erfgoedobject

Domein Geuzenkasteel

bouwkundig / landschappelijk element
ID
85154
URI
https://id.erfgoed.net/erfgoedobjecten/85154

Juridische gevolgen

  • is aangeduid als vastgesteld bouwkundig erfgoed Domein Geuzenkasteel
    Deze vaststelling is geldig sinds

  • is aangeduid als vastgesteld bouwkundig erfgoed Geuzenkasteel
    Deze vaststelling was geldig van tot

Beschrijving

Kasteeldomein met park gelegen in de wijk Lambroek in het noordwesten van Massemen, ten noorden zich uitstrekkend tot de Heidestraat, ten oosten grenzend aan de Herdershoekstraat. Ten zuidwesten, aan het kasteel palende en voorheen bijhorende kasteelhoeve nu sterk verbouwd en in gebruik als restaurant "Geuzenhof" (nummer 90).

Historiek

Volgens het metingboek van de parochiën en heerlijkheden van Massemen en Westrem van 1666 bevond zich toen ter hoogte van het kasteeldomein een "lochting" in bezit van landbouwer Pieter De Mey. In 1764 was er melding van de hofstede van Pieter De Geyter. Einde 18de eeuw was zijn zoon Joachim De Geyter hier eigenaar van een herenhuis en lochting en de bijhorende hofstede. Deze vooraanstaande burger nam onder meer de functie waar van baljuw van Massemen-Westrem. In de 19de eeuw bleef het herenhuis met zijn aanhorigheden door erfenis in het bezit van zijn nageslacht: griffier Felix De Geyter (1808), advocaat Casimir De Geyter (1844). Volgens het kadasterarchief wijzigde deze laatste omstreeks 1846 de constructies en de aanleg door verbeteringswerken en vervanging van gedeelten door nieuwe vleugels. Het complex met U-vormige aanleg geopend naar het noordoosten evolueerde toen tot een andere opstelling in U-vorm geopend naar en palend aan de toenmalige Greffestraat (zuidoosten). Nadien kwam het goed opeenvolgend door huwelijk aan de families Vervier, de Kerchove de Denterghem (tot 1938), d'Hespel de Flencques, Mareüil.

Beschrijving

Het huidige achterin gelegen kasteel met neoclassicistisch voorkomen werd in 1909 in opdracht van het echtpaar Yvonne de Kerchove de Denterghem en graaf Louis d’Hespel de Flencques opgetrokken naar ontwerp van architect Stephan Mortier uit Gent. Volgens gegevens van het kadasterarchief werd het kasteel "volledig wederopgebouwd". Het hoofdvolume op de plaats van het vroegere L-vormige woonhuis, is mogelijk opgetrokken met hergebruik van de vroegere kelders of fundamenten. Dit hoofdvolume vormt een aaneensluitend symmetrisch geheel in U-vorm met de twee parallelle lage zijvleugels haaks voor het kasteel. Na 1910 werd de Greffestraat zuidwaarts verschoven zodat het kasteel een grotere voortuin verkreeg ontstond en werd de naam gewijzigd in Herdershoekstraat. In de 20ste eeuw vestigde een groothandel in wijnen zich op het domein, nu privéwoning.

Het zogenaamde "Geuzenkasteel" bezit aan de straatkant een brede toegang geflankeerd door gebogen ijzeren hekwerk tussen geblokte baksteenpijlers (nieuw); een lange oprit met dreefallures leidt naar het kasteel.

Centraal L-vormig hoofdvolume van negen traveeën en twee bouwlagen onder leien schilddak met gebogen dakkapellen; vierkante toren naast de rechter voorgevelhoek onder mansardedakje. Witgeschilderde baksteenbouw met geelgeschilderde gepleisterde accentuering van geblokte pilasters, omlijstingen, spiegels en andere gevelornamentiek die het neoclassicistische voorkomen onderstrepen.

Voorgevel met symmetrische opstand, horizontaal geleed door een blauwhardstenen puilijst en geprofileerde daklijst. Hoger oplopend middenrisaliet van drie traveeën, verticaal gemarkeerd door geblokte hoekpilasters, onder bekronend driehoekig fronton en omlijste oculus met rocaille in de geveltop. De verhoogde begane grond is toegankelijk via een breed bordes, zijdelings afgerond en voorzien van balustrade met siervaas op postament aan weerszij van de brede hardstenen trap van vier treden.

Geaccentueerde centrale deurtravee met spiegelboogvormige voordeur gevat in blauwe hardstenen omlijsting met hol beloop en siersluitsteen. Erboven een deurvenster voorzien van een gebogen balkon met sierlijk uitgewerkte smeedijzeren leuning en voluutvormige consoles met acanthusbladeren. Voorts is hoger in de deurtravee een hardstenen gevelsteen aangebracht met wapenschilden van de families de Kerkhove-de Denterghem en Vervier. Getoogde vensters met kleine roedeverdeling op hardstenen lekdrempels en gevat in omlijsting met oren en sluitsteen. Haaks uitspringende achterbouw, vergroot met lage aanbouwen onder plat dak.

Interieur. Grote centrale inkomhal met tegelvloer in dambordpatroon, marmeren schouwmantel met op de schouwboezem dezelfde wapenschilden als in voorgevel omlijst door een rijk geornamenteerde cartouche.

Aan weerszij van het voorplein: gespiegelde lage zijvleugels van één bouwlaag onder leien schilddaken evenals het hoofdgebouw van gewitte baksteen met gele omlijstingen en pilasters. In aansluiting met de pui van het hoofdgebouw, deels tot schermgevel verhoogde lijstgevels afgelijnd door een attiek met balusters boven een rij ovale oculi. Pilasters van de brede poorttravee bekroond door siervazen. Beide rondboogpoorten gevat in een uitgewerkte hardstenen omlijsting. Rechtervleugel met vroegere conciërgewoning voorzien van jaartal "1776" in de houten waaier van het deurbovenlicht, mogelijk afkomstig van het voormalige woonhuis. Verankerde linkervleugel mogelijk teruggaand op een ouder vroeger bedrijfsgebouw, zie de horizontale bouwnaad, tijdelijk na de Eerste Wereldoorlog gebruikt als kapel (zie ijzeren kruis op midden op de nok). Muuropeningen met gedrukte bogen op imposten waarvan een blinde boog met fantasievol toegevoegde elementen. De beide zijvleugels zijn aan de achterzijde met jongere aanbouwen uit het eind van de 20ste eeuw vergroot.

Voorplein met spiegelboogvormig parterre met hagen en centraal een hemelsfeer.

  • CLINCKSPOOR J., Wetteren (Massemen-Westrem-Wetteren). Waterlopen en Wegen, 1990, p. 30-31.
  • DE GEEST R. – DE MAESSCHALCK A. – DE PERMENTIER C. e.a., Langs Schelde en Durme, Gent, 1986, p. 76.
  • DE PAUW R. - GOETHALS K., Massemen 1019-1976, Massemen, 1976, p. 28-29.
  • POUMON E., Chateaux de Flandre, Flandre Occidentale et Flandre Orientale, Vilvorde, 1957, p. 55.
  • UYTTENDAELE R. - CLINCKSPOOR J. - DE MOL D., Wetteren fotoarchief 1860 - 1962, Wetteren, 1985, p. 266, 276.
  • VAN HEDEN R., Massemen: van de Vurst tot de Kortenbos, Wetteren, 2007, p. 128-142.
  • Z.a., Toeristische paden te Wetteren, gemeentebestuur Wetteren, 1991, p. 42, 76-77.

Bron: BOGAERT C., DUCHÊNE H., LANCLUS K. & VERBEECK M. 2006: Inventaris van het bouwkundig erfgoed, Provincie Oost-Vlaanderen, Gemeenten: Berlare, Buggenhout, Lebbeke, Waasmunster, Hamme en Zele, Bouwen door de eeuwen heen in Vlaanderen 20n, onuitgegeven werkdocumenten.
Auteurs: Verbeeck, Mieke; Duchêne, Helena
Datum:
De tekst wordt ter beschikking gesteld door: Agentschap Onroerend Erfgoed (AOE)


Relaties


Je kan deze pagina citeren als: Inventaris Onroerend Erfgoed 2024: Domein Geuzenkasteel [online], https://id.erfgoed.net/erfgoedobjecten/85154 (geraadpleegd op ).

Beheerder fiche: Agentschap Onroerend Erfgoed

Contact

Heb je een vraag of opmerking over deze fiche? Meld het ons via het contactformulier.