is aangeduid als vastgesteld bouwkundig erfgoed Burgerhuizen Villa Hollando-Belge
Deze vaststelling is geldig sinds
is aangeduid als beschermd monument Burgerhuizen Villa Hollando-Belge
Deze bescherming is geldig sinds
is aangeduid als vastgesteld bouwkundig erfgoed Burgerhuizen Villa Hollando Belge
Deze vaststelling was geldig van tot
Monumentale tweegezinswoning volgens gevelopschrift zogenaamd "Villa Hollando-Belge" naar ontwerp van architect Geo Henderick (Gent), van 1905 (zie opschrift). Gebouwd in opdracht van Pierre Maes, ondernemer te Wetteren, die een sigarenfabriek "Compagnie Hollando-Belge (Manufacture de Cigares)" aan de Scheldedreef en een winkel in rookgerief ter hoogte van de Wegvoeringstraat runde. Naam verwijzend naar de Nederlandse afkomst van twee van zijn schoonzonen die ook in de zaak kwamen. De bedrijfsnaam inspireerde de zaakvoerder ook voor de naamgeving van zijn nieuwe woning aan de Jan Broeckaertlaan. Het bedrijf werd volgens A. De Coninck circa 1896 overgebracht naar de Florimond Leirensstraat, voorheen de Hoogstraat, in de gebouwen van bloempelder Louis Buysse, waar de zaak gevestigd bleef tot Eerste Wereldoorlog, erna werd het bedrijf overgebracht naar de Jan Broeckaertlaan 3.
De gekoppelde woning in art-nouveaustijl was van meet af aan bestemd als tweegezinswoning voor de kinderen Pierre Maes-Duffroy. Nummer 2 werd bewoond door de oudste dochter Jeanne en haar echtgenoot Camille Lamproye, in 1919 werd de woning verkocht. Nummer 3 werd bewoond door een andere dochter en haar echtgenoot Hubert Kerssemakers. In 1919 kochten ze het achterliggende stuk grond, wellicht met de intentie om er een werkhuis waarin het bedrijf na de Eerste Wereldoorlog werd overgebracht te kunnen oprichten. Een latere eigenaar brak het werkhuis af en verving het door twee kleine afzonderlijke gebouwtjes en wijzigde de achtergevel van zijn woonst. Circa 1978 werd de woning verkocht en ingericht als kapsalon, waarvoor het huis ingrijpend werd verbouwd, vergroot met een veranda en alle schrijnwerk vernieuwd.
Tweegezinswoning ingeplant op twee smalle en diepe percelen. Woningen als één geheel ontworpen met dezelfde in- en uitwendige opbouw volgens spiegelbeeldschema; inwendig opgevat als twee gescheiden huizen. Woning nummer 2 meest authentiek; woning nummer 3 meer aangepast.
Twee woningen van elk drie bouwlagen met een kelderverdieping en twee traveeën onder een kunstleien zadeldak. Enkelhuizen gekenmerkt door een smalle hoger oplopende deurtravee heden afgedekt door een vlakke kroonlijst ter vervanging van twee spitse torentjes (zie prentbriefkaarten). Bel-etages in de bredere zijrisalieten gemarkeerd door een halfronde verjongende (conische) erker, nummer 2 met fraai begin 20ste-eeuws houtwerk met sierlijk smeedwerk, nummer 3 vervangen door een variant in aluminium. Gevelontwerp vertoont een staalkaart aan decoratieve elementen eigen aan Geo Henderick, zoals onder meer schuin oplopende gevelvelden en pseudopilasters met gebogen topstukken die boven de kroonlijst uitschieten, sierankers, boogvormige lintelen, drieledige verdelingsmotieven in de ramen, en dergelijke.
Voorgevel van tweegezinswoning verlevendigd door korfboogvormige vensters onder een booglijst met hoekblokken in blauwe hardsteen; een opvallende rondboogdeur met geknikte arduinen latei, beglaasd bovenlicht en sierlijke deurkruk (nummer 2), omgekeerd hoefijzervormige keldervensters, en een aflijnende overkragende kroonlijst op modillons. Enkel houtwerk van nummer 2 bleef behouden. Schrijnwerk van nummer 3 door dubbele beglazing in groene aluminium kozijnen vervangen en dakkapel toegevoegd.
Kleur en duurzame gevelbekleding speelden in Hendericks ontwerpen een belangrijke rol. Hier opteerde hij voor een wit-beige geglazuurd baksteenparement afgewisseld met groen- en bruingeglazuurde gebundelde baksteenlagen op een sokkel in grijze breuksteen met groene geglazuurde tegelbanden. De gevelvlakken worden verlevendigd door arduinen elementen, gevelopschriften en veelkleurige tableaus. De huidige tegeltableaus met florale motieven zijn naar verluidt niet oorspronkelijk. De sgraffito-versiering werd bij nummer 3 in 1994/5 vervangen door een nieuw art-nouveaugetint ontwerp naar verluidt gerealiseerd door het Kunstambachtelijk tegelbedrijf Carlo De Knock uit Kuurne. Het tegeltableau onder het venster van de begane grond bij nummer 2 werd tussen 1951 en 1984 geplaatst.
Tweegezinswoning inwendig opgevat als twee afzonderlijke en van elkaar gescheiden huizen, waarvan de gespiegelde indeling grotendeels dezelfde is. Elk niveau ontvouwt hetzelfde eenvoudige grondplan met een zijgang waarnaast de kamers, respectievelijk rechts (nummer 2) en links (nummer 3), achter elkaar geschikt zijn.
Het interieurontwerp is ook doordrongen van de typische tijdsgeest. Op verschillende plaatsen bevinden zich zeer kwalitatieve art-nouveau-elementen zoals onder meer stucwerk met florale motieven, of omlijstingen met een vrouwenhoofd, een soort chimaera.
Woning toegankelijk via brede traphal met marmeren vloer waarin zich twee trappen bevinden: één naar de kelderkeuken met de voormalige oude keuken en vertrekken voor het dienstpersoneel en één naar de verhoogde begane grond. Souterrain telt rechthoekige ruimtes met vlakke zoldering, hoge houten lambrisering en mooie cementtegelvloer. Eveneens opmerkelijke schouw, waarvan de hoge mantel uitgewerkt is in de vorm van twee vechtende hagedissen of krokodillen met het opschrift "La Neo Cerame", naar verluidt vervaardigd in zogenaamde Franse natuursteen en beschilderd, mogelijk naar ontwerp van een Italiaans kunstenaar.
Wit marmeren trap leidt naar de verhoogde begane grond. Brede hal in art-nouveaustijl uitgewerkt; zoldering verfraaid met omlopende stucfries op vlakke en geprofileerde consoles met florale motieven; vroegere marmerschildering nu overschilderd.
Fraaie conische trap op het einde van de gang, met gesculpteerde verjongende trappaal en brede afgeronde treden, in verbinding met de hoger gelegen privévertrekken en waaronder zich een diensttrap bevindt. In het aanpalende pand nummer 3 bleef de gestucte fries met gelijkend motief en de trap slechts fragmentarisch behouden.
Boven de kelderverdieping zijn er twee salons. Ruimte aan straatzijde verlicht door groot korfboogvormig venster in de traphal en aan de straatzijde, voorzien van "cosy-corner" met decoratief afgeronde houten zitbankjes. Grijs-bruin gevlamde schouw met voluutvormige wangen. Gaaf bewaard pleisterplafond in art-nouveaustijl met gestileerde vrouwenhoofdjes (chimaera) in de vier hoeken en florale motieven in de kooflijst. Een identieke, maar gerestaureerde, plafonddecoratie en schouw treft men aan in de aanpalende woning nummer 3. De schouw van woning nummer 3 werd naar de eerste verdieping verplaatst.
Achterliggende salon, eertijds "fumoir", vergroot met het vroegere overdekte terras waarvan de lichtkoepel werd gesupprimeerd. Ruimte herbergt eveneens een mooie schouw en een fraai stucplafond. De vier hoeken en de kooflijst zijn versierd met plantaardige motieven in geometrische art-nouveaustijl.
Bron: BOGAERT C., DUCHÊNE H., LANCLUS K. & VERBEECK M. 2006: Inventaris van het bouwkundig erfgoed, Provincie Oost-Vlaanderen, Gemeenten: Berlare, Buggenhout, Lebbeke, Waasmunster, Hamme en Zele, Bouwen door de eeuwen heen in Vlaanderen 20n, onuitgegeven werkdocumenten.
Auteurs: Verbeeck, Mieke; Duchêne, Helena
Datum:
De tekst wordt ter beschikking gesteld door: Agentschap Onroerend Erfgoed (AOE)
Is deel van
Jan Broeckaertlaan
Je kan deze pagina citeren als: Inventaris Onroerend Erfgoed 2024: Burgerhuizen Villa Hollando-Belge [online], https://id.erfgoed.net/erfgoedobjecten/84929 (geraadpleegd op ).
Beheerder fiche: Agentschap Onroerend Erfgoed
Heb je een vraag of opmerking over deze fiche? Meld het ons via het contactformulier.