Historiek

De eerste kerk van de gemeente was een romaans of vroeggotisch gebouw, restanten hiervan bleven bewaard in de zuidoostelijke gevel zie muur van Doornikse kalksteen met sporen van rondbogige deuropening. De kerk wordt in 1579 door de geuzen geplunderd, hierbij wordt het oudst bekende klokje "Maria" van 1434 uit de kerk geroofd. De driebeukige benedenkerk wordt in 1771 gesloopt wegens haar vervallen toestand, tevens was de oude kerk te klein geworden. In hetzelfde jaar wordt de nieuwe benedenkerk en de toren opgericht. Het laatgotisch koor uit het begin van de 16de eeuw en de zijkapellen bleven behouden. De kerk wordt geplunderd tijdens de Franse revolutie, ze brandt op 1 januari 1931 volledig af. De plannen voor het herstel zijn naar ontwerp van A. Latte (Kortrijk). Het opgaand metselwerk van de oude kerk bleef behouden, verder wordt ze volledig in haar oude vorm hersteld. In 1964 wordt de sacristie door N. Ravelingen (aannemer, Heestert) opgetrokken.

Voorheen kerk met omringend, ommuurd kerkhof, gesloten in 1954. Rond de kerk, ommegang bestaande uit zeven kapelletjes van 1897, elke kapel stelt één van de zeven smarten van Maria voor. De kapelletjes stonden aanvankelijk verder van het bedehuis. Na de sluiting van het kerkhof en de gedeeltelijke omvorming ervan tot parkeerplaatsen (enkel ten zuiden) worden de kapelletjes in 1962 dichter bij de kerk geplaatst. Ten noorden, calvarie opgetrokken in de oksel van schip en koor met opschrift "DEZE KALVARIEBERG IS HIER GEPLAATST TEN JARE 1901 TER GEDACHTENIS DER GEESTELIJKE ZENDING. A. FARAZIJN PASTOOR".

De kerk, toegewijd aan Onze-Lieve-Vrouw, is nog steeds een bekend bedevaartsoord. Ze vormt het begin- en eindpunt van de processie die elk jaar plaatsvindt op 15 augustus.

Beschrijving

Georiënteerd bedehuis. De plattegrond ontvouwt: eenbeukige kerk met deels ingewerkte westtoren, schip van vier traveeën, koor van één rechte travee en met driezijdige sluiting, zijkoren van drie rechte traveeën beide met driezijdige sluiting en sacristie ten noordoosten. Rode baksteenbouw met gebruik van arduin voor onder meer plint, hoekkettingen, afzaten, dekstenen en vensteromlijstingen. Sacristie van bruine baksteen. Leien bedaking, houten kroonlijst. Westtoren van drie geledingen onder vierkante torenspits met kruis en torenhaan. Portaal in rondbogig spaarveld, eerste geleding gemarkeerd door rondbogig venster, tweede geleding getypeerd door gekoppelde galmgaten en torenuurwerk. Schip geritmeerd door steunberen en rondbogige muuropeningen, verdiept in spaarvelden met getrapte fries; tevens verschillende ingewerkte 18de-eeuwse grafstenen. Koor en zijkoren met spitsbogige muuropeningen.

Interieur

Bepleisterd en witgeschilderd geheel, wanden deels bekleed met houten lambrisering Voorheen schip en koor met beschilderde lambrisering zie oude foto's Koninklijk Instituut voor het Kunstpatrimonium (K.I.K.). Overgang van schip naar koor door middel van drie rondbogen, centrale boog ondersteund door deels vierkante, deels achthoekige pijlers. Rondboog voorheen deels beschilderd met figuratieve voorstellingen. Koor geritmeerd door spitsbogen opgevangen door pijlers met achthoekig kapiteel op dito sokkel (beschilderde natuursteen met imitatievoegen). Overwelving door middel van tongewelf, straalgewelf in koor; voorheen met suggestie van gewelfribben door beschildering en fraai beschilderde kroonlijst met geometrische motieven. Portaal met houten balklagen en behouden luster.

Mobilair

Hoofdaltaar naar ontwerp van G. Delafontaine (Menen) van 1935. Grijze marmer met reliëf met voorstelling van vis en broden. Tabernakel met weergave van Jezus aan het kruis geflankeerd door reliëfs voorstellend Maria en de Heilige Johannes. Noordelijk zijaltaar toegewijd aan Onze-Lieve-Vrouw, altaartafel van wit marmer met beeld van Maria met kind. Zuidelijk zijaltaar van rode marmer met drieluik. Drie eikenhouten, 18de-eeuws biechtstoelen; houten kerkbanken. Barokke doopvont van circa 1700; marmeren vont met koperen deksel bekroond door wereldbol en slang. Beelden van Onze-Lieve-Vrouw met kind met wereldbol in stralenkrans (17de eeuw, gepolychromeerd hout) voorheen in houten nis, Maria, Heilige Jozef met kind, Heilig Theresia, Heilige Antonius en het Heilig Hart.

Figuratieve glasramen in koor en zijkapellen uitgevoerd door A. Peene-Delodder (Brugge) van circa 1940. Verschillende 18de-eeuwse grafstenen.