erfgoedobject

Pastorie Sint-Niklaas en Laurentiusparochie met tuin

bouwkundig / landschappelijk element
ID
8252
URI
https://id.erfgoed.net/erfgoedobjecten/8252

Juridische gevolgen

Beschrijving

Deze pastorie werd opgericht in 1789 en uitgebreid in de jaren 1854-55. De ommuring dateert uit de tweede helft van de 19de eeuw. De huidige pastorie is de laatste ontwikkelingsfase binnen de ononderbroken aanwezigheid van een 'pastoreel huis' te Aaigem sinds 1567.

Historiek

De oudste vermelding van een pastorie te Aaigem dateert van 1567. Het bestond uit een huis, schuur, stal en omwalling en was gelegen aan de Kosterweg. Het patronaatsrecht over de parochie werd uitgeoefend door de abdij van Anchin (Frankrijk). Pastoor De Hert kocht op 23 juli 1665 een hofstede achter de kerk, vermoedelijk het huidige perceel. In 1699 gaf de abdij van Anchin toestemming voor de wisseling van de oude en nieuwe pastorie.

Anno 1703 kreeg het pand officieel de functie van pastorie en een nieuw gebouw werd opgetrokken in 1788-89 onder pastoor Gerard van Ieper. Daartoe schonken de tiendenheffers 2000 gulden. Met de verkoop van kuregoederen werd in 1789 een stal opgetrokken. De éénlaagse kern werd in 1854-55 uitgebreid met twee traveeën en één bouwlaag. Tijdens dezelfde campagne werden tevens de zijvleugels opgetrokken. De muren rond het perceel dateren uit 1858, 1866 en 1882.

Beschrijving

Pastorie met ommuurde voortuin en overluifelde poort waarvan de stijlen uitgewerkt werden als gedrongen Toscaanse pilasters. De poort zelf verdween recentelijk uit zijn hangwerk. De ommuurde achtertuin is uitermate eenvoudig, heeft een centrale aanleg en een jonge boomgaard. De voortuin werd opnieuw aangelegd.

Dubbelhuis met zeven traveeën en twee bouwlagen onder een zadeldak met dakruiter. Opvallend is de verschillende behandeling tussen de muurankers van de gelijkvloerse (18de eeuw) en de eerste verdieping (19de eeuw). De bakstenen lijstgevel werd bepleisterd. Alle muuropeningen zijn rechthoekig. De deur is voorzien van een arduinen omlijsting. De kroonlijst steunt op modillons en een tandlijst. De indeling van voor- en achtergevel is identiek. De achtergevel werd gekaleid.

Het hoofdvolume is voorzien van twee aanhangen. Beide gebouwen bestaan uit één laag onder een zadeldak. Het linkse deel deed dienst als bibliotheek en lokaal voor de jeugdvereniging, het rechter lokaal is momenteel een garage.

Het interieur van het hoofdvolume behield de traditionele indeling. Het linkersalon aan de straatkant is voorzien van een segmentboogvormige schouw met stucwerk en een plafondlijst. Het aansluitende tuinvertrek herbergt een fraaie schouw met Lodewijk XVI-motieven. De marmeren mantel is 19de-eeuws. De twee salons rechts van de gang werden omgevormd tot één groot salon. Eén schouw werd weggebroken maar aan de tuinzijde bleef de laat 18de-eeuwse schouw bewaard. Het 18de-eeuwse binnenschrijnwerk is intact aanwezig. De 19de-eeuwse (?) trap naar de bovenverdieping vertrekt in het midden van de gang en zit verscholen achter een deur.

De 19de-eeuwse uitbreiding en verhoging werd consequent doorgetrokken in het interieur. De twee rechter traveeën zijn de uitbreiding. Zij herbergen een keuken met washuis. De aanwezige schouwen zijn eenvoudig met een 19de-eeuwse decoratie. Een moderne trap in het washuis geeft toegang tot de bovenverdieping.

Ook op de eerste verdieping snijdt een T-vormige gang (19de-eeuwse verbouwing) het gebouw doormidden. Het linkergedeelte van het huis bestaat uit twee salons waarvan het tuinsalon duidelijk de Bisschopskamer is. De rijke 19de-eeuwse aankleding met figuratief stucwerk op plafonds en schouw getuigt hiervan. Eén kamer in het rechter gedeelte van het huis, aan de straatzijde, herbergt ook een schouw met floraal stucwerk. Het 19de-eeuwse geschilderde schrijnwerk bleef intact bewaard. De deur bovenaan de trap is voorzien van een metalen plaat en een ingenieus slot dat zich op vier punten vergrendelt. De dakconstructie bestaat uit vijf gebinten.

  • Onroerend Erfgoed, Digitaal beschermingsdossier DO002213, Aaigemdorp 1: pastorie (MERTENS J., 2003).

Auteurs: Mertens, Joeri
Datum:
De tekst wordt ter beschikking gesteld door: Agentschap Onroerend Erfgoed (AOE)


Relaties

  • Is deel van
    Aaigemdorp

  • Is deel van
    Dorpskern Aaigem


Je kan deze pagina citeren als: Inventaris Onroerend Erfgoed 2024: Pastorie Sint-Niklaas en Laurentiusparochie met tuin [online], https://id.erfgoed.net/erfgoedobjecten/8252 (geraadpleegd op ).

Beheerder fiche: Agentschap Onroerend Erfgoed

Contact

Heb je een vraag of opmerking over deze fiche? Meld het ons via het contactformulier.