De Schalienmolen, zogenaamd de "Oude Molen", gebouwd in 1830, is een gedemonteerde korenmolen, van het type bovenkruier, meer bepaald een achtkante houten bovenkruier. Deze molen is één van de drie laatste molens van dit type in ons land, naast de Toremansmolen in Arendonk en de molen van Schulen in Bokrijk.
De Schaliënmolen was gelegen op de met eiken beplante Molenberg. Oorspronkelijk stond hier een standaardmolen, voor de eerste maal vermeld in 1336, wanneer hij door de graaf van Loon aan de abdij van Averbode werd overgemaakt.
In 1830 werd een houten achtkante bovenkruier gebouwd door August Ariën. Nauwelijks opgericht werden kap en wieken in een storm afgerukt. Pas in 1860 volgde een herstel door Franciscus Dehaes, een watermolenaar uit Zichem. In 1875 kocht Victor Huygens, lid van de gekende molenaarsfamilie Huygens, de molen aan. De laatste molenaar, Dominicus Huygens-Van Meeuwen, maalde tot in 1942, maar liet de molen tot midden de jaren 1950 af en toe draaien. Na de bescherming volgde in 1981 een restauratieplan dat uiteindelijk niet werd gerealiseerd.
De molen bevond zich op een hoogte van circa 20 tot 22 meter en werd omgeven door akkers en weiden en enkele percelen gemengd loof- en naaldbos. De romp van de houten achtkante bovenkruier was bezet met kunstleien en stond op een ijzerzandstenen plint. Het wiekenkruis was uitgerust met een gietijzeren askop (vermoedelijk van de firma Wauters-Koeckx, Brussel) en pestelroeden. De molen was een driezolder.
De molen geraakte in verval en werd een ruïne, verscholen tussen de bomen. Op 27 juni 2004 werd de molen vakkundig gedemonteerd met de bedoeling de molen van een onherroepelijke ondergang te redden. Herbruikbare onderdelen werden opgeslagen op het gemeentelijk domein van Openbare Werken. De demontage leidde voorlopig niet tot een heroprichting. Heden zijn op de sterk dichtgegroeide molensite de contouren van de gedemonteerde achtkanter nog zichtbaar.
Auteurs: Schlusmans, Frieda; De Sadeleer, Sibylle
Datum:
De tekst wordt ter beschikking gesteld door: Agentschap Onroerend Erfgoed (AOE)
Je kan deze tekst citeren als: Schlusmans F. & De Sadeleer S. 2020: Schaliënmolen [online], https://id.erfgoed.net/teksten/360738 (geraadpleegd op ).
Windmolen, zogenaamde "Oude Molen", gelegen op de met eiken beplante Molenberg; voor de eerste maal vermeld in 1336, wanneer hij door de graaf van Loon aan de abdij van Averbode wordt overgemaakt; staakijzer en spil zijn gedateerd 1751.
Houten windmolen van het bovenkruiertype, vrijwel intact bewaard doch vervallen. Achtkantige, met kunstleien bezette romp, op een ijzerzandstenen plint.
Bron: SCHLUSMANS F. met medewerking van GYSELINCK J., LINTERS A., WISSELS R., BUYLE M. & DE GRAEVE M.-C. 1981: Inventaris van het cultuurbezit in België, Architectuur, Provincie Limburg, Arrondissement Hasselt, Bouwen door de eeuwen heen in Vlaanderen 6n2 (He-Z), Brussel - Gent.
Auteurs: Schlusmans, Frieda
Datum:
De tekst wordt ter beschikking gesteld door: Agentschap Onroerend Erfgoed (AOE)
Je kan deze tekst citeren als: Schlusmans F. 1981: Schaliënmolen [online], https://id.erfgoed.net/teksten/84273 (geraadpleegd op ).