erfgoedobject

Villa

bouwkundig element
ID
80607
URI
https://id.erfgoed.net/erfgoedobjecten/80607

Juridische gevolgen

  • is aangeduid als vastgesteld bouwkundig erfgoed Villa
    Deze vaststelling is geldig sinds

Beschrijving

Villa, volgens huidige bewoner van circa 1860 of iets later, ten noordwesten van het heden verdwenen station van Helchteren als zomerverblijf gebouwd door senator J.L.Ch.M. Leirens-Eliaert (1828-1913), lid van een familie van textielindustriëlen uit Aalst, die in de tweede helft van de 19de eeuw uitgestrekte heidegronden te Helchteren had aangekocht, die hij met dennen beplantte; een tiental jaren later rechts uitgebreid. In 1898 verworven door de Aalsterse senator Ch.A.F. Liénart (1847-1921), bankier, paardenfokker en schoonzoon van de bouwheer.

Het complex ligt aan de rand van het domein Hoeverheide, dat eertijds toebehoorde aan de abdij van Sint-Truiden. Oorspronkelijk was het landgoed 550 hectare groot, thans omvat het 70 hectare. Aanvankelijk een heidelandschap, werd het met dennen beplant in functie van de nabij gelegen mijnontginningen. Enkele duinen verwijzen naar deze primitieve toestand.

De villa ligt in een oude Engelse landschapstuin met onder andere Amerikaanse eiken, linden, beuken, dennen, kastanjelaars, robinia’s, een sequoia en een pinus orientalis, ten zuidwesten een platanendreef, aldaar ook een dreef van thuja’s of levensbomen en eertijds een met ligustrum omhaagde moestuin, waarachter een thans eveneens verdwenen boomgaard lag.

Villa met dubbelhuisopstand van vier traveeën en twee bouwlagen onder verspringende zadeldaken (nok parallel aan de weg, doch loodrecht op de Loerstraat, mechanische pannen), de centrale traptoren onder tentdak.

Baksteenbouw op verhoogde begane grond met betraliede getoogde keldergaten en links balkon met houten balustrade uit de jaren 1950. Grotendeels ingebouwde en hoger oprijzende traptoren van drie geledingen met vernieuwde kroonlijst, waarvan de derde geleding ten zuidwesten volledig is gecementeerd. Decoratie door middel van horizontaliserende muurbanden van gecementeerde gesinterde baksteen, grotendeels ter hoogte van de van analoge druiplijsten voorziene boogruggen, tussendorpels en hardstenen lekdrempels, alsook door middel van een viervoudige overhoekse muizentand als puilijst. Getoogde, vooraan beneden eertijds beluikte muuropeningen; houtwerk grotendeels vernieuwd of vervangen door kunststof, doch bewaard hout- en traliewerk van vleugeldeur in bepleisterde en beschilderde portiek, op de eerste bouwlaag van de toren, met bordestrap. Op de tweede en derde torengeleding zijn de vensters grotendeels gekoppeld met tussenstijl van gecementeerde gesinderde baksteen.

Analoog opgevatte, doch iets eenvoudiger zijpuntgevels en achtergevel, eeerstgenoemde met mijterboogvormig spaarveld, getrapte baksteenversieringen en rondboogvenstertjes in de geveltop, laatstgenoemde verspringend en met latere lagere aanbouw onder plat dak, volgens huidige bewoner van 1960. De zuidwestelijke zijpuntgevel vertoont sporen van de voormalige volledige cementering. Interieur: souterrain met keuken, kelders, onder meer pomp- en kolenkelder, twee hardstenen gootstenen, bewaarde cementtegel- en terracottavloeren, alsook vlakke zolderingen en één gewelfde kelder onder de toren; centrale gang met decoratieve cementtegelvloer en eiken en dennenhouten slingertrap met ronde geprofileerde trappaal; grenen binnendeuren; grote kamer ten oosten met stucplafond; beschilderde plankenvloer op de tweede bouwlaag, alsook in de toren aldaar: voormalige huiskapel, thans bureau.

Aanhorigheden. Achteraan ten noordoosten, eenvoudiger losstaand haaks verankerd bakstenen dienstgebouw, deels op gecementeerde plint, met ordonnantie: wagenschuur-paardenstal-koeienstal-boswachterswoning; één tot twee bouwlagen onder gecombineerde en verspringende zadeldaken (golfplaten en mechanische pannen).

Bij de woning beneden beluikte, rechthoekige, rondbogige en getoogde muuropeningen op hardstenen lekdrempels onder bakstenen druiplijsten; grotendeels bewaard houtwerk.

Wagenschuur met twee poorten, de éne verankerd met krulankers, korfboogvormig en van een dubbele rollaag en een platte laag, de andere rechth. Onder deze schuur bevinden zich twee gewelfde kelders.

Vóór de stallingen, hondenhok. Volgens de huidige bewoner zijn er twee gewelfde groenten(?)kelders onder de iets vooruitspringende en later van een tweede bouwlagen met windborden en oculus in zuidoostelijke puntgeveltop voorziene woning. Achteraan, varkenskoten.

Nog meer ten noordoosten, twee aan de villa evenwijdige bakstenen dienstgebouwen onder zadeldaken (Vlaamse pannen en golfplaten) met tussenin een recent afdak, het meest ten noorden gelegen het met krulankers verankerde koetshuis met windborden, twee korfboogpoorten van een dubbele rollaag en een platte laag, waarvan de linker tot venster aangepast, een getoogd luik in beide puntgeveltoppen en ten noordoosten aangebouwde open schob onder lessenaarsdak dito pannen), het meest ten zuiden gelegen een later gebouwd element, thans garage, waarin eertijds een elektrische motor stond en dat door A. Liénart, zoon van genoemde senator, vóór de Tweede Wereldoorlog als atelier werd gebruikt; getrapte schouderstukken, rechthoekige muuropeningen onder ijzeren I-balken en oculi in de geveltoppen.

  • Le Parlement belge 1831-1894. Données biographiques, uitg. onder leiding van J.-L. DE PAEPE en Ch. RAINDORF-GÉRARD met medewerking van P. GILLARD en R. BRION, Brussel, 1996, p. 389 en 402 (respectievelijk in verband met J.L.Ch.M. Leirens-Eliaert en Ch.A.F. Liénart).
  • MAEX Th., HENDRIKS G. & PUT L., Helchteren. Onder Trudo’s toren. Een eeuw de kerk in ‘t midden, Helchteren, 1997, p. 81.

Bron: PAUWELS D. 2005: Inventaris van het cultuurbezit in België, Architectuur, Provincie Limburg, Arrondissement Maaseik, Kanton Peer, Bouwen door de eeuwen heen in Vlaanderen 19n3, Brussel - Turnhout.
Auteurs: Pauwels, Dirk
Datum:
De tekst wordt ter beschikking gesteld door: Agentschap Onroerend Erfgoed (AOE)


Relaties

  • Omvat
    Dreef van reuzenlevensboom bij Hoeverheide

  • Is deel van
    Helchteren


Je kan deze pagina citeren als: Inventaris Onroerend Erfgoed 2024: Villa [online], https://id.erfgoed.net/erfgoedobjecten/80607 (geraadpleegd op ).

Beheerder fiche: Agentschap Onroerend Erfgoed

Contact

Heb je een vraag of opmerking over deze fiche? Meld het ons via het contactformulier.