erfgoedobject

Stoomspinnerij en weverij Tissage de la Liève d'Eecloo

bouwkundig element
ID
84051
URI
https://id.erfgoed.net/erfgoedobjecten/84051

Juridische gevolgen

Beschrijving

Voormalig "Ets A. Van Damme, De Lieve", gelegen aan de Dullaert en het vroegere Leiken. Deze firma is een uitbreiding van het langs de Tieltsesteenweg/ Raveschootstraat gelegen bedrijf, dat steeds de hoofdzetel bleef. Van deze moederfirma resteren nog enkele productiehallen (zie Tieltsesteenweg nummer 30).

Het bedrijf ontstond 1902/1903 als stoom-katoen- en wolspinnerij en weverij "S.A. Tissage de la Liève d’Eecloo", en werd in 1917 verworven door Lionel, Jules, Edgar en Maurice Van Damme, nijveraars uit Eeklo - later de n.v. Van Damme. Dezen zouden het bedrijf vanaf de jaren 1920 grote uitbreiding geven.

Er was slechts een langzame groei (onder meer plaatsing van een gasmotor in 1908) rond het centrale gedeelte (met ketelhuis en fabrieksschouw) tot aan de Eerste Wereldoorlog. Dit veranderde tijdens het interbellum. Vanaf dan zouden de bedrijfsgebouwen een stormachtige ontwikkeling kennen. Op die wijze biedt de n.v Van Damme (COVINA) echter een representatief beeld van de ontwikkelingen van de textielnijverheid in secundaire centra vlak voor en na de Tweede Wereldoorlog.

Grote uitbreidingen kwamen vanaf de jaren 1920 tot stand, een eerste maal in 1921-27 met een bijna-verdubbeling van de bedrijfsoppervlakte, gevolgd door omvangrijke nieuwbouw en verbouwingen in 1933 en in 1949. De recentere uitbreidingsfasen, die het pand zijn huidig uitzicht gaven, dateren in hoofdzaak van 1951, 1961 en het begin van de jaren 1970.

De oudste delen betreft één tot tweelaagse industriële gebouwen, hoofdzakelijk opgebouwd in metaalconstructies met betonnen vloeren, een recentere bijbouw (1970) telt drie bouwlagen. Het spel met verschillende bouwvolumes, het gebruik van bleke baksteen en de fraaie indeling van de grote raampartijen geven een gemengd beeld van 'romantisch kubisme' gecombineerd met industriële nieuwe zakelijkheid. Typisch is dat de ontwerpers steeds in alle bouwfasen consequent functionalistische principes toepasten, die resulteerden in versobering, vereenvoudigde sterke bouwvolumes, zichtbaar gelaten materialen en constructief gehouden decoratie.

In essentie blijven nu van het oorspronkelijke bedrijfje vermoedelijk slechts enkele centraal gelegen muurdelen over, het verbouwde ketelhuis (later deels verbouwd tot één van de laboratoria), de hoge ronde fabrieksschouw op vierkante basis, het gedeelte waarin zich thans de elektrische cabines bevinden.

De zogenaamd oude kaarderij en het oude gedeelte van de kamgarenspinnerij dateert uit het interbellum (1932/1933); productieruimten van één en twee bouwlagen onder geklonken en met bouten geassembleerde metalen spanten (sheds en zogenaamd Engelse spanten); aangevuld met magazijnen en dienstruimten uit verschillende bouwcampagnes, zowel voor als na de Eerste Wereldoorlog, maar telkens uitgevoerd in dezelfde constructies. Uit 1932 bleef een constructieplan van spanten bewaard, geleverd door de nabijgelegen "Etablissements Steyaert-Heene" in de Zuidmoerstraat. Vermoedelijk werden bij latere verbouwingen regelmatig ofwel gerecupereerde oude spanten gebruikt of werden spanten volgens bestaande modellen geconstrueerd, zoals blijkt uit de wijze waarop de doorgang tussen de magazijnen (1936-1939) en de kamgarenspinnerij overkapt werd.

In 1947 had het bedrijf om en bij de 750 man in dienst. Vanaf dat jaar werd na afbraak van de oude strijkgarenspinnerij een nieuwe kaardenspinnerij gebouwd naar ontwerp van ir. A. Rottiers (Temse), betonberekeningen Ir. P. De Mueleneere (Brugge), uitgevoerd door aannemer A. Van Cauwenberghe (Eeklo). De metalen vakwerkliggers waarop de sheddaken rusten werden geleverd door de S.A. des Ateliers de Construction d’Hérinnes-lez-Enghien. De kaardenspinnerij kreeg in 1950/1951 een uitbreiding, deels over de bestaande elektriciteitscabines. Deze gebouwen zijn gekenmerkt door het gebruik van zware ijzeren I-balken en kolommen op de begane grond, op de verdieping deels gelaste sheddaken rustend op enkelgekruiste metalen vakwerkliggers zonder verticalen, rustend op ijzeren I-kolommen. De muurpartijen zijn uitgevoerd in machinesteen. Deze industriële productieruimten werden in 1948-1949 aangevuld met een hoofdgebouw en conciergerie aan het Gebr. Van de Woestyneplein, naar ontwerp van architect Jean Hebbelynck. Het staat op een sokkel van blauwe hardsteen, is uitgevoerd in Scheldesteen, met gedeelten tussen de raampartijen in kunststeen.

In 1951 en 1961 werden door de firma NEMAHO uit Doetinchem (Nederland) rond de bestaande productiegebouwen drie opvallende ververijhallen met ventilatieopeningen en verluchtingskokers gebouwd, in verlijmde houten driescharnierspanten, voorzien van opgehangen metalen trekkers en een loopbrug onder de ventilatieopeningen.

In 1959-1961 werd het bedrijf uitgebreid door een overbouwing van het Leiken, waardoor Dullaert op deze plek haar huidige breedte kreeg. Het Leiken werd daarbij afgedamd en ingekokerd, het nieuwe gebouw werd gefundeerd op een hele reeks Franki-palen en een betonnen vloerplaat.

Tegen de oude kamgarenspinnerij werd recent (1975) nog een nieuwe kamgarenspinnerij met drie bouwlagen naar ontwerp van ir. W. Fiems gebouwd. Deze bestaat uit gelaste holle stalen kolommen, waarop betonnen vloeren, rustend op stalen balken. Bij deze nieuwbouw werd ook een vals plafond (Linex) aangebracht onder de shedkappen van de oude kamgarenspinnerij.

  • Kleio nv heritage consultants, Industrieel erfgoed in Eeklo.

Bron: BOGAERT C. & LANCLUS K. 2005: Inventaris van het bouwkundig erfgoed, Provincie Oost-Vlaanderen, Gemeenten: Assenede, Eeklo, Kaprijke, Maldegem en Sint-Laureins, Bouwen door de eeuwen heen in Vlaanderen 21n, onuitgegeven werkdocumenten.
Datum:
De tekst wordt ter beschikking gesteld door: Agentschap Onroerend Erfgoed (AOE)


Relaties


Je kan deze pagina citeren als: Inventaris Onroerend Erfgoed 2024: Stoomspinnerij en weverij Tissage de la Liève d'Eecloo [online], https://id.erfgoed.net/erfgoedobjecten/84051 (geraadpleegd op ).

Beheerder fiche: Agentschap Onroerend Erfgoed

Contact

Heb je een vraag of opmerking over deze fiche? Meld het ons via het contactformulier.