Historiek

De bouw van de pastorie werd in 1728 aangevat door pastoor Emmanuel de Rodier, een premonstratenzer kanunnik van Floreffe, ter vervanging van de 'oude pastorie', ingeplant op het Heesakker. Het ten zuidoosten van de huidige pastorie gelegen Heesakker behoort tot één van de oudste nederzettingen van Overpelt. De naam is een samenstelling van hees, 'kreupelhout' en akker, verwijzend naar een door grachten van laagstammig kreupelhout besloten akker, wellicht de primitieve, gemeenschappelijke dorpsakker van Overpelt.

Op de Ferrariskaart (1770-1778) is de pastorie aangeduid als een langgestrekt pand, gelegen op een deels omhaagd erf. In de Atlas van de Buurtwegen (1840-1845) is het gebouw ten noordwesten uitgebreid met twee haakse parallelle dienstgebouwen, het ene, gelegen aan de voormalige Kleine-Brogelstraat (heden Kloosterstraat), met één hoek rakend aan de pastorie, het tweede, gelegen in de richting van de kerk, net niet aan de hoek van de pastorie aanleunend. Beide haakse elementen zijn heden verdwenen.

Onder meer in 1907 werden herstellingen uitgevoerd aan de huidige pastorie. In 1924-1925 werd de haag rond de pastorietuin door een 2 meter hoge muur van 70 meter lengte vervangen. In de jaren 1950 werd het haakse bijgebouw, het zogenaamde 'pastorijzaaltje', dat rechts van de voortuin lag op de hoek met de Kloosterstraat en eveneens een wolfsdak bezat, getuige een oude foto, gesloopt. De pastorie werd circa 1973 gerestaureerd.

Beschrijving

De ten zuidwesten van de parochiekerk gelegen pastorie is opgetrokken in de voor deze streek zeldzame Maasstijl. Het is een alleenstaand hoekhuis met dubbelhuisopstand, van zeven traveeën en één bouwlaag onder een leien wolfsdak, met de nok evenwijdig aan de Kerkdijk. Het dak heeft vooraan waarschijnlijk vergrote en achteraan kleinere, originele dakkapellen, telkens vier in aantal, onder zadeldakjes met schild vooraan. Het gaat om een baksteenbouw op een licht verhoogde begane grond, met vooraan drie getraliede hardstenen keldergaten. Er is een aflijnende dubbele overhoekse muizentand. Het houtwerk bleef deels bewaard, onder meer de fraaie waaiervormige roedeverdeling van de binnen getraliede bovenlichten van voor- en achterdeur met sierlijke hardstenen steektrap met geprofileerde treden en originele smeedijzeren leuningen. De zijgevels vertonen vlechtingen, schouderstukken en telkens twee S-vormige ankers. De eertijds beluikte (getuige de duimen), rechthoekige muuropeningen zijn gevat in vlakke kalkstenen omlijstingen met negblokken in regelmatig verband en neg- of sponningbeloop.

De zijgevels hebben gelijkaardige, deels aangepaste rechthoekige muuropeningen, de linkerzijgevel met zijdeur en recente steektrap, de rechterzijgevel met gedichte rondbogige muuropening. De achtergevel is analoog aan de voorgevel.

Interieur

In de centrale gang zijn er rondbogige gordelbogen, die rusten op imposten en waartussen gedrukte koepelgewelfjes voorkomen. De brede binnendeuren zijn origineel. In de linkerkamer aan Kerkdijkzijde bevindt zich een schouw met gietijzeren haardplaat met wapenschild, jaartal 1735 en naam van Emmanuel de Rodier, alsook met houten schouwbalk en bekleding met Delftse tegels. In de rechterkamer vooraan is er een stucplafond met centraal motief bestaande uit bloementwijgen, gedragen door moerbalken rustend op consoles. In deze kamer bevindt zich tevens een witmarmeren schouw (neobarok?) en een eiken hangkastje in de hoek (18de-19de eeuw).

Omgeving

Vóór en achter de pastorie ligt de ommuurde pastorietuin.