erfgoedobject

Poortgebouw van leenbank De Grote Caorsijnen

bouwkundig element
ID
82966
URI
https://id.erfgoed.net/erfgoedobjecten/82966

Juridische gevolgen

Beschrijving

Zogenaamd "De Grote Caorsijnen" of "De Woeker". Poortgebouw van 1748-1753 van de voormalige leenbank die teruggaat tot de 13de eeuw. In 1629 vestiging van de in 1573 gestichte "Waerachtigen Bergh van Charitate", een stedelijke leenbank waar men renteloos of tegen lage rente kon lenen. Afschaffing van de "Bergh" in 1795. In 1876 opnieuw een pandhuis tot definitieve sluiting in 1920. Afgebeeld bij A. Sanderus (1641) als een complex van links naar rechts bestaande uit gekanteeld poortgebouw als hoofdingang, een lijstgevel oorspronkelijk met hoektorentjes en gotische bovenvensters + twee huizen met tuit- en trapgevel. Grondig gewijzigd in de 18de eeuw: poortgebouw in rococostijl, in 1774 verbouwen van het hoofdgebouw door architect H. Pulinx jr. (Brugge) tot lijstgevel van zes traveeën en twee bouwlagen en in 1939 tot de huidige woonhuizen nummers 8-9 en nummers 10-11 respectievelijk naar ontwerp van architecten M. De Meester en G. Van Houtryve (Brugge), het poortgebouw uit de tweede helft van de 18de eeuw bleef behouden. Achterliggend complex met een vroeg-14de-eeuwse kelder en een aanzienlijk aantal 18de-eeuwse elementen in 1939 volledig gesloopt voor het oprichten van de Kadastergebouwen naar ontwerp van architect J. Detandt (Brussel).

Heden monumentaal poortgebouw van arduin, voorzien van 18de-eeuwse steenhouwersmerken te identificeren met P.C. Trigalet (Arquennes), drie traveeën onder mansardedak (nok parallel aan de straat, leien). Gevelordonnantie bepaald door lisenen onder een hoofdstel met sluitstenen boven de zijtravee en een gebogen centraal fronton onder omlopende kroonlijst boven de brede poorttravee. Geprofileerde golvende poortomlijsting met cartouche als sluitsteen; in het grillige boogveld zandstenen reliëfvoorstelling van "de Caritas" (vrouw met kindjes) van circa 1750 door beeldhouwer P. Bral die in 1757 ook de arduinen gevelsteen "charitaete-busse" vervaardigde, nu opgesteld naast de ingang van Kartuizerinnenstraat nummer 4. Oorspronkelijke vleugeldeur van 1753 en rondboogramen met kleine roedeverdeling en waaier van de zijtravee naar ontwerp van meestertimmerman E. Van Speybrouck (Brugge), in de tweede helft van de 20ste eeuw vervangen door kopie; aan de voet van de poortomlijsting twee arduinen bollen dienend als schamppalen. Bekronende stenen siervazen boven de zijtravee en dito bronzen elementen aan de uiteinden van de bedaking. Achtergevel: korfboogpoort en ook dakkapel in 18de-eeuwse stijl.

  • Afdeling Ruimtelijke Ordening, Huisvesting en Monumentenzorg West-Vlaanderen, Cel Monumenten en Landschappen, archief dossier DW000290.
  • Stadsarchief Brugge, Bouwvergunningen, nummers 102 en 365/1939.
  • DEVLIEGHER L. 1975: De huizen van Brugge, Kunstpatrimonium van West-Vlaanderen 2-3, Tielt, 194-197.
  • SOETAERT P., De "Berg van Charitate", Brussel, 1974, p. 27-28.
  • VAN BELLE J.L., Signes Lapidaires. Nouveau dictionnaire. Belgique et Nord de la France, Louvain-la-Neuve, 1994, nummer 433, p. 58, p. 157, p. 686.

Bron: GILTÉ S., VANWALLEGHEM A. & VAN VLAENDEREN P. 2004: Inventaris van het cultuurbezit in België, Architectuur, Stad Brugge, Middeleeuwse stadsuitbreiding, Bouwen door de eeuwen heen in Vlaanderen 18nb Noord, Brussel - Turnhout.
Auteurs: Gilté, Stefanie; Vanwalleghem, Aagje; Van Vlaenderen, Patricia
Datum:
De tekst wordt ter beschikking gesteld door: Agentschap Onroerend Erfgoed (AOE)


Relaties

  • Is deel van
    Langerei

  • Is deel van
    Langerei en Potterierei met omgeving


Je kan deze pagina citeren als: Inventaris Onroerend Erfgoed 2024: Poortgebouw van leenbank De Grote Caorsijnen [online], https://id.erfgoed.net/erfgoedobjecten/82966 (geraadpleegd op ).

Beheerder fiche: Agentschap Onroerend Erfgoed

Contact

Heb je een vraag of opmerking over deze fiche? Meld het ons via het contactformulier.