erfgoedobject

Schaliënmolen

bouwkundig element
ID
84273
URI
https://id.erfgoed.net/erfgoedobjecten/84273

Juridische gevolgen

Beschrijving

De Schalienmolen, zogenaamd de "Oude Molen", gebouwd in 1830, is een gedemonteerde korenmolen, van het type bovenkruier, meer bepaald een achtkante houten bovenkruier. Deze molen is één van de drie laatste molens van dit type in ons land, naast de Toremansmolen in Arendonk en de molen van Schulen in Bokrijk.

De Schaliënmolen was gelegen op de met eiken beplante Molenberg. Oorspronkelijk stond hier een standaardmolen, voor de eerste maal vermeld in 1336, wanneer hij door de graaf van Loon aan de abdij van Averbode werd overgemaakt.

In 1830 werd een houten achtkante bovenkruier gebouwd door August Ariën. Nauwelijks opgericht werden kap en wieken in een storm afgerukt. Pas in 1860 volgde een herstel door Franciscus Dehaes, een watermolenaar uit Zichem. In 1875 kocht Victor Huygens, lid van de gekende molenaarsfamilie Huygens, de molen aan. De laatste molenaar, Dominicus Huygens-Van Meeuwen, maalde tot in 1942, maar liet de molen tot midden de jaren 1950 af en toe draaien. Na de bescherming volgde in 1981 een restauratieplan dat uiteindelijk niet werd gerealiseerd.

De molen bevond zich op een hoogte van circa 20 tot 22 meter en werd omgeven door akkers en weiden en enkele percelen gemengd loof- en naaldbos. De romp van de houten achtkante bovenkruier was bezet met kunstleien en stond op een ijzerzandstenen plint. Het wiekenkruis was uitgerust met een gietijzeren askop  (vermoedelijk van de firma Wauters-Koeckx, Brussel) en pestelroeden. De molen was een driezolder.

De molen geraakte in verval en werd een ruïne, verscholen tussen de bomen. Op 27 juni 2004 werd de molen vakkundig gedemonteerd met de bedoeling de molen van een onherroepelijke ondergang te redden. Herbruikbare onderdelen werden opgeslagen op het gemeentelijk domein van Openbare Werken. De demontage leidde voorlopig niet tot een heroprichting. Heden zijn op de sterk dichtgegroeide molensite de contouren van de gedemonteerde achtkanter nog zichtbaar. 

  • Archief Onroerend Erfgoed Industrieel Erfgoed, DL000226, Tessenderlo houten windmolen Schaliënmolen, Verslag Overlegvergadering houten achtkantmolen Engsbergen (S.N. 15/06/2000).
  • Archief Onroerend Erfgoed Limburg, DL000226, Tessenderlo (Engsbergen): Houten windmolen, beschermingsdossier (S.N. 1981).
  • BROEDER MAX. 1960: Tessenderlo vroeger en Nu, Kasterlee, 333.
  • SCHLUSMANS F. met medewerking van GYSELINCK J., LINTERS A., WISSELS R., BUYLE M. & DE GRAEVE M.-C. 1981: Inventaris van het cultuurbezit in België, Architectuur, Provincie Limburg, Arrondissement Hasselt, Bouwen door de eeuwen heen in Vlaanderen 6N2 (He-Z), Brussel - Gent.

Auteurs: Schlusmans, Frieda; De Sadeleer, Sibylle
Datum:
De tekst wordt ter beschikking gesteld door: Agentschap Onroerend Erfgoed (AOE)


Relaties


Je kan deze pagina citeren als: Inventaris Onroerend Erfgoed 2024: Schaliënmolen [online], https://id.erfgoed.net/erfgoedobjecten/84273 (geraadpleegd op ).

Beheerder fiche: Agentschap Onroerend Erfgoed

Contact

Heb je een vraag of opmerking over deze fiche? Meld het ons via het contactformulier.