erfgoedobject

Kantoorgebouw N.V. Bekaert

bouwkundig element
ID
80857
URI
https://id.erfgoed.net/erfgoedobjecten/80857

Juridische gevolgen

Beschrijving

In 1880 sticht Leon Bekaert een staaldraadtrekkerij "Tréfilerie Leon Bekaert" die zich aanvankelijk organiseerde door thuisarbeid. Een verbetering van het procedé om prikkeldraad te vervaardigen lag aan de basis van het Bekaert-imperium dat in de 20ste eeuw uitgroeit tot een bedrijf met vestigingen over de hele wereld.

In 1881 krijgt Leon Bekaert een patent om cirkelvormige prikkels of kroontjes tussen metaaldraad te draaien. De kroontjes worden oorspronkelijk vervaardigd bij de Zwevegemse gezinnen thuis. Het draaien geschiedt in de bedrijfsgebouwen opgericht in 1886. In de periode 1895-96 verdubbelt de capaciteit van de draadtrekkerij. Tussen 1896 en 1903 worden er nieuwe fabriekshallen voor verzinkings- en gloei-installaties opgericht. Rond 1900 is Bekaert de op één na grootste fabriek in Zwevegem. In 1907 wordt het bedrijf aangesloten op het spoorwegnet. In 1914 produceert het bedrijf 200 ton draad per week en in 1939 al 250 ton per dag. Tijdens de Eerste Wereldoorlog wordt de fabriek volledig verwoest. Ook de werkhuizen worden beschadigd. In 1919-1922 wordt ze heropgebouwd. Op 19 april 1924 worden de "Usines Saint-Antoine Léon Bekaert" omgevormd tot een naamloze vennootschap. Door uitbreiding en verbetering groeit de bebouwde bedrijfsoppervlakte in Zwevegem tussen 1933 en 1940 van 26.000 m2 tot 33.600 m2.

Tijdens de Tweede Wereldoorlog worden de kantoren en werkhuizen grotendeels verwoest. De gebouwen worden heropgebouwd naar vooroorlogs voorbeeld in 1941-1943. In 1954 worden de tuin van het kasteel Bekaert en de fietsenstalling ingenomen door nieuwe kantoorgebouwen. Vandaag neemt het bedrijf een ruimte in van circa 75 ha in het centrum van Zwevegem gelegen tussen de Bekaertstraat en het kanaal Bossuit-Kortrijk. Het gebied wordt doorsneden door de Deerlijk- en Blokkestraat en het voormalige spoorwegtracé.

De "Pionierstraat" geeft toegang tot het oudste deel van de site. Links van het straatje, werkhuizen van circa 1943. Rechthoekige volume van gediversifieerde baksteenbouw onder plat dak. Sterk overkragende betonnen kroonlijst. Acht traveeën en drie bouwlagen. Sterke verticale ritmering door de lisenen en de witgeschilderde venstertraveeën. Rechthoekige muuropeningen onder latei; behouden grote vensterpartijen met kleine roedeverdeling. Rechterhoek gemarkeerd door arduinen gedenkplaat voor het gesneuvelde personeel van de firma Bekaert (Eerste en Tweede Wereldoorlog). Hardstenen reliëf van de Heilige Antonius met kind. Eronder rechthoekige plaat met gebogen kroonlijst met horizontale uiteinden. Onder kroonlijst in vlakreliëf : "1914 -18 - HULDE - AAN DE OORLOGSSLACHTOFFERS DEZER WERKHUIZEN - GESNEUVELDE SOLDATEN" met daaronder de namen van de gesneuvelde soldaten en daaronder "BEKAERT LEON KAREL - VELGE KAREL". Onder de waterlijst met palmtak: "WERKHUIZEN ST ANTONIUS - GESTICHT IN 1880 - VERNIETIGD IN 1918 - HEROPGEBOUWD IN 1919-1922 - GEDEELTELIJK VERNIETIGD 1940 - HEROPGEBOUWD 1941-1943". Links aansluitend en opgetrokken in gelijke bouwtrant, werkhuizen van twee bouwlagen onder sheddaken en met verschillende laad- en loskaaien.

Rechts van het straatje, bedrijfsgebouw (kantoren) door jaarankers gedateerd 1936. Zwaar beschadigd in 1940 en later hersteld naar vooroorlogs model. Diephuis met verankerde bakstenen trapgevel in neo-Vlaamserenaissance-stijl. Horizontale gevelbelijning door de muurbanden in simili-natuursteen. Rechthoekige vensters gevat in segmentbogige en rondbogige nissen onder druiplijstje. Zijde Pionierstraat: sobere langgestrekte zijgevel gemarkeerd door smeedijzeren luifel. Rechthoekige muuropeningen onder I-balk. Zijde Otegemstraat: verzorgd gevelparement van gediversifieerde baksteen met sierankers in neo-Vlaamserenaissance-stijl. Bakstenen lijstgevel doorbroken door typerende brede trapgevels en kleinere dakvensters eveneens met trapgevel. Grote rechthoekige vensters (drielichten) gevat in korfbogige nissen onder natuurstenen druiplijstje.

Via gang, aansluitend kantoorgebouwen opgetrokken in 1953-1954. In oorsprong drie bouwlagen, later verhoogd met twee bijkomende bouwlagen. Betonnen skelet met baksteenmetselwerk.

Aan de Deerlijkstraat recente werkhuizen uit de tweede helft van de 20ste eeuw.
Aan de Blokkestraat, imposante werkhuizen onder zaagtanddaken uit de tweede helft van de 20ste eeuw.

  • BATAILLE J., Groot-Zwevegem in oude foto's, deel 2: Van Sweveghem naar Zwevegem, Eeklo, 1995, p. 15.
  • BOURGEOIS C., BATAILLE J., Groot-Zwevegem in oude foto's, Eeklo, 1993, p. 116.
  • DEBRABANDERE P., MADDENS N. (red.), 50 jaar KB : ook hier zijn wij groot geworden: het nijvere arrondissement Kortrijk 1890-1940, Tentoonstellingscatalogus, Kortrijk, 1985, p. 57
  • JACOBS M., Zij die vielen als helden.... Inventaris van de oorlogsgedenktekens van de twee wereldoorlogen in West-Vlaanderen, deel 2, Brugge, 1996, p. 473.
  • VANNIEUWENHUYSE J. (red), Goed garen gesponnen? Industrialisatie in de provincie West-Vlaanderen, 1800-1940, Brugge, 1998, p. 54.

Bron: DE GUNSCH A. & DE LEEUW S. met medewerking van CALLENS T. 2006: Inventaris van het bouwkundig erfgoed, Provincie West-Vlaanderen, Gemeente Zwevegem, Deelgemeenten Zwevegem, Heestert, Moen, Otegem en Sint-Denijs, Bouwen door de eeuwen heen in Vlaanderen WVL26, onuitgegeven werkdocumenten.
Auteurs: De Gunsch, Ann; De Leeuw, Sofie
Datum:
De tekst wordt ter beschikking gesteld door: Agentschap Onroerend Erfgoed (AOE)

Aanvullende informatie

De site werd grotendeels gesloopt. Enkel van het kantoorgebouw van 1936 - dat zich rechts van de vroegere Pionierstraat bevond - bleven de straatgevel aan de Bekaertstraat en de gevel aan de zijde van de Otegemstraat, beide uitgewerkt in neo-Vlaamserenaissance-stijl, bewaard en deze werden geïntegreerd in de nieuwbouw. In de nieuwe zijgevel van dit gebouw aan de Bekaertstraat werden het oorlogsmonument en het reliëf van de Heilige Antonius met kind geïntegreerd. De villa van Leon Leander Bekaert, die nu tot de site behoort, bleef bewaard.

Datum:
De tekst wordt ter beschikking gesteld door: Agentschap Onroerend Erfgoed (AOE)

Relaties

  • Is gerelateerd aan
    Villa

  • Is deel van
    Bekaertstraat


Je kan deze pagina citeren als: Inventaris Onroerend Erfgoed 2024: Kantoorgebouw N.V. Bekaert [online], https://id.erfgoed.net/erfgoedobjecten/80857 (geraadpleegd op ).

Beheerder fiche: Agentschap Onroerend Erfgoed

Contact

Heb je een vraag of opmerking over deze fiche? Meld het ons via het contactformulier.