erfgoedobject

Bedrijfsgebouw van de spinnerij

bouwkundig element
ID
84665
URI
https://id.erfgoed.net/erfgoedobjecten/84665
Dit erfgoedobject heeft geen erfgoedwaarde meer. De erfgoedwaarden waarom we het object opnamen in de inventaris, zijn niet meer aanwezig, bijvoorbeeld door verbouwing of sloop.

Juridische gevolgen

Beschrijving

Voormalig gebouw van de spinnerij en touwslagerij van de gebroeders Janssens, heden appartementen. Overblijfsel van het grote familiebedrijf ook gekend als Janssens' fabriek, gesticht door Juliaan, Benoit en Amelie Janssens bij de molen aan de Bauteneirswegel die zij in 1845 bij het overlijden van hun vader Jacobus Janssens hadden geërfd. Enkele jaren voordien had Jacobus Janssens deze ronde stenen windmolen bij het dorp verworven (molen volgens C. Vlaminck gebouwd in 1809 en al aangegeven op kadasterplan van 1810). Zijn weduwe, Maria Van Geyte, verkreeg in 1846 een vergunning van de gemeente om in deze graanwindmolen een oliemolen in te richten. Daarbij werd toegestaan een stoomtuig en schouw van 13 meter voor de maalderij te plaatsen.

Volgens het kadasterarchief bouwden de weduwe en kinderen Janssens in 1853 naast de windmolen een niet nader gespecificeerde fabriek, volgens C. Vlaminck een mechanische spinnerij (1854). In 1861 werd deze fabriek verlengd tot een "werkspinnerij". Een bestaand landgebouw ter hoogte van het huidige Dorp nummer 1B, 3, 3A, 3B en nummer 5A, werd toen door de kinderen Janssens omgevormd tot magazijn van het bedrijf; in 1873 werd de achterliggende vlas- en hennepspinnerij nog uitgebreid. De aanpalende wind- en stoommolen verloor zijn functie (1874) en werd nadien omstreeks 1880 afgebroken. In 1885 zou in de fabriek overgegaan zijn tot het spinnen van jutegarens. Bij de in 1888 kadastraal genoteerde verbouwing van het magazijn aan Dorp werd het rechterdeel gewijzigd in een woning. De achterin gelegen stoomspinnerij werd onder François Janssens-Bauwens richting Kruyenberg vergroot. Onder de gebroeders Janssens werd in de periode 1914-1917 (volgens het kadasterarchief), het magazijn met conciërgewoning aan Dorp herbouwd tot een langere vleugel met bovenverdieping onder plat dak, en links verlengd tot aan het intussen verdwenen Sint-Agathakapelletje aan de hoek met Kruyenberg. De woning in de zes rechter traveeën werd wellicht omstreeks 1930 omgevormd tot kantoor van de jutefabriek (Dorp nummer 5A). Na de Tweede Wereldoorlog kende de fabriek nog een grote expansie en breidde het complex verder uit tot aan Hoogstraat en Kruyenberg. Het bedrijf stopte zijn activiteiten in 1988. Het grootste deel van de vroegere fabrieksgebouwen ruimde plaats voor woningbouw onder meer aan de nieuwe Spinnerijstraat.

Van het voorheen langere fabrieksgebouw palend aan Dorp rest een aangepast gedeelte van zeven traveeën en twee bouwlagen, recent omgevormd tot een appartementsgebouw en uitgebreid met een zolderverdieping in mansardedak. Baksteenbouw geritmeerd door rechthoekige traveenissen tussen lisenen. Gele bakstenen aangewend in horizontale banden en ter markering van de bogen van de bovenvensters.

  • Archief Heem- en Oudheidkundige Kring Berlare, Geschiedenis van Berlare (8) door Cyriel Vlaminck.
  • Gemeentearchief Berlare, Register van beraadslagingen van den Gemeente Raed van Berlaere 1845-1859, p. 66; kadasterplan van 1810.
  • Inventaris van de wind- en watermolens in de provincie Oostvlaanderen naar gegevens van het Archief van het Kadaster, Eerste aflevering de arrondissementen Aalst en Dendermonde, Kultureel jaarboek voor de provincie Oostvlaanderen 1960, Gent, 1962, p. 117-118.
  • DAUWE J., UYTTERSPROT K., STROOBANTS A., Van Middeleeuwse Ambachten tot Georganiseerde Handelskamers, Dendermonde, 1992, p. 43, 75.
  • DE BRUYNE C., Historische terugblik op "Janssens' fabriek", Heem- en Oudheidkundige Kring Berlare, XXIV, 2, 2006, p. 29-38.
  • DE BRUYNE C., DE PAUW P., Stamboom van de familie Janssens, Heem- en Oudheidkundige Kring Berlare, XXIV, 2, 2006, p.13-20.
  • VENNEMAN R., ADAM A., ADAM M., Berlare in prentkaarten, prentkaarten van de deelgemeente Berlare, Berlare, 1984, p. 80-81.
  • VERSTRAETEN R., Dorpskernvernieuwing, Heem- en Oudheidkundige Kring Berlare, XIV, 1, 1996, p. 79.

Bron: BOGAERT C., DUCHÊNE H., LANCLUS K. & VERBEECK M. 2006: Inventaris van het bouwkundig erfgoed, Provincie Oost-Vlaanderen, Gemeenten: Berlare, Buggenhout, Lebbeke, Waasmunster, Hamme en Zele, Bouwen door de eeuwen heen in Vlaanderen 20n, onuitgegeven werkdocumenten.
Auteurs: Bogaert, Chris; Lanclus, Kathleen; Verbeeck, Mieke; Duchêne, Helena
Datum:
De tekst wordt ter beschikking gesteld door: Agentschap Onroerend Erfgoed (AOE)


Relaties

  • Is gerelateerd aan
    Kantoor van de jutefabriek Janssens

  • Is deel van
    Dorp


Je kan deze pagina citeren als: Inventaris Onroerend Erfgoed 2024: Bedrijfsgebouw van de spinnerij [online], https://id.erfgoed.net/erfgoedobjecten/84665 (geraadpleegd op ).

Beheerder fiche: Agentschap Onroerend Erfgoed

Contact

Heb je een vraag of opmerking over deze fiche? Meld het ons via het contactformulier.