erfgoedobject

Parochiekerk Sint-Barbara

bouwkundig element
ID
80232
URI
https://id.erfgoed.net/erfgoedobjecten/80232

Juridische gevolgen

Beschrijving

Georiënteerd neogotisch bedehuis, in opdracht van de kerkfabriek van Sint-Pietersbanden van Lommel-Centrum gebouwd in 1911-12, naar ontwerp van de architecten Hyacinth Martens (Stevoort) en Vincent Lenertz (Leuven), ter vervanging van de te klein geworden, door de zinkfabriek opgerichte kapel. Plannen van 1909.

Historiek

Aanvankelijk was de opzet veel groter met twee torens aan de voorzijde. Ondanks het feit dat de bouw voor de helft werd gefinancierd door de zinkfabriek, werd de kerk eigendom van de gemeente. Op 14 februari 1911, begin van de werken. Op 14 september 1912, eerste mis en inzegening van de nieuwe kerk. In juni 1913, plaatsing van een orgel door Th. Ruef (Sint-Truiden). Op 15 november 1926 arriveerde een nieuwe kruisweg, gekocht te Brussel, gehangen en gewijd op 26 november. Op 3 april 1929, consecratie van kerk en altaar door Monseigneur Louis J. Kerkhofs, bisschop van Luik. In 1978, herstellingen en verstevigingswerken aan de naaldspits. In 1980, inrichting van een winterkapel. In 1982, vernieuwing van de dakbedekking en het zinkwerk van hoofddak en dakruiter. In 1983, plaatsing van nieuwe beglazing en isolerende plexivoorzetplaten. In 1984, verbouwing en vernieuwing van het kerkportaal. In 1985, binnenschilderwerken door Jozef Hamblok en behandeling van het retabel door Frans Brans. Op 4 mei 1987, installatie van een nieuw electrisch orgel (Johannus - Opus 235). Op 16 juni van dat jaar, brandstichting in de bijgebouwen achter de kerk. Nog datzelfde jaar, herstellingswerken. In 1994, herstellings- en verstevigingswerken aan de dakruiter. In 1997, restauratie van de voorgevel door de vzw Europees Centrum voor Restauratietechnieken van Hasselt, alsook plaatsing van een nieuw Barbarabeeld boven de ingangsdeur, vervaardigd door Helena Verherstraeten (Balen).

Beschrijving

Geasfalteerde en met acacia's omzoomde oprit, met op het einde een ronde ijzeren leuning tussen bakstenen pijlers uit de jaren 1930. De plattegrond van de kerk beschrijft een driebeukig schip van vier traveeën, een licht uitspringend transept met armen van telkens één travee en vlakke sluiting, een koor van één rechte travee met driezijdige sluiting, ten noorden geflankeerd door een aangepast haaks volume, de winterkapel, en ten zuiden door een sacristie met latere aanbouwsels; recente aanbouwsels aan koorzijde.

Baksteenbouw; gebruik van hardsteen voor afzaten, afwerking van steunberen, schouderstukken, portaal en sacristie, deklijsten, daklijsten op geprofileerde consoles, lekdrempels en hoekblokken van geveltoppen van transept; sierankers en geprofileerde houten kroonlijst. Kunstleien bedakingen: zadeldak boven middenbeuk, met ten oosten aandak, vier dakkappellen onder zadeldakjes met schild vooraan en ten westen vierkante dakruiter met naaldspits, bekronend ijzeren kruis en windhaan; lager dito dak boven koor met ijzeren kruis en ten oosten dakkapel; nog lager dito dak boven transept en noordelijke aanbouw, eerst genoemde met aandaken; lessenaarsdaken met aandaken boven zijbeuken; schilddak boven sacristie; aanbouwsels ten zuiden en aan koorzijde onder platte bedaking, zadel- en lessenaarsdak.

Voorgevel voorzien van spitsboogportaal met afgeschuinde omlijsting, geprofileerde druiplijst en bewaarde getoogde deur met ijzerbeslag, waarboven witbeschilderd Sint-Barbarabeeld, gevat in een spitsboognis en rustend op een figuratieve console met kop; bekronend oculus en spitsboogvenster in geveltop. Schip, transept, koor en noordelijke aanbouw zijn voorzien van spitsboogvensters, in tweemaal afgeschuinde omlijstingen, bij middenbeuk per twee en bij transeptsluiting per drie gekoppeld, van elkaar gescheiden door ritmerende versneden steunberen, overhoeks aan de koorsluiting. Oculus en bekronend spitsbogig spaarveld met centrale rechthoekige nis in de geveltoppen van het transept. Sacristie met rechthoekige muuropeningen; bewaard hout- en traliewerk.

Bepleisterd en witbeschilderd interieur met basilicale opstand. De geprofileerde spitsbogige scheibogen worden opgevangen door hardstenen zuilen met knoppenkapiteel. Overkluizing van de middenbeuk door middel van houten, van ijzeren trekankers voorziene tongewelven, rustend op houten schoren uitlopend op consoles met bladwerk en koppen. Dwarsbeuk met analoge overkluizing. Aan de oostzijde van de kruising bevindt zich een op colonnetten uitlopende spitsbogige gordelboog. Koor met kruisribgewelf en straalgewelf met mergelstenen ribben, rustend op analoge colonnetten. Overkluizing van de zijbeuken door middel van klimmende houten gewelven. De spitsbogige scheibogen tussen zijbeuken en transept worden aan de zijkant opgevangen door kraagstenen met bladwerk en koppen. Gelijkaardige overkluizing in de winterkapel.

Mobilair

Eiken beeld van Sint-Antonius van Padua (19de eeuw); houten beeld van Heilige Barbara (circa 1910, gemonogrammerd HP); neogotisch mobilair naar ontwerp van architecten H. Martens (Stevoort) en V. Lenertz (Leuven), ontwerpen gedateerd 11 december 1911: hoogaltaar van natuursteen en koper, eiken preekstoel, waarvan enkel de kuip met in reliëf Christus Leraar en de vier kerkvaders aanwezig is, thans fungerend als dienstaltaar, gedemonteerde eiken communiebank met Lam Gods en pelikaan; ander neogotisch eiken mobilair (circa 1910): twee biechtstoelen, orgeltribune, orgelkast en drie priesterstoelen; hardstenen doopvont met koperen deksel (circa 1910?).

Figuratief glasraam in het centrale deel van de koorsluiting met Heilig Hart van Maria en Heilig Hart van Jezus; beschilderde kruisweg van gips; orgel van 1912 door Th. Ruef (Sint-Truiden).

  • Archief Afdeling Monumenten en Landschappen - Brussel, plannenfonds Koninklijke Commissie voor Monumenten en Landschappen, provincie Limburg, Lommel, Parochiekerk Sint-Barbara.
  • Beschermingsaanvraag Mariapark te Lommel Werkplaatsen, meegedeelde gegevens, Lommel, 2000, p. 5, 6.
  • DE DIJN C.G., Het orgelbezit in de provincie Limburg, Kunst en Oudheden in Limburg 16, Sint-Truiden, 1976, p. 129.
  • GEERTS F. e.a., Door het zand getekend. Bijdragen over landschap en verleden van de Kempense grensgemeente Lommel. Uitgegeven naar aanleiding van de millenniumviering in 1990, Lommel, 1990, p. 205-206, 458-459, 462.
  • GEUKENS B., Fotorepertorium van het meubilair van de Belgische bedehuizen, Provincie Limburg, Kanton Neerpelt, Brussel, 1977, p. 28.
  • HENRIQUET M., La Campine industrielle, 2de uitgave, Brussel, circa 1925, p. 93-133.
  • INDEKEU B. & GEERTS F., Hoelang zal de tol nog draaien? Mijmerend wandelen langs een 150-tal Lommelse ansichten uit het begin van deze eeuw, Publikaties van de vzw Museum Kempenland te Lommel 3, Lommel, 1987, p. 50-56, prentkaarten nummers 97-110
  • LEBENS L., 1909, p. 369-372.
  • LEYSEN V. & INDEKEU B., Van teutendorp tot bruisende stad. Lommel in de voorbije twee euwen (1800-2000), Publicaties van de vzw Museum Kempenland te Lommel 18, Lommel, 2001, p. 191, 200-202, 224, 135-136, 163-165, afbeeldingen.
  • MENNEN V., Van Vriesput tot Klein Duitsland. Acht eeuwen Lommelse plaatsnamen, Publicaties van de vzw Museum Kempenland te Lommel 10, Lommel, 1992, p. 115, 330.
  • MICHIELS G., Kerkbedienaars van de sedert 1852 ontstane parochies te Lommel, Limburg 55, 1976, p. 118.
  • OOMS H., Onze-Lieve-Vrouw in Limburg, Doornik, 1959, p. 212.
  • S.N., H. Martens, bouwmeester, Stevoort, 1983, p. 21.
  • S.N., Waar nog groene ruimte is en men de stilte nog hoort: Lommel, brochure, Lommel, s.a., zonder pagina.
  • S.N., Te Lomelle op die Campine, 9, 1983, p. 15-19.
  • S.N., Historiek Lommelse zinkfabriek 1904-1974, brochure uitgegeven naar aanleiding van de gelijknamige tentoonstelling, Lommel, 1990.
  • S.N., Lommel en de industrie, De Tijdspiegel 24, 11-12, 1969 (speciaal Lommel-nummer), p. 174.
  • S.N., Volkswoningbouw. De tuinwijkgedachte..., 1982, p. 513-514, figuren.
  • THIJS C. & VAN STEEN C. , Lommel. Proeve van een geschiedenis onzer gemeente, Lommel, 1941, p. 41, 43-45.
  • VAN DOORSLAER B., 2002, p. 67 (in verband met Limburgse voorlopers van de tuinwijken).
  • VANDUFFEL F., Industrialisatie en verandering: Lommel tussen 1890 en 1914, Maaslandse monografieën 37, Assen, 1983, p. 121-122, 133-141, figuren 7-10, illustraties 25, 27-29.

Bron: PAUWELS D. 2005: Inventaris van het cultuurbezit in België, Architectuur, Provincie Limburg, Arrondissement Maaseik, Kanton Neerpelt, Bouwen door de eeuwen heen in Vlaanderen 19n2, Brussel - Turnhout.
Auteurs: Pauwels, Dirk
Datum:
De tekst wordt ter beschikking gesteld door: Agentschap Onroerend Erfgoed (AOE)


Relaties

  • Is gerelateerd aan
    Mariapark

  • Is deel van
    Martinus Van Gurplaan


Je kan deze pagina citeren als: Inventaris Onroerend Erfgoed 2024: Parochiekerk Sint-Barbara [online], https://id.erfgoed.net/erfgoedobjecten/80232 (geraadpleegd op ).

Beheerder fiche: Agentschap Onroerend Erfgoed

Contact

Heb je een vraag of opmerking over deze fiche? Meld het ons via het contactformulier.