Hoeve Nelishof dankt haar naam aan een voormalige bewoner en is een langgerekte hoeve waarvan de kern opklimt tot de 18de eeuw.

Historiek

De hoeve zogenaamd ‘Nelishof’ dankt haar naam aan één van de voormalige bewoners van de familie Nelis. Het complex klimt in kern op tot de 18de eeuw en was aanvankelijk vermoedelijk volledig in vakwerk met lemen vullingen opgetrokken. Zoals vaak elders in Limburg gebeurde, trad in de loop der tijden geleidelijk de verstening van de gebouwen op.

Op de Kabinetskaart de Ferraris (1771-1777) wordt de hoeve reeds aangeduid, evenwel zonder de latere dienstgebouwen. In de Atlas van de Buurtwegen (1845) komt een complex voor bestaande uit drie losstaande bestanddelen: ten noordwesten de woonhuisvleugel, ten zuidwesten het nu aansluitende dienstgebouw en ten noordoosten een zeer klein dienstgebouwtje, mogelijk het later vergrote bakhuis. Het goed, voorzien van een tuin ten noordoosten van het woonhuis, behoorde volgens deze Atlas toe aan de erfgenamen Paul Leyssens te Grote-Brogel. In 2001-2002 werd het parallelle dienstgebouw tot paardenstallen aangepast, naar ontwerp van architekt Willem Van Hoof uit Hechtel-Eksel.

Beschrijving

De hoeve ligt wat achterin, aan een zandweg, tussen de Hoogstraat en de Reppelerweg. De oprit is aan weerszij met sierdennen omzoomd. Vóór het woonhuis is een cementstenen stoep aangebracht en achteraan is het domein met haagbeuk omhaagd. De langgestrekte hoeve, met als ordonnantie: dwarsschuur, stal en woonhuis met enkelhuisopstand, telt vijf traveeën en één bouwlaag onder mank zadeldak (mechanische pannen), waarvan de nok loodrecht op de zandweg staat. In kern klimt de hoeve op tot de 18de eeuw.

Eertijds was het complex volledig in stijl- en regelwerk met lemen vullingen opgetrokken, waarvan heden nog sporen in het parallel dienstgebouw aanwezig zijn. Ten tijde van de bescherming was de langgestrekte hoeve een grotendeels gecementeerde versteende bouw op een gecementeerde plint met imitatievoegen, laatstgenoemde ook aan de hoeken aangebracht. Het gebouw is voorzien van krulankers met krulspie en heeft grotendeels bewaard houtwerk. De witbeschilderde plint en banden zorgen voor een horizontale accentuering. De muuropeningen, in vlakke, beschilderde gecementeerde omlijstingen, dagtekenen grotendeels uit de 19de eeuw. De beluikte rechthoekige vensters zijn voorzien van beschilderde gecementeerde lekdrempels. In de rechtertravee bevindt zich een verankerde korfboogvormige deur uit de 18de eeuw. De schuurpoort is aangebracht onder een houten latei. Het linkerdeel van de hoeve, met recente metalen afsluiting met deurtje, springt in. De linkerzijgevel vertoont vlechtingen en twee rechthoekige lichtgleuven. De rechterzijpunt- en achtergevel vertonen analoge vensters, die achteraan mogelijk ouder zijn. Het interieur van het woonhuis wordt overkluisd met troggewelfjes, rustend op kinder- en moerbalken.

Alle 19de eeuwse dienstgebouwen zijn van cementsteen en deels van betonblokken onder zadeldaken (grotendeels Vlaamse, doch ook mechanische pannen).

Aan de overzijde van het deels gekasseid en van maaskeien voorzien erf met ronde gecementeerde waterput vóór het woonhuis, bevindt zich ten zuidoosten een parallel losstaand dienstgebouw, niet aangeduid in de Atlas van de Buurtwegen (1845) en derhalve vermoedelijk uit de tweede helft van de 19de eeuw. Het gebouw heeft rechthoekige muuropeningen onder houten lateien, waaronder een bewaarde staldeur en schuurpoort. De linkerzijpuntgevel heeft een kunstplaten beschieting en een aanbouw onder lessenaarsdak (mechanische pannen). De grotendeels bakstenen rechterzijpuntgevel is blind, verankerd en van vlechtingen voorzien. Achteraan dit dienstgebouw is een boomgaard gesitueerd.

Ten zuidwesten sluit bij de hoeve een haaks dienstgebouw aan, eertijds losstaand, met aflijnende rechte muizentand en rechthoekig venster onder houten latei. Het linkerdeel was mogelijk eertijds een open schob.

Ten noordoosten treft men een met een druivelaar begroeid, losstaand haaks dienstgebouw aan, waarschijnlijk het voormalige bakhuis, mogelijk in kleinere vorm reeds aangeduid in de Atlas van de Buurtwegen (1845), voorzien van rechthoekige muuropeningen waaronder twee bewaarde deuren.