erfgoedobject

Staande wip

bouwkundig element
ID
85061
URI
https://id.erfgoed.net/erfgoedobjecten/85061
Dit erfgoedobject heeft geen erfgoedwaarde meer. De erfgoedwaarden waarom we het object opnamen in de inventaris, zijn niet meer aanwezig, bijvoorbeeld door verbouwing of sloop.

Juridische gevolgen

  • is aangeduid als vastgesteld bouwkundig erfgoed Staande wip
    Deze vaststelling was geldig van tot

  • is aangeduid als beschermd monument Staande wip
    Deze bescherming was geldig van tot

  • is deel van de aanduiding als vastgesteld bouwkundig erfgoed Horecazaak
    Deze vaststelling was geldig van tot

Beschrijving

Staande wip eertijds bij hotel-restaurant "Comte d'Egmont", vervolgens café "Au Comte d’Egmont".

Historiek

Edgard Groeninckx-Scheire, eigenaar van een huis met herberg genaamd café "Au Comte d'Egmont" aan het Stationsplein (heden café "Den Gevallen Engel") liet in 1933 een ontwerp opmaken voor de bouw van een overdekte wip. De bouwaanvraag met bewaarde ontwerpplannen dagtekent van 24 juni 1933. De plannen zijn gesigneerd door bouwmeesters Jn. Rooms en Zonen Sint-Amandsberg. De oprichting van de schutterstoren vond nog hetzelfde jaar plaats. De toren werd ingeplant op het eind van de koer achter de woning met gelagzaal. De zijdelings aanpalende feestzaal werd met de nieuw gebouwde schieting in 1933 kadastraal als "schietzaal" genoteerd. Volgens het bouwplan bezat de schutterstoren aanvankelijk ook in de achtergevel een deur rechtstreeks naar buiten; deze inkom gaf uit op het smalle buurtpad achter de percelen van het Stationsplein. Naderhand verdween de open ruimte voor de toren als gevolg van veranderingswerken voor uitbreiding van het café en de bijhorende zaal; ook de circulatie naar de toren wijzigde. Heden is de toren ingebouwd behalve de zijde aan het buurtpad. Begin 1995 werd de schutterstoren samen met het café buiten gebruik gesteld. Na renovatie heropende het drankhuis in 1998 als café "Den Gevallen Engel"; de toren werd toen ook opnieuw in gebruik genomen. De feestzaal tussen gelagzaal en schutterstoren werd omgevormd tot poolzaal. Deze zaal was in 1920 achter het rijhuis met café aangebouwd.

Beschrijving

De schutterstoren of overdekte staande wip vertoont de voor de bouwperiode gangbare rechthoekige plattegrond van 7,75 meter bij 5,5 meter. Hij bezit een hoogte van 29,75 meter. De toren versmalt naar boven toe. Hij wordt bekroond door een overkragende lagere geleding afgedekt door een laag hellend tentdak. De dragende structuur van de toren wordt gevormd door een ijzerconstructie in skeletbouw met in totaal zeven geledingen. Aan de buitenzijde is de torenschacht bekleed met in gelijke horizontale stroken aangebrachte eternieten golfplaten (verticaal gegolfd); de top heeft een bekleding van ruitvormig (eternieten) kunstleien. Ter accentuering bezit deze top enkele roodkleurige elementen: een gegolfd uitgesneden rand onderaan en dito dakrand en een meer opvallende omlopende rij rode leien. Volgens het ontwerpplan waren om de andere geleding ruime rechthoekige vensters onder elkaar in het midden van de torenzijde voorzien; de onderste werden later gedicht, enkele bovenaan bleven bewaard. In de torentop komen acht kleinere vensters bij de hoeken voor. Alle vensters zijn van het industriële type met ijzeren roedeverdeling.

Interieur

Door middel van laddertrappen in een afgesloten schacht tegen een zijwand kan de bovenste geleding van binnenuit worden bereikt. De binnenruimte is voorts verticaal opgedeeld in twee gelijke schachten. De buitenhoeken zijn afgeschuind. Beide schachten zijn van een verticale bebording voorzien. Tegen de scheidingswand is aan weerszijden een staande wip opgesteld. De installatie van beide wippen is nog volledig aanwezig en gebruiksklaar. De stellen waar de "vogels" aan bevestigd worden, worden voor het omhoog en beneden halen mechanisch met een motor bediend. In de benedenruimte zijn afdaken voorzien ter bescherming van de schutters. Aan de wand is een paneel voorzien waaraan metalen plaatjes hangen met markeringen overeenkomstig de geschoten "vogels". Bij schietwedstrijden kunnen de schutters deze "prijsplaatjes" inruilen voor de ingezette prijzen. Een bord is aanwezig om de puntenstanden te noteren van de deelnemers aan het Winterverbond Wetteren.

  • Gemeentearchief Wetteren, Bouwplannen, XV.
  • Katholieke Universiteit Leuven, Documentatiedienst Sportimonium.
  • Vlaams Ministerie van Ruimtelijke Ordening, Wonen en Onroerend Erfgoed, Agentschap Ruimtelijke Ordening Vlaanderen, Ruimtelijke Ordening Oost-Vlaanderen, Onroerend erfgoed, Archief.
  • BOUCKENOOGHE M.C., Het ontstaan en de evolutie van de schuttersgilden, onuitgegeven licentiaatsverhandeling Katholieke Universiteit Leuven, 1976.
  • MEERSMAN M., De stationsbuurt van Wetteren, een kunsthistorisch onderzoek, onuitgegeven licentiaatsverhandeling Universiteit Gent, 1997-1998, 89-93.
  • HEIM K. & WENDLANDT K.M., Handboogschieten. Geschiedenis uitrusting techniek wedstrijden reglementen, Utrecht/ Antwerpen, 1987.
  • OLBRECHTS M., Jan Rooms 1864-1947 Biografie en kunsthistorisch overzicht van zijn oeuvre met een beknopte studie van de woonhuizenarchitectuur, onuitgegeven licentiaatsverhandeling Universiteit Gent, 1991-1992.
  • SMULDERS H., Typologie en spreidingspatronen van de volkssporten in Vlaanderen, Onuitgegeven doctoraal proefschrift Instituut voor Lichamelijke Opleiding, Katholieke Universiteit Leuven, 1982.
  • Informatie verstrekt door Willy Van der Heggen (Gavere), van de Koninklijke Nationale Bond der Belgische Wipschutters.

Bron: BOGAERT C., DUCHÊNE H., LANCLUS K. & VERBEECK M. 2006: Inventaris van het bouwkundig erfgoed, Provincie Oost-Vlaanderen, Gemeenten: Berlare, Buggenhout, Lebbeke, Waasmunster, Hamme en Zele, Bouwen door de eeuwen heen in Vlaanderen 20n, onuitgegeven werkdocumenten.
Auteurs: Verbeeck, Mieke; Duchêne, Helena
Datum:
De tekst wordt ter beschikking gesteld door: Agentschap Onroerend Erfgoed (AOE)

Aanvullende informatie

De staande wip werd vernield door een brand op 11 juli 2020. De buitenbekleding van de schutterstoren ging bij de brand volledig verloren, net als de houten binnenbekleding en -inrichting en de uitrusting ten behoeve van het wipschieten. Het stalen skelet van de toren vertoonde op meerdere plaatsen vervormingen, met name ter hoogte van de voeten en ter hoogte van de top, waardoor het onherstelbaar aangetast werd.

Datum:
De tekst wordt ter beschikking gesteld door: Agentschap Onroerend Erfgoed (AOE)

Relaties

  • Is deel van
    Hotel-restaurant Comte d'Egmont


Je kan deze pagina citeren als: Inventaris Onroerend Erfgoed 2024: Staande wip [online], https://id.erfgoed.net/erfgoedobjecten/85061 (geraadpleegd op ).

Beheerder fiche: Agentschap Onroerend Erfgoed

Contact

Heb je een vraag of opmerking over deze fiche? Meld het ons via het contactformulier.