De Teutenwoning Kerckhofs, opgetrokken in het vierde kwart van de 19de eeuw, is een alleenstaande woning met dubbelhuisopstand van vijf traveeën en één bouwlaag onder een geknikt zadeldak.

Historiek

Het perceel waarop de teutenwoning is gebouwd, was oorspronkelijk een weiland, in handen van Willem Hubertus Kerckhofs (ook 'Kerkhofs' geschreven), teut op Uithoorn en leerlooier uit Sint-Huibrechts-Lille.

In 1866 werd een deel van het perceel samengevoegd met een ander perceel en kreeg het de bestemming bouwland. In 1869 werd de perceelsgrens met de weg aangepast. Willem Hubertus Kerckhofs overleed in 1870, waarna zijn eigendommen in 1872 bij testament overgingen naar zijn weduwe Maria Pelmers en haar kinderen.

In 1888 werd het perceel in twee delen opgedeeld. Op het ene perceel werd een nieuwe constructie opgericht, het andere deel bleef braak liggen. De nieuwe constructie heeft aan straatzijde de grondvorm die we vandaag nog terugzien in de teutenwoning.

Na het overlijden van Maria Pelmers in 1893 ging het huis officieel over in handen van haar zoon en dochter. Haar zoon, koopman Joseph Hubert Theodoor Kerckhofs, huwde in 1888 met Maria Catharina Joanna Spaas, één van de vijftien kinderen uit het huwelijk van de Hamontse kaarsenfabrikant Hendrik Jan Spaas. De dochter Maria Catharina Lucia Kerckhofs bleef ongehuwd.

Via de familiekroniek van de familie Kerckhofs, die op basis van het familiearchief werd samengesteld en gepubliceerd werd in 'Het Liller Heem', is geweten dat de teutenwoning door broer en zus Kerckhofs samen werd opgetrokken en dat het pand, vermoedelijk tot rond 1921, door Maria Catharina Lucia bewoond werd, waarna het verhuurd werd. In 1922 noteert het kadaster Joseph Hubert Theodoor Kerckhofs alleen als eigenaar van de woning.

De familie Kerckhofs was een teutenfamilie, textielteuten die meestal naar Nederland gingen en compagnieën vormden met andere families als Klok en Habets. Ze hadden depots of winkelhuizen op verschillende plaatsen in Nederland, zoals 'Manufacturen Kerckhofs' op de Schans in Uithoorn, de grote markt in Gouda, in Woerden, Bodengraven enzovoort. Het pand bleef in handen van de familie Kerckhofs tot in 1930, wanneer het via verkoop van Alfred Jan Theofiel Antoon Slegten-Kerckhofs, één van de schoonzonen van Joseph Kerckhofs en Maria Pelmers, overging in handen van Adriaan Vandebroek - Joosten. Ook later werden nog verkopen genoteerd. In 1994-1995 werden er herstelwerken uitvoerden.

Kadastraal lijkt er weinig te wijzigen aan de grondvorm van het pand, zoals opgetekend in 1888. Weliswaar werden er veranderingen genoteerd, maar die hebben eerder betrekking op de perceelsgrenzen en op de rechter zijmuur van de achterbouw.

Door haar prominente ligging op het dorpsplein, komt de woning Dorpsstraat 18 al vroeg op postkaarten voor. De oudste is te dateren rond 1905, een volgende opname dateert van rond 1930, kort na de aanleg van de elektriciteit in de dorpskern. Er bestaat eveneens een foto van het pand in 1941, met de begrafenisstoet van Jeannette Spaas. Alle afbeeldingen tonen het huis in grote lijnen zoals het vandaag de dag ook nog bewaard is gebleven.

Beschrijving

De teutenwoning is een alleenstaande woning met dubbelhuisopstand van vijf traveeën en één bouwlaag onder een geknikt zadeldak (met mechanische pannen en de nok evenwijdig aan de straat). De baksteenbouw heeft bijna overal vernieuwd houtwerk.

De lijstgevel wordt horizontaal gemarkeerd door een geprofileerde, beschilderde gecementeerde plint, dito hoekbanden, doorlopende lekdrempels, een verbindende overhoekse muizentand, waaronder een panelenfries met cartouches en flankerende acanthussen en de afsluitende kroonlijst op sierlijke consoles met voluten en acanthussen. Er is een verticale ritmering door hoeklisenen en een middenrisaliet met trapgevelvormige bekroning, voorzien van flankerende voluten met bladwerk, een klimmend rondboogfries en een ijzeren bolbekroning. De getoogde muuropeningen zijn gevat in geprofileerde, beschilderde bepleisterde omlijstingen, met vlakke aanzetstenen en geprofileerde sluitstenen met diamantkopversiering, rustend op sierlijke consoles. De deurportiek is gevat in een gelijkaardige omlijsting met een leeuwenkop op de sluitsteen. De portiek is voorzien van paneelwerk, diamantkopversiering en links en rechts een leeuwenkop. De verdiepte deur heeft bewaard houtwerk, versierd met rozetten, acanthussen en bladwerk. De bovenste traptrede van hardsteen is origineel. Een recente hardstenen trap sluit hierbij aan, met flankerende dito hellingen, afgesloten met een recente ijzeren leuning. De eenvoudige zijgevels zijn achteraan voorzien van onderaan geprofileerde schouderstukken en vertonen getoogde muuropeningen waaronder een getralied keldergat rechts. De eenvoudige achtergevel heeft een rechte en een dubbele overhoekse muizentand, alsook twee mogelijk aangepaste, getoogde deuren.

Achteraan bevindt zich een circa 1980 hoger heropgetrokken haakse lagere aanbouw onder zadeldak (mechanische pannen) met aan erfzijde muizentanden 'in stijl'. De getoogde muuropeningen op afgeschuinde bakstenen lekdrempels zijn aangepast. Een recent aanbouwseltje, namelijk een garage, sluit aan.

Interieur : in 2008 bevond er zich in de gang een stucplafond met centrale rozet en een houten slingertrap, laatstgenoemde voorzien van spillen en twee balustervormige trappalen met bolbekroning en slangenkoppen. In de linker voorkamer was er een stucplafond met rozetten in de vier hoeken en een centraal motief in neorococostijl met rocailles en vrouwenhoofden aanwezig. De originele binnendeuren bleven op de dakverdieping bewaard.