erfgoedobject

Brouwerij Hollanders of Hendrix

bouwkundig element
ID
80708
URI
https://id.erfgoed.net/erfgoedobjecten/80708

Juridische gevolgen

Beschrijving

Twee neoclassicistisch getinte rijhuizen. Het gedeelte boven de inrijpoort van nummer 1 werd bij het woonhuis gevoegd, maar deed eertijds dienst als mouterij. Stamhuis van de familie Hollanders en woonhuis van Johannes Libert Hollanders, de laatste drossaard voor de heerlijkheden Peer, Grote-Brogel en Erpekom, en Helchteren, advocaat, schepen en schout te Helchteren. Later betrokken door zijn erfgenamen Hendrix. Geboortehuis van schilder Louis Hendrix (1827-88), die op vijf- à zestienjarige leeftijd 'De boerin met de korf' op de schoorsteenmantel van de grote kamer schilderde, heden waarschijnlijk achter behangpapier verborgen.

Tijdens de Eerste Wereldoorlog, stillegging van de brouwerij, daar de ketels in beslag werden genomen. In 1924, heropstarting met één ketel. Tussen beide Wereldoorlogen, hoogtepunt van de brouwerij, onder andere te danken aan het tafelbier van eigen fabrikaat, de Faro. Na de Tweede Wereldoorlog, meer en meer toeleggen op de productie van tafelbier en limonades en geleidelijke evolutie naar een bierhandel. In de jaren 1960, volledige stopzetting van het bedrijf.

Woning nummer 1: enkelhuis van drie traveeën en twee bouwlagen onder zadeldak (nok evenwijdig aan de straat, kunstleien), in zijn huidig voorkomen uit de tweede helft van de 19de eeuw, doch met oudere 17de-eeuwse kern, confer relatief steile dakhelling en gecementeerd, van vlechtingen voorzien oostelijk aandak. Bepleisterde en beschilderde bakstenen lijstgevel op een gecementeerde en beschilderde, van imitatievoegen voorziene plint met betralied rechthoekig keldergat; grotendeels bewaard houtwerk, onder meer geprofileerde kroonlijst op klossen. Geprofileerde, bepleisterde en beschilderde daklijst. Getoogde vensters in vlakke, bepleisterde en beschilderde omlijstingen op kalk(?)stenen lekdrempels, beneden eertijds beluikt (confer ogen), op de tweede bouwlaag voorzien van met bladwerk, acanthussen en rozetten versierde ijzeren leuningen. In de linkse travee, rechthoekige poort onder geschoorde houten latei in analoge omlijsting met druiplijst; sinds 1981 verdwenen houtwerk; hardstenen schampstenen. Doorgang met recente vlakke houten zoldering en rechts een vleugeldeur uit de eerste helft van de 20ste eeuw, met trap. Eenvoudige bakstenen achtergevel met één houten stijl (spoor van vakwerk ?) en twee getoogde bovenvensters, uitziend op een recent houten balkon. Latere lagere haakse, met een rechte muizentand afgelijnde aanbouw van verankerde beschilderde baksteen onder geknikt zadeldak (Vlaamse pannen); getoogde en rechthoekige muuropeningen, laatstgenoemde onder I-balk en houten latei, op gecementeerde en kalk(?)stenen lekdrempels, onder meer één gedichte deur; bewaard houtwerk; analoge achtergevel ten oosten, met aangebouwde latrine onder lessenaarsdak (dito pannen). In het verlengde, iets hogere verankerde, analoog afgelijnde baksteenbouw onder zadeldak (dito pannen); getoogde muuropeningen, onder meer verkleinde deur en venster met ijzeren roeden; achtergevel ten oosten, met schuifpoort.

Woning nummer 3: dubbelhuis van vier traveeën en twee bouwlagen onder mank zadeldak (nok evenwijdig aan de straat, kunstleien), in zijn huidig voorkomen uit de tweede helft van de 19de eeuw, doch in kern teruggaand tot de 17de eeuw, confer krulankers met dito spie en deels gecementeerd oosteklijk aandak met vlechtingen. Het mank zadeldak is het resultaat van een vergroting naar achteren toe. Bepleisterde en beschilderde bakstenen lijstgevel op een beschilderde gecementeerde, van imitatievoegen voorziene plint met betralied rechthoekig keldergat; grotendeels vernieuwd houtwerk, doch behouden deur en geprofileerde kroonlijst op klossen. Geprofileerde bepleisterde en beschilderde daklijst. Beneden eertijds beluikte (confer ogen), rechthoekige muuropeningen op kalk(?)stenen lekdrempels, op de tweede bouwlaag voorzien van ijzeren leuningen, gelijkaardig aan die van nummer 1. Deur in geprofileerde bepleisterde en beschilderde omlijsting op afgeschuinde neuten; betralied gedeeld bovenlicht, hardstenen trede en behouden trekkebel. Oostelijke zijpuntgevel met betralied rechthoekig keldergat onder houten latei, aangepast rechthoekige bovenvenster en aangebouwde verankerde korfboogpoort met bewaard houtwerk en doorgang onder lessenaarsdak (Vlaamse pannen). Opgehoogde, beschilderde achtergevel met hardstenen schampsteen links en deels aangepaste rechthoekige muuropeningen, op de tweede bouwlaag onder houten lateien, op beschilderde, deels gecementeerde lekdrempels; twee achterdeuren met hardstenen steektrap, de rechtse onder ijzeren I-balk.

Interieur: huidige keuken versierd met wandschildering met de voorstelling van een bloemenkorf, geschilderd door Louis Hendrix circa 1842-44.

  • Dat Stedeken Peer, 8, 1977, p. 162-163;14, 1983, p. 109-110; 15, 1984, p. 190-192, tekening; 26, 1995, p. 35; 29, 1998, p. 53: i.v.m. het onderduiken van een priester onder Frans bewind; 30, 1999, p. 111-128, afbn.; 32, 2001, p. 4
  • De zeven torens, 4, 1989, p. 101-105, tekening op p. 103.
  • DIRIKEN P., Geogids Peer, s.l., 1996.
  • STINISSEN J., Huizen en mensen van Peer-centrum van ca. 1650 tot 1795, Peer, 1997, p. 113-116 (met eigenaarsgeschiedenis).
  • VAES J., Louis Hendrix (1827-1888). Peer, passies en portretten, Peer, 2000, p. 19, 50-51, afbn. 3, 19.

Bron: PAUWELS D. 2005: Inventaris van het cultuurbezit in België, Architectuur, Provincie Limburg, Arrondissement Maaseik, Kanton Peer, Bouwen door de eeuwen heen in Vlaanderen 19n3, Brussel - Turnhout.
Auteurs: Pauwels, Dirk
Datum:
De tekst wordt ter beschikking gesteld door: Agentschap Onroerend Erfgoed (AOE)


Relaties


Je kan deze pagina citeren als: Inventaris Onroerend Erfgoed 2024: Brouwerij Hollanders of Hendrix [online], https://id.erfgoed.net/erfgoedobjecten/80708 (geraadpleegd op ).

Beheerder fiche: Agentschap Onroerend Erfgoed

Contact

Heb je een vraag of opmerking over deze fiche? Meld het ons via het contactformulier.