Voormalige benedictijnenabdij met aansluitend park, gelegen ten noorden van het stadscentrum tussen de Edingsestraat, de Boelarestraat en de weg naar de Brusselse poort; heden tot recreatieoord omgebouwd.

Op verzoek van de Graaf van Vlaanderen bracht de bisschop van Kamerrijk in 1081 de abdij van Sint-Pieter te Dikkelvenne (stichting uit de eerste helft van de 8ste eeuw) over naar Geraardsbergen. In 1110, translatie van het gebeente van de Heilige Adriaan, waardoor de abdij een belangrijk bedevaartsoord werd en dan ook vanaf 1175 naar deze heilige werd genoemd. Sinds eind 12de eeuw, vrij omvangrijk door talrijke schenkingen van domeinen en landbouwgronden, had de abdij grote invloed op Geraardsbergen en omgeving door de bediening van de kerken.

In 1373, bouwen van de abdijkerk; ernstige moeilijkheden in de 16de eeuw ten gevolge van de godsdiensttroebelen en wanbeleid. De abdij bleef evenwel een belangrijk centrum, onder meer voor het onderwijs met het college. Nieuwe bloeiperiode vanaf 1705, onder abt A. Coucke, afgesloten met het vertrek van de latere abt G. van Havermaet als aalmoezenier van het Oostenrijks leger.

In 1794, verwoesting van de abdij tijdens de Franse omwenteling; verkoop van de overblijvende gebouwen in 1797.

Heden is het domein een recreatieoord; prelaatskwartier met restaurant op de begane grond, stadsmuseum op de eerste verdieping die nagenoeg intact is bewaard, de tweede verdieping wordt ingericht als galerij.

In 18de eeuw was de abdij een complex geheel bestaande uit: het poortgebouw en aansluitende driebeukige kruiskerk van 1373 met omringend kerkhof; ten oosten een brouwerij; een binnenplaats met twee haakse vleugels waaronder abdijvleugel met prelaatskwartier; een U-vormig kloosterpand, aansluitend bij de kerk, met binnenhof, refter en bibliotheek en een keuken. Verder losstaande dienstgebouwen, haakse stalvleugels, schuur en bergplaatsen. College ten westen achter de stallingen.

De abdijkerk wordt afgebeeld op twee schilderijen van P. Canivé (18de eeuw), bewaard in het stadsmuseum in het prelaatskwartier. Grote kruisbasiliek gelegen ten zuidoosten van de binnentuin van het kloosterpand. Gotische constructie met aanpassingen uit 18de eeuw (westergevel en kruisingstoren). De plattegrond ontvouwt een driebeukig schip van vier traveeën, uitspringend transept met kruisingstoren, koor met vier rechte traveeën, vijfzijdige koorsluiting, kooromgang en vijfzijdige transkapellen, noordelijke sacristie.

Van de abdij zijn alleen de poort, de abdijvleugel met het prelaatskwartier en de zuidelijke stalvleugel overgebleven, tussen het prelaatskwartier en de stalvleugel bevinden zich de overblijfsels van een ijskelder.

Poort. Smalle rechthoekige ingangspoort onder mank zadeldak (leien) uit de tweede helft van de 18de eeuw. Baksteenbouw deels op plint van arduin. Zuidoostelijke gevel met twee bouwlagen en vijf ongelijke traveeën. Verhoogde begane grond. Centraal Lodewijk XVI-rondboogpoort in arduinen kwartholle omlijsting op neuten, ingeschreven in rechthoekig bladmotief in de zwikken. Flankerende pilasters met ingediepte schachten onder zwaar hoofdgestel met festoenen en bekronend driehoekig fronton, eveneens met festoenen. Rechts van de poort, segmentboogvormige keldervensters. Uiterst rechts, vensters in recente kwartholle omlijsting van arduin, onder segmentboogvormige ontlastingsboog. Links van de poort, rechthoekige venstertje met diefijzers in omlijsting van zandsteen. Noordwestelijke gevel met een bouwlaag met acht traveeën. Verhoogde begane grond. Centraal Lodewijk XVI-rondboogpoort (laat-18de-eeuws) in kwartholle omlijsting van arduin, ingeschreven in rechthoek met rozetjes in de uitgespaarde hoeken, gecanneleerde sleutel, zware bekronende druiplijst. Rechthoekige vensters, evenals de keldervensters in vlakke omlijsting van arduin. Links, rechthoekige deur met waaier, samen met bekronend venster gevat in een geprofileerde omlijsting van arduin.

Abdijvleugel met prelaatskwartier of abtenhuis. In 1506 werd een eerste prelaatskwartier opgetrokken, na brand heropgebouwd in 1629. Voorheen sober dubbelhuis met drie bouwlagen van dertien traveeën onder gebogen afgewolfd zadeldak (leien) met recentere vorstkam. Gebouwd naar ontwerp van J.B Simoens. Beschilderde baksteenbouw op plint van zandsteen van 1629, voorzien van rococostucwerk in 1727. Voorgevel met centraal deurrisaliet van drie traveeën afgelijnd door pilasters van zandsteen met rocococartouche, onder gebroken driehoekig fronton eveneens met rocococartouche met de wapenschilden van de abten A. Roelants en B. de Hazeleer die het gebouw een Lodewijk XV-uitzicht gaven. Rechthoekige vensters gevat in vlakke omlijsting van arduin, onder segmentboogvormige ontlastingsboog. Schouderboogvormige poort met kwartholle omlijsting van arduin op neuten met gecanneleerde sleutel, ingeschreven in een rechthoek; aan weerszij een recent aangepaste oculus in een vlakke omlijsting van natuursteen, bekronende segmentboogvormige ontlastingsboogjes wijzen op een kroonlijst van zandsteen. Uiterst rechts, spoor van haakse kroonlijst, verwijzend naar de vroegere noordoostelijke vleugel. Vijf rechthoekige dakkapellen onder afgesnuit zadeldak. Benedenvensters recent verbouwd tot deurvensters. Rechter gedeelte van drie bouwlagen en drie traveeën, qua volume aansluitend bij het abdijgebouw. Gecementeerde gevel van baksteen met gebruik van arduin, in neorocaillestijl. Zijgevel met fraaie erker en lage recentere aanbouw. Gecementeerde achtergevel.

Achtergevel van tien traveeën met aan weerszij haakse trappenhuizen met gecementeerde hoekstenen, onder afgesnuit zadeldak. Zelfde vensters als in voorgevel. Verbouwde segmentboogpoort in omlijsting van zandsteen met links, recent aangepaste rechthoekige deur en rechts, oculus, beide in een omlijsting van arduin. Vernieuwde benedenvensters. In de voorgevel van het rechter trappenhuis is ter hoogte van de tweede bouwlaag een hergebruikte of gedichte arduinen omlijsting ingewerkt: rondboog, geflankeerd door pilasters onder kroonlijst met siervazen, bekronend hoofdgestel met cartouche. Ditzelfde trappenhuis is ingebouwd in een vlak afgedekte aanbouw van een bouwlaag met voorgevel van vier traveeën en zijgevel van een travee, uit het laatste kwart van de 19de eeuw of eerste kwart van de 20ste eeuw, onder bekronende balustrade op sokkels met cartouches en op zuilen met Ionische kapitelen.

Zuidwestelijke zijgevel bezet met leien, drie rondboogvensters op de verdieping.

Stalvleugel. Verwaarloosde vleugel, een bouwlaag en dertien ongelijke traveeën onder mansardedak (leien), traditionele kern (17de eeuw) met aanpassingen in de 18de en 19de eeuw. Verankerde baksteenbouw op gecementeerde plint, centrale hogere toren eveneens onder mansardedak. Traditionele rondboogvormige muuropeningen met zandstenen negblokken. Links van de poort, bogenrij op pilasters van zandsteen, spaarvelden met rondboogdeurtjes met zandstenen negblokken, daarboven oculus. Rondboogpoort in vlakke omlijsting van zandsteen, geprofileerde tussendorpel, roedeverdeling in het boogveld; geflankeerd door vlakke pilasters van zandsteen onder gekorniste kroonlijst met siervazen en aftekenende klauwstukken waartussen barokke cartouche. Houten daklijstbalkjes. Dakkapellen onder afgewolfd zadeldak.