erfgoedobject

Kapucijnenklooster

bouwkundig element
ID
82424
URI
https://id.erfgoed.net/erfgoedobjecten/82424

Juridische gevolgen

  • is aangeduid als beschermd monument Kapucijnenklooster
    Deze bescherming is geldig sinds

  • is aangeduid als vastgesteld bouwkundig erfgoed Kapucijnenklooster
    Deze vaststelling is geldig sinds

Beschrijving

Kloostercomplex tussen de Boeverie-, de Klok- en de Maagdenstraat.

1594: oprichting van het eerste kapucijnenklooster in de Sint-Clarastraat, recht tegenover de plaats waar de abdij van Hemelsdale zou gebouwd worden.
1617: eerste steenlegging van het klooster op de Vrijdagmarkt die zich tot aan de "Losschaertbrugge" bij de ingang van de Meers uitstrekte.
1620: wijding van de kerk ter ere van Sint-Franciscus.
1796: afschaffing van het klooster naar aanleiding van de Franse Revolutie.
1797: publieke verkoop van het klooster.
1803: in ere herstellen van de eredienst.
1838: onteigening van één derde van het klooster naar aanleiding van het oprichten van het eerste station op de Vrijdagmarkt.
1867: de kapucijnen moeten hun klooster verlaten omdat het station verder wordt uitgebreid. Ze verhuizen naar het terrein van de afgeschafte abdij van de urbanisten aan de Clarastraat. Oprichting van een nieuwe klooster naar ontwerp van bouwmeester H. Leclef (Antwerpen).
1869: bouw van het huidige klooster aan de Boeveriestraat dank zij de steun van de rector van het Sint-Juliaanshospitaal. Hij schenkt het terrein "Galgenhof" en het hoogaltaar, de communiebank en de preekstoel vermoedelijk afkomstig van het oude kapucijnenklooster op de Vrijdagmarkt of 't Zand.
1871: voltooiing van de kerk ter ere van Sint-Antonius van Padua en het klooster genoemd naar Onze-Lieve-Vrouw ter Engelen aan de Boeveriestraat naar ontwerp van architect Ildefons Van Damme.
1885: oprichting van het Serafijns college in de gebouwen aan de Maagden- en Klokstraat.
1897-1899: herbouwen van het college en optrekken van de gebouwen aan de Maagdenstraat.
1932: overbrengen van het college naar Aalst. In de vrijgekomen lokalen wordt het retraitehuis Sint-Franciscus ingericht. Het kloostercomplex bestaat uit een kerk met voorhof, een klooster ten noorden van de kerk en een college aan de Klokstraat.

Aan de straat, ommuurd voorplein met centrale rondboogdeur opgenomen in een kleine puntgevel afgelijnd met dekstenen van natuursteen; cartouche met symbool van de kapucijnenorde en chronogram "ABSIT NOBIS GLORIARI NISI CRUCDOMINI NOSTRI JESU CHRISTI". Links op het plein, kleine muurkapel met Onze- Lieve-Vrouw in blijde verwachting, afgietsel van het originele beeldje afkomstig van het klooster op de Vrijdagmarkt. Rechts calvarieberg op een rotsimitatie en een beeld van Christus op de koude steen met rechts ervan een naaldboom.

Een eenbeukige kerk met schip van drie traveeën en koor van één travee, vlak afgesloten transept en koor; uiterst sobere compositie nog enigszins aanleunend bij het neoclassicisme. Baksteenbouw en leien bekleding van de al dan niet afgesnuite zadeldaken; dakruiter met ingesnoerde spits op de kruising. Voorgevel opgevat als tuitgevel. Rondboogdeur in een natuurstenen omlijsting onder een dito nis met het beeld van Heilige Antonius, patroon van de kerk. Twee hoge rondboogvensters met ijzeren harnas en recentere glas in lood door L. Hubrecht en E. Pintelon; oculus in natuurstenen omlijsting in de top. Zelfde rondboogvensters in de zijgevels.

Interieur.. Sobere, bepleisterde en beschilderde ruimte onder graatgewelven tussen gordelbogen aanzettend op stenen consoles. Opvallende stoffering. Achterliggend koor. Wanden met eikenhouten lambrisering. Bepleisterd tongewelf aanzettend op geprofileerde kroonlijst.

Mobilair. Schilderijen. Panelen onder meer uit 15de, 17de, 18de, 19de eeuw. Onder meer van de hand van schilder J. Van Oost met voorstelling van de geboorte van Jezus.

Meubilair. Enerzijds van de hand van beeldhouwer H. Pickery (Brugge) en anderzijds vermoedelijk afkomstig van de vroegere kapucijnenkerk op de Vrijdagmarkt en aangepast door dezelfde beeldhouwer. Eikenhouten portaal, sober versierd met gestileerde motieven, kruis met eronder schild van de kapucijnen. Monumentaal eikenhouten barokhoogaltaar, toegewijd aan de Heilige Antonius en voorzien van een draaitabernakel, afkomstig van het klooster aan de Vrijdagmarkt. Communiebank met door druiventrossen omlijste medaillons waarin kapucijnen worden voorgesteld. Zijaltaren toegewijd aan Jozef en Maria naar ontwerp van H. Pickery. Preekstoel aan de muur bevestigd. Biechtstoelen, waarvan vier door H. Pickery. Glasramen uit de jaren 1950 van de hand van glazeniers L. Hubrecht en E. Pintelon.
Achterliggend koor met rijk uitgewerkte achterwand van het hoogkoor. Eikenhouten lambrisering geritmeerd door pilasters en kroonlijst op klossen. Sacristie met wandkast voorzien van gestileerde ornamenten naar ontwerp van H. Pickery. Bovenaan in het midden, een calvarie met stervende Christus en de Heilige Franciscus van Assisi.

Achterliggende tuin met onder meer beuken en een ginkgo. Tuinmuur voorzien van steunberen.

Kloostergang, Ten noorden van de kerk kloostergang, bestaande uit vier panden rondom een kleine binnentuin.

Eenvoudige refter met plint voorzien van opvallende blauwe faiencetegels met bloemmotieven. Doorgeefluik onder eikenhouten beeldnis, vermoedelijk door H. Pickery. Bordestrap naar bovenverdieping vermoedelijk afkomstig van het vroegere klooster aan de Vrijdagmarkt. Kloosterbibliotheek op de bovenverdieping toegankelijk via een bordestrap met Brugs Beertje met jaarcartouche 1639 op de trappaal. Bibliotheek voorzien van hoge wandkasten.

  • BEERNAERT B., Open Monumentendag Vlaanderen. Monument en tijd, 2000, p. 18-22.
  • BONNEURE F., De Kapucijnen vierhonderd jaar in Brugge, 1592-1992, Brugge, 1992, 80 p.
  • PICKERY K., Hendrik en Gustaaf Pickery, brugse beeldhouwers, 1982, p. 44-47.

Bron: GILTÉ S., VANWALLEGHEM A. & VAN VLAENDEREN P. 2004: Inventaris van het cultuurbezit in België, Architectuur, Stad Brugge, Middeleeuwse stadsuitbreiding, Bouwen door de eeuwen heen in Vlaanderen 18nb Zuid, Brussel - Turnhout.
Auteurs: Gilté, Stefanie; Vanwalleghem, Aagje; Van Vlaenderen, Patricia
Datum:
De tekst wordt ter beschikking gesteld door: Agentschap Onroerend Erfgoed (AOE)


Relaties


Je kan deze pagina citeren als: Inventaris Onroerend Erfgoed 2024: Kapucijnenklooster [online], https://id.erfgoed.net/erfgoedobjecten/82424 (geraadpleegd op ).

Beheerder fiche: Agentschap Onroerend Erfgoed

Contact

Heb je een vraag of opmerking over deze fiche? Meld het ons via het contactformulier.