Bunker A40 ()

Betonnen militaire constructie, gelegen langs de Oosterzelesteenweg te Wetteren, op het domein van Instituut Mariagaard (huisnummer 80). De bunker ligt net ten zuiden van de spoorlijn tussen Melle en Denderleeuw. Op 145 meter ten noorden van deze bunker, net aan de overzijde van de spoorlijn, ligt bunker Av13.

Het betreft een Belgische bunker, opgetrokken als onderdeel van het Bruggenhoofd Gent. Deze verdedigingsstelling werd tussen 1934 en 1938 aangelegd op acht kilometer ten zuiden van Gent ter verdediging van het nationaal reduit. De aanleg hiervan kaderde in de fortificatiepolitiek die België na de Eerste Wereldoorlog voerde.

Het eigenlijke bruggenhoofd was opgebouwd uit twee weerstandsnesten – Betsberg en Muntekouter – en drie steunpunten – Semmerzake, Eke en Astene. De weerstandsnesten en steunpunten waren met elkaar verbonden via een courtine, bestaande uit drie verdedigingslijnen. Deze bunker maakte deel uit van de voorste verdedigingslijn ten noordoosten van het weerstandsnest Betsberg.

De bunker bestaat uit een L-vormig toegangssas en twee bunkerruimtes, elk met een getrapte schietopening. De schietopening aan zuidoostelijke zijde was gericht op de spoorweg en was afgestemd op dat van bunker Av13. De schietopening aan zuidwestelijke zijde was gericht op de weg Oosterzele-Wetteren. Een ‘oreillon’ (uitstekende muur) ter hoogte van de zuidwestelijke hoek diende als bijkomende bescherming van deze laatste schietopening. Het toegangssas was bereikbaar via enkele betonnen treden. De bunker was voorzien op de opstelling van een mitrailleur van het type Maxim, Hotchkiss of Colt.

De bunker was gecamoufleerd als een bakstenen transformatorhuisje. Hiertoe werd de bunker omgeven door bakstenen muren, met onderaan enkele rijen donkere bakstenen met daarboven rijen lichtrode bakstenen. De beide schietopeningen zaten verborgen achter houten luiken, waarop langs de buitenzijde raamprofielen waren gekleefd. Ook aan de zijde van de spoorlijn werd een raamopening gesimuleerd. Op de bunker was een dak opgetrokken, belegd met rode pannen. Rondom de bunker was een omheining aangebracht, met een poortje.

De bunker lijkt enkele sporen te vertonen van het oorlogsgeweld van mei 1940. Tijdens de Tweede Wereldoorlog werd in de voortuin van het Instituut Mariagaard, dus vlakbij deze bunker, een Duitse militaire begraafplaats aangelegd. In het instituut zelf richtte de SS vanaf 1943 een school voor de Hitlerjugend in. Op bevel van de Duitse bezetter werden ijzeren onderdelen in 1941 verwijderd en werden bunkeropeningen in 1944 dichtgemetseld. De toegang werd ondertussen al eens geopend, maar is opnieuw dichtgemetseld. Ter gelegenheid van de 75-jarige herdenking van de gevechten van mei 1940 werd de bunker door Serge Verwest beschilderd met grafkruisen en rouwende mensen, verwijzend naar de Duitse begraafplaats die hier tijdens de oorlog aangelegd was.

  • JANSSEN E. 2007: Bruggenhoofd Gent, België onder de wapens 26, Erpe.

Auteurs:  Decoodt, Hannelore
Datum:
De tekst wordt ter beschikking gesteld door: Agentschap Onroerend Erfgoed (AOE)


Je kan deze tekst citeren als: Decoodt H. 2021: Bunker A40 [online], https://id.erfgoed.net/teksten/362703 (geraadpleegd op ).


Bunker ()

Bunker (bunkernummer A40), onderdeel van verdedigingslinie zogenaamd "Tête de Pont de Gand", het Bruggenhoofd ten zuiden van Gent. Deze bunkerlinie werd vanaf 1933 aangelegd door het Belgische leger ter verdediging van Gent. De militaire linie met 228 schuilplaatsen liep van de Leie in Astene tot de Schelde in Kwatrecht over 24 kilometer. Bunker gelegen aan de Oosterzelesteenweg in de voortuin van Mariagaard, vlakbij de spoorwegberm, grotendeels verscholen door struiken en omgeven door bomen. Het is een voorliniebunker, de laatste tussen de Betsberg te Oosterzele en de spoorlijn Brussel-Oostende. Tijdens de Tweede Wereldoorlog werd ernaast, in de voortuin van de school, een tijdelijk Duits militair kerkhof opgericht. Behouden betonnen constructie met rest van de oorspronkelijke bakstenen ommuring aangebracht als camouflage in de vorm van een transformatorhuisje, oorspronkelijk voorzien van houten luiken en een zadeldak van rode pannen. Dichtgemetselde deuropening.

Bewaarde originele bouwplannen. Plattegrond met twee kamers en een sas, die voorzien waren voor de opstelling van een mitrailleur. Twee schietgaten die onderling een hoek van 75 graden maken, zijn gericht op het talud van de spoorweg en op de steenweg.


Bron: BOGAERT C., DUCHÊNE H., LANCLUS K. & VERBEECK M. 2006: Inventaris van het bouwkundig erfgoed, Provincie Oost-Vlaanderen, Gemeenten: Berlare, Buggenhout, Lebbeke, Waasmunster, Hamme en Zele, Bouwen door de eeuwen heen in Vlaanderen 20n, onuitgegeven werkdocumenten.
Auteurs:  Verbeeck, Mieke; Duchêne, Helena
Datum:
De tekst wordt ter beschikking gesteld door: Agentschap Onroerend Erfgoed (AOE)


Je kan deze tekst citeren als: Verbeeck M. & Duchêne H. 2003: Bunker A40 [online], https://id.erfgoed.net/teksten/85035 (geraadpleegd op ).