De afspanning en stadshoeve De Scherpe Steen, ook bekend als Bij de Kuyper dateert uit de eerste helft van de 19de eeuw, maar had vermoedelijk een oudere kern. Ze deed dienst als schuur, stal, woonhuis en herberg of afspanning. Aan de stadshoeve is tevens een kuiperij gebouwd.

Historiek

De naam De Scherpe Steen is afgeleid van de zwerfkei van kalksteen die op de straathoek werd geplaatst. De herberg staat ook bekend als Bij de Kuyper, verwijzend naar de kuiperij in de achterbouw tussen 1860 en 1946. Na 1946 werd de achterbouw nog een tijdje gebruikt als smidse.

In 1981 had het woongedeelte van De Scherpe Steen nog een authentieke vakwerkstructuur met in het interieur bewaard vits- en leemwerk. In de achtergevel waren de authentieke vakwerkvullingen vervangen door baksteen. Het interieur van het woonhuis had een indeling die bestond uit een opkamer, keuken, zitkamer en kleine hal. In de herberg was op dat moment de originele plankenvloer bewaard en bevond er zich een 19de-eeuwse tapkast. In de derde en vierde travee van de achtergevel zaten in 1981 nog twee kozijnen met diefijzers.

In 1992 werd het gebouw gerestaureerd naar ontwerp van architect Jo Spaas uit Neerpelt. De achterbouw werd volledig heropgebouwd vanwege de slechte staat. De voormalige herberg De Scherpe Steen en het gedeelte van de stadshoeve werden in dit plan herbestemd tot polyvalente ruimtes. De plannen tonen een nieuwe betonnen draagstructuur, het schrijnwerk werd vernieuwd en de oorspronkelijke houten lateien werden vervangen door een dubbele bakstenen rollaag.

Beschrijving

Stadshoeve

De afspanning en stadshoeve De Scherpe Steen is een stadshoeve van het Kempisch langgeveltype. De hoeve heeft als ordonnantie: links de dwarsschuur met hooizolder – stal – woonhuis en uiterst rechts de voormalige herberg.

In totaal telt het gebouw zeven traveeën en anderhalve bouwlaag onder een zadeldak van Vlaamse pannen. De nok van het dak staat evenwijdig met de straat.

De verankerde baksteenbouw rust vooraan het woonhuis en de herberg op een gecementeerde plint. Bovenaan wordt de gevel gekenmerkt door een aflijnende rechte muizentand. De rechthoekige muuropeningen onder een dubbele bakstenen rollaag hebben op de begane grond kalkstenen lekdrempels.

De noordelijke zijpuntgevel is blind en wordt gekenmerkt door vlechtingen. De zuidelijke zijpuntgevel van de voormalige herberg heeft twee rechthoekige keldergaten.

Kuiperij

Tegen de noordelijke gevel van de stadshoeve is de voormalige kuiperij aangebouwd. Het betreft een verankerde baksteenbouw onder een pannen zadeldak. Het is lager, springt in en is eveneens afgelijnd met een rechte muizentand.

De kuiperij telt zes traveeën; een deurtravee, twee venstertraveeën, een poorttravee en opnieuw twee venstertraveeën. De muuropeningen met steekboogafwerking en bakstenen rollaag rusten op afgeschuinde bakstenen lekdrempels. De noordelijke zijpuntgevel heeft vlechtingen.