten balustrade en dito gecanneleerde vierkante pijlers, met diamantkopversiering, die een balkon dragen met analoge balustrade en deurvenster.

Gelijkaardige maar eenvoudiger zijgevels, de zuidgerichte zijgevel voorzien van een latere vijfzijdige erker met kroonlijst op consoles en rechthoekige vensters, de noordgerichte met een getoogd benedenvenster met ijzeren roedeverdeling. Eveneens eenvoudiger achtergevel met getoogde, rondbogige en rechthoekige muuropeningen; van traliewerk voorziene achterdeur met ervoor gezette nieuwe deur.

Later werden de linker achterbouw, de eetkamer rechts, de keuken met tussenkamer en de achterkeuken opgetrokken.

Achteraan links, rechthoekige uitbouw van één bouwlaag onder plat dak, waarboven vernieuwd terras met dito ijzeren hek en rechthoekige houten erker met kleurig glas, bijkomend bereikbaar via een recente ijzeren spiltrap ten noorden; drie gekoppelde betraliede getoogde vensters; bewaarde dienstingangsdeur in vlakke gecementeerde omlijsting onder hardstenen latei.

Achteraan rechts, vijfzijdige uitbouw van één bouwlaag, met rechthoekige muuropeningen, waarboven origineel terras met sierlijke ijzeren hekken tussen bakstenen pijlers; ten westen aansluitend ijzeren hek op gecementeerd muurtje en ijzeren inrijhek tussen bakstenen pijlers met recente hardstenen afwerking.

Interieur

Waardevol interieur: neogotisch gestoffeerde inkomhal van het breedhuis; vloer van Carrara en noir de Masy, van briefpanelen voorziene lambriseringen van eik en gehout stuc, figuratieve muurschilderingen, florale plafondschilderingen tussen de moer- en kinderbalken van gehout stuc, eiken armstoelen, bank, radiatorkasten, kastje en steektrap met kwart, gepolychromeerde stucwerkschouw met grotendeels eiken mantel en later glasraam met voorstelling van koning Albert en koningin Elisabeth; in hal en aansluitende gang, vijf neogotische eiken deuren met briefpanelen en figuratieve glasramen, in eiken omlijstingen met drie- en vierlobben; achterste deel van gang met lorale cementtegelvloer, gerestaureerde dito muurschilderingen en wandkast met eikimitatie. Links van de gang, drie doorlopende kamers met eiken parketvloeren in visgraatverband, de voorste kamer (het voormalige notariskantoor) met bewaarde marmeren schouw; drie stucplafonds: het voorste, met neoclassicistische inslag, met onder meer acanthussen, palmetten en vruchten, het tweede, deels verguld, in neo-Lodewijk XVI-stijl, met guirlandes, strikken, lauwerkransen en boven de gangdeur een deurstuk in reliëf met putti (de pronkkamer), het derde achteraan met art-nouveau-getinte florale motieven. Diephuis met twee doorlopende kamers, de voorste, de voormalige eetkamer, met originele plankenvloer, stucplafond en marmeren schouw. In de lagere aanbouw achteraan: twee keukens met florale cementtegelvloeren, geglazuurde muurtegels, hardstenen gootsteen en bordesdiensttrap.

Achteraan het erf, ten zuidwesten, losstaand voormalig koetshuis, eveneens van latere datum; drie traveeën en één bouwlaag onder zadeldak (nok parallel aan de straat, Vlaamse pannen) met centrale dakkapel, heden berging en lavatories. Baksteenbouw op gecementeerde plint onder vernieuwde houten kroonlijst. Gevel gemarkeerd door gecementeerde muurbanden, sluit- en aanzetstenen. Twee korfboogpoorten en centrale staldeur van voormalige paardenstal, alle van een dubbele rollaag en een platte laag. Noordelijke zijpuntgevel met twee gedichte korfboogvensters op hardstenen lekdrempels. Achteraan, originele aanbouw onder doorlopend dakschild, met getoogde muuropeningen en twee poorten, de éne rechthoekig, de andere getoogd. Ten noorden aansluitende zeszijdige, eveneens latere veranda onder zadeldak met schilden opzij (nok loodrecht op de straat, leien) en centraal haaks afgeknot hoger tentdak; oeil-de-boeuf. Vooraan gebogen steektrap leidend naar verhoog, omgeven door gecanneleerde houten pijlers, waartussen recente ijzeren hekken.

  • DELBEKE G., Toeren tussen torens. Naar en rond de abdij van Achel. Zondag 7 mei 2000, Brussel, 2000, p. 6.
  • GEERTS F. e.a., Door het zand getekend. Bijdragen over landschap en verleden van de Kempense grensgemeente Lommel, uitgegeven naar aanleiding van de millenniumviering in 1990, Lommel, 1990, p. 287, 311.
  • INDEKEU B. & GEERTS F., Hoelang zal de tol nog draaien? Mijmerend wandelen langs een 150-tal Lommelse ansichten uit het begin van deze eeuw, Publikaties van de vzw Museum Kempenland te Lommel 3, Lommel, 1987, p. 10, 12, prentkaarten nummers 11-12, 14.
  • KNAEPEN R. & SMEULDERS F.V. (red.), Zo was... Lommel, Antwerpen, 1973, prentkaarten op p. 33-35.
  • LEYSEN V. & INDEKEU B., Van teutendorp tot bruisende stad. Lommel in de voorbije twee euwen (1800-2000), Publicaties van de vzw Museum Kempenland te Lommel 18, Lommel, 2001, p. 109-110 (in verband met burgemeester Van Ham), 162-163, illustratie van de tuin van de villa op p. 109, illustratievan de villa op p. 162.
  • S.N., Van de villa Van Ham, naar de villa Vanduffel tot... het Burgemeestershuis, informatiefolder opgemaakt ter gelegenheid van de officiële opening op 9 juli 1999, Lommel, 1999.
  • VANDUFFEL F., Industrialisatie en verandering: Lommel tussen 1890 en 1914, in Maaslandse monografieën 37, Assen, 1983, illustratie 13 op p. 76 (met inrijhek van de villa), illustratie 14 (prentkaart) op p. 78 (met omheining van de villa).

Bron: PAUWELS D. 2005: Inventaris van het cultuurbezit in België, Architectuur, Provincie Limburg, Arrondissement Maaseik, Kanton Neerpelt, Bouwen door de eeuwen heen in Vlaanderen 19n2, Brussel - Turnhout.
Auteurs: Pauwels, Dirk
Datum:
De tekst wordt ter beschikking gesteld door: Agentschap Onroerend Erfgoed (AOE)


Relaties


Je kan deze pagina citeren als: Inventaris Onroerend Erfgoed 2024: Alleenstaand eclectisch burgerhuis [online], https://id.erfgoed.net/erfgoedobjecten/80199 (geraadpleegd op ).

Beheerder fiche: Agentschap Onroerend Erfgoed

Contact

Heb je een vraag of opmerking over deze fiche? Meld het ons via het contactformulier.