Historiek

Klooster van de zusters Heilige Vincentius a Paulo, heden met museum Priester Edward Poppe. Opgericht naar aanleiding van de stichting van een meisjesschool met kantschool en weeshuis bediend door zusters van de Heilige Vincentius a Paulo van Wichelen, dit op initiatief van de pastoor en van lokale weldoeners. De drie burggravinnen de Nieulant, eigenaars van het kasteel van Moerzeke kochten in 1856 een huis aan in de Molenstraat op de Molenwijk, dat zij in 1857 vervingen door een nieuw gebouw. Dit werd op 14 september 1857 als meisjesschool met bijhuis van het klooster te Wichelen in gebruik genomen. Zoals vastgelegd in de schenkingsakte van de grond en gebouwen aan het Bureel van Weldadigheid van Moerzeke, was in de stichting ook een weeshuis voor meisjes en godshuis voor ouderlingen voorzien. Het aanvankelijk langgestrekte rechthoekige kloostergebouw kende een voortdurende uitbreiding en evolutie. In 1862 werd ten oosten de rectorwoning bijgebouwd; omstreeks 1880 een bijna overeenkomstige uitbreiding ten westen. Bouw van haaks achter ingeplante kapel in 1881. In 1900 werd het goed aan de zusters verkocht. Nog met gronden en nieuwe gebouwen uitgebreid waaronder een kloosterboerderij (1904), dienstgebouwen en afzonderlijke schoolgebouwen in de kloostertuin (zie Killestraat). De kantschool werd opgeheven omstreeks 1914. Kapel vergroot (1930). In 1937 nam het aanvankelijke bijhuis van het klooster van Wichelen de functie over van moederklooster met noviciaat van de congregatie van de zusters van de H. Vincintius a Paulo. Belangrijkste beweegreden daartoe was de spiritualiteit levendig te houden van Priester Poppe, die van 1918 tot 1922 in het klooster van Moerzeke verbleef en er rector was. Oud weeshuis intussen afgebroken evenals het bijhorende gasthuis of Sint-Jozefrusthuis dat in de tweede helft van de 20ste eeuw al tweemaal door nieuwe gebouwen werd vervangen.

Beschrijving

Hoofdgebouw van het klooster is een parallel aan de straat, achter een ondiepe voortuin ingeplant, lang gebouw van twee bouwlagen onder pannen zadeldak (1857). Sobere bakstenen lijstgevel van twaalf traveeën met twee registers van rechthoekige vensters op hardstenen lekdorpels, onderbroken door twee gelijkaardige deurtraveeën. Beide voorzien van dubbele deur met bovenlicht gemarkeerd op de bovenverdieping door een omlijste, geschilderde rondboognis respectievelijk met beeld van Heilige Vincentius en van Onze-Lieve-Vrouw op hardstenen console. Sporen van een gedichte poort in de eerste travee. Links en rechts aanpalende vooruitspringende volumes onder afzonderlijke zadeldaken die een eenheid vormen met het hoofdgebouw. Links de rectorwoning (1862) van vier traveeën breed met voordeur gevat in rechthoekige hardstenen omlijsting. Jonger rechter risaliet (circa 1880 volgens kadasterarchief) met zes venstertraveeën. Benedenvensters gevat in gewitte houten rolluikkasten en de meeste met kleine roedeverdeling. Gevels afgelijnd door een gelede bakstenen cordonlijst onder de witte houten kroonlijst.

Aan de tuinzijde werden door diverse jongere en lage aanbouwen twee gesloten binnenplaatsen gecreëerd en grotere binnentuin geopend naar de kloostertuin. Dit gedeelte van het kloostercomplex werd herhaaldelijk getransformeerd met functiewijziging van de onderdelen. Open binnentuin geflankeerd door twee lage vleugels van het vroegere ouderlingentehuis uit het begin van de 20ste eeuw (1904 volgens kadasterarchief). Ensemble in decoratieve baksteenbouw geritmeerd door spaarvelden en lisenen en verlevendigd door witte bakstenen aangewend in banden, bogen, tandlijsten en siermotieven.

Interieur

Niet tegenstaande diverse aanpassingen bleven een aantal oorspronkelijke interieurelementen bewaard van het klooster voornamelijk in de het linkergedeelte van het hoofdgebouw aan de straatzijde met rectorhuis zoals: de indeling, dubbele paneeldeuren, originele tegelvloer in de trapgang van het rectorhuis (in basècle) en in een deel van de kloostergang naar de kapel (in grijs, zwart en wit met stermotief). In een kamer van het huidig Museum Priester Poppe bleef een zwarte marmeren schouwmantel bewaard met opschrift "Waar God is, heerscht liefde;/ waar liefde heerscht, is vrede en trouw". In een bovenkamer aan de tuinzijde: een paar glas-in-loodvoorzetraampjes in art-nouveaustijl gesigneerd Meyer. Dubbele deur van kloostergang met glas-in-loodramen, Priester Poppe op zijn ziekbed voorstellende, gesigneerd Jan Wouters en gedateerd 1961.

Eenbeukige haakse kloosterkapel met aanvankelijk vier traveeën van 1881, verlengd met drie traveeën in 1930. Eenvoudige baksteenbouw onder zadeldak (leien en kunstleien) met klokkenstoel bekroond door kruis vooraan op de daknok. Vlak gesloten koor met aandak en ijzeren topkruis. Rondbooglichten, aan de westzijde ingeschreven in rondbogige spaarvelden.

Interieur

Nu monochroom wit geschilderd en bepleisterd kapelinterieur, volgens oude prentkaarten wanden voorheen met decoratieve polychromie. Tongewelf met ijzeren trekstangen en wanden geleed door lisenen. Gewit houten portiekaltaar met goudschildering in neoclassicistische stijl; gepolychromeerd beeld van Onze-Lieve-Vrouw in de bekronende nis, van de opgebaarde Jezus in de tombevormige nis van het altaarfront. Cirkelvormig bovenlicht van koorwand en 10 grote overige vensters voorzien van gekleurde glas-in-loodramen met voorstelling van God de Vader en heiligen.

Achterliggende ruime kloostertuin met reliëfverschillen, tuinvijver, wandelpaden, grasperken en solitair aangeplante bomen en struiken. Tegen de oostelijke kloostertuinmuur aanleunend voormalig dodenhuisje (constructie gekadastreerd in 1939); opgericht in betonnen snelbouwsteen met knipvoegen en deels met reliëfmotief: afdekkend kunstleien schilddak midden op de nok bekroond door een ijzeren kruis. Aanpalend ijzeren tuinhek aan bakstenen hekpijlers. Ernaast een schuin ingeplante kunstgrot met nissen, bovenaan met gepolychromeerd beeld van Onze-Lieve-Vrouw van Lourdes en geknielde Bernadette op de grond.

Aan een tuinpad opgesteld houten staakkapelletje met gepolychromeerd beeld van Sint-Vincentius a Paulo met kinderen.