Achterin gelegen alleenstaand gebouw, ten noorden van de decanale Sint-Ludgeruskerk. In de voortuin, afgesloten met lage muur, staan haaks tussen de straat en de dekenij twee parallelle bijgebouwen, een Heilig Hartbeeld als oorlogsmonument gesigneerd (Robert Van de?) Velde, een arduinen siervaas afkomstig van de voorgevel van de kerk en een klein bronzen Sint-Ludgerusbeeld ontworpen door Jos De Decker en gegoten door Dirk De Groeve geplaatst in 1989 ter gelegenheid van de verbroedering met Werden.

Historiek

Pastorie opgericht in 1737 door pastoor Joannes Dionysius Jacobs, ter vervanging van de oude pastoorswoning, het omwalde 16de-eeuws kasteeltje "Hof den Trul" in de nabijheid van de Dries. In 1755 werd het terrein uitgebreid met een stuk land en in 1769 met een stuk bos. Een gedeelte van deze gronden maken nu deel uit van het achterliggende Park Peeters. Na de dood van pastoor Joannes Dionysius Jacobs in 1782 werd het huis verkocht aan pastoor Petrus Franciscus Sinave. Het werd verder door de pastoors van de parochie bewoond en in 1828 als pastorie verkocht aan de gemeente Zele, die de pastorie uitbreidde met een vergroting van het bestaande dienstgebouw aan de westzijde en met de bouw van een nieuw dienstgebouw aan de oostzijde. In de periode 1871-1877, onder pastoor Livinus Marquenie, onderging de pastorie verscheidene wijzigingen onder leiding van architect Jozef Saeys (Baasrode). Aan de oostzijde werd het huis uitgebreid met drie traveeën met keuken, bijkeuken en kamer voor de onderpastoors en bedienden; de gevels werden beraapt. Circa 1875 werden er twee nieuwe dienstgebouwen opgetrokken in de voortuin haaks op de straat en de pastorie. Tussen de twee dienstgebouwen werd een tuinmuur met hek opgetrokken, mogelijks samengesteld uit hergebruikte stijlen van de oude kerkhoftoegang.

In 1894-1985 werd het dak van de pastorie vernieuwd onder leiding van architect Bouwens (Dendermonde). In 1910 werd de pastorie verheven tot dekenij. Na de Tweede Wereldoorlog werd de hoge straatmuur vervangen door een laag bakstenen muurtje, in de voortuin werd een Heilig Hartbeeld geplaatst als herdenkingsmonument. Grondig gerestaureerd in 2002-2003 onder leiding van architect Steven Van Hecke, met onder meer het verwijderen van de beraping en het kaleien van de gevels.

Beschrijving

Exterieur dekenij

Verankerd bakstenen gebouw met verwerking van zandsteen en arduin, bij de laatste restauratiewerken gekaleid in ossenbloed, oude kern van 1737, uitgebreid circa 1875. Volledig onderkelderd herenhuis met gekaleide lijstgevel op vernieuwde arduinen plint. Hoofdgebouw van zeven traveeën en twee bouwlagen afgedekt door een schilddak (leien) met dakkapellen, daterend van 1737. Oostelijke uitbreiding van drie traveeën, daterend van 1875, afgedekt door afzonderlijk schilddak, volgens oude ansichten voorheen met pannen. Rechthoekige vensters op arduinen dorpels, met bij de restauratie vernieuwd schrijnwerk, op de begane grond met luiken. Oorspronkelijk waren de vensters van het oudste volume gevat in een gecementeerde en witgeschilderde zandstenen omlijsting, nu beperkt tot negblokken en bovenlatei. Centrale rechthoekige deur gevat in zandstenen omlijsting en een flankerende geblokte omlijsting met kroonlijst, rechts ervan in de plint ingewerkte voetschraper. In 19de-eeuwse aanbouw, eenvoudige rechthoekige deur en vensters gevat in een vlakke grijze omlijsting, benedenvensters met persiennes. Aflijnende kroon- met tandlijst. Gelijkaardige beschilderde achtergevel. In de oostelijke zijgevel, een groot rondboogvormig bovenvenster met ijzeren roedeverdeling dat de gang op de bovenverdieping verlicht.

Interieur dekenij

Centrale gang met witte en zwarte marmeren tegels leidend naar de achterdeur. Vrij eenvoudige eikenhouten trap aan de voorzijde, rechts van de voordeur. Links van de gang bevinden zich een ontvangstruimte en een salon aan de tuinzijde, rechts een kleine wachtkamer en daarachter een ontvangst- of eetkamer. Behouden 18de-eeuwse deuren van onbeschilderd eikenhout met bewaard hang- en sluitwerk. Salon aan de westelijke tuinzijde: plafond met twee moerbalken, versierd met schelpmotieven in stuc, naar verluidt polychromie uit de 20ste eeuw; muren bekleed met kwaliteitsvol Vlaams goudlederbehang in regencestijl, 154 panelen met kleurrijke decoratie van florale motieven, druiven, parkieten, gerestaureerd in 1941-42 en in 1990; schouw tegen de westgevel met marmeren schouwmantel en schouwboezem van stuc in regencestijl met later geschilderde voorstelling van de patroonheilige van de parochie, Sint-Ludgerus. De ontvangst- of eetkamer, aan de oostelijke tuinzijde, bewaart eveneens een stucplafond met schelpmotieven en een schoorsteenmantel in stuc met rocaillemedaillon, waarin een gekroond Mariamonogram; op de westelijke wand geschilderd gemeenteplan van Zele uit de 19de eeuw door Van den Abbeele.

De bovenverdieping had aanvankelijk dezelfde structuur als deze van de begane grond. De indeling werd wellicht in het laatste kwart van de 19de en de 20ste eeuw gewijzigd ten gevolge van de uitbreiding aan de rechterzijde. In de 19de-eeuwse aanbouw rechts, keuken met monumentale 19de-eeuwse schouw van zwarte marmer met consolevormige wangen in barokstijl.

Bijgebouwen

Twee parallel geplaatste gelijkaardige bijgebouwen ten oosten en ten westen in de voortuin, daterend van circa 1875. Deels witgeschilderde bakstenen dienstgebouwen van één bouwlaag onder zadeldak (pannen). Rechter bijgebouw ingericht als rouwkapel, linker aanbouw gedeeltelijk gebruikt als elektriciteitscabine. Geaccentueerde onbeschilderde bakstenen straatgevels van twee traveeën met attiek bekroond met vazen. Decoratief metselwerk met geblokte traveenissen en lisenen. Centraal houten dakkapel afgesloten met luik.

Tuin met Heilig Hartbeeld

Beeld van Heilig Hart van Jezus in de voortuin van de dekenij, opgericht op initiatief van pastoor-deken De Keukelaere als dank voor de bescherming van de gemeente tijdens de Tweede Wereldoorlog. Op 19 augustus 1945 ingehuldigd door monseigneur Coppieters. De hoge straatmuur met hekwerk als afsluiting van de voortuin, geplaatst circa 1875 en mogelijk met hergebruikte stijlen van de oude kerkhoftoegang, werd hierbij verwijderd en vervangen door een laag bakstenen muurtje.

Zegenend Heilig Hart van Jezusbeeld gericht naar de Sint-Ludgeruskerk. Naam van kunstenaar op voet van het beeld slecht leesbaar, mogelijk vervaardigd door (Robert Van de?) Velde. Hoge gestileerde hardstenen sokkel met centraal opschrift "Gedenkteken/ van Zele’s dank/ en toewijding aan het/ Heilig Hart van Jezus/ 19 oogst 1945".