erfgoedobject

Pastorie Sint-Martinusparochie met tuin

bouwkundig / landschappelijk element
ID
85179
URI
https://id.erfgoed.net/erfgoedobjecten/85179

Juridische gevolgen

  • is aangeduid als beschermd monument Pastorie
    Deze bescherming is geldig sinds

  • is aangeduid als vastgesteld bouwkundig erfgoed Pastorie Sint-Martinusparochie met tuin
    Deze vaststelling is geldig sinds

  • is deel van de aanduiding als vastgesteld bouwkundig erfgoed Dorpskom Westrem
    Deze vaststelling is geldig sinds

  • is deel van de aanduiding als beschermd stads- of dorpsgezicht, intrinsiek Dorpskom Westrem
    Deze bescherming is geldig sinds

  • is aangeduid als vastgesteld bouwkundig erfgoed Pastorie van Westrem
    Deze vaststelling was geldig van tot

Beschrijving

Vrijstaande achterin gelegen pastorie met voortuin afgesloten door een bakstenen muur en fraai dubbel ijzeren hek aan vierkante pijlers. Ingeplant ten noordwesten van de dorpskerk en van het kerkgebouw met omringend kerkhof gescheiden door een zijstraat van de verbindingsweg Wetteren-Oombergen.

Historiek

De voorgaande pastorie van Westrem was op dezelfde site tegenover de dorpskerk gelegen, maar dieper in de tuin. In 1807 werd een raming gemaakt van de kosten voor noodzakelijke herstellingen. Volgens een vermelding in 1845 was ze op dat moment zeer vervallen. Vanaf 1859 is er in beraadslagingen van de kerkfabriek sprake van de oprichting van een nieuwe pastorie. In 1861 werd een gemotiveerde aanvraag ingediend om de oude pastorie af te breken en een nieuwe te bouwen op een hogere, drogere plek dichterbij de kerk. De werken werden aangevat in 1862. De pastorie werd effectief 50 meter dichterbij de kerk gebouwd, op een perceel voor de oude pastorie dat tevens deel uitmaakte van de pastorietuin.

De gemeente Massemen-Westrem kwam in 1876 tussen in onderhoudswerken aan de pastorie en betaalde in 1888 de herstellingen aan het dak. In 1896, 1901 en 1904 werden tuinmuren opgericht of bestaande verlengd. In 1936 en 1971 werden op kosten van de gemeente grote herstellingswerken uitgevoerd. Het zaaltje in de achtertuin was te klein geworden om allerlei activiteiten uit te voeren. Lokale vrijwilligers bouwden er in de jaren 1970 een nieuwe parochiezaal.

Beschrijving

Pastorie met rechthoekig grondplan van het dubbelhuistype, sinds 1971 gedekt met een leien zadeldak. Gebouw met twee bouwlagen en drie traveeën, opgebouwd in rood baksteenmetselwerk met knipvoegen in combinatie met grijze baksteen voor decoratieve elementen. Rondom is er een lage gecementeerde plint.

Links en rechts, kenmerkende flankerende lagere aanbouwen waarmee de pastorie paalt aan de zijdelingse perceelsgrenzen van de pastorietuin. Tegen de rechtse is aan de voorgevelzijde een serre aangebouwd. De linkeraanbouw bezit een korfboogvormige poortopening afgesloten met een houten wit geschilderde poort. Beide bijbouwen zijn overdekt met een half tentdak.

Voorgevel geritmeerd door een middenrisaliet en hoekpilasters met een dunne kroonlijst, de spaarvelden zijn onder de daklijst afgewerkt door een muizentandfries. Centrale rechthoekige deur met een bovenlicht, voorafgegaan door drie hardstenen treden; nieuwe deur. Rechthoekige vensters in een bakstenen omlijsting met een hoge, rechte ontlastingsboog en bekronende geprofileerde grijze bak- en hardstenen waterlijst op consooltjes. Vensters met hardstenen onderdorpel en witte houten rolluiken. Midden onder de kroonlijst is het jaartal 1862 in het baksteenmetselwerk aangebracht.

Beraapte zijgevels, in de rechterzijgevel met twee rondboogvormige vensters met een verschillend formaat. Blinde zijgevel van de aanbouw.

Achtergevel qua opbouw en uitzicht identiek aan de voorgevel. Op de benedenverdieping, twee grotere aangepaste rechthoekige vensters. Achterdeur voorafgegaan door vijf hardstenen treden met balustrades aan weerszijden van de trap, links ervan staat een Onze-Lieve-Vrouwebeeldje. Beide aanbouwen hebben een deur in de achtergevel. Volledig onderkelderd gebouw met verschillende tongewelfde ruimten. Keldertrap opgebouwd in baksteen met treden in blauwe hardsteen.

Interieur

Binnenin verdeelt een centrale gang het gelijkvloers in twee delen met aan weerszijden woonvertrekken. Kenmerkende vloer met zwarte marmeren tegels waarin op de hoeken een ruitvormig wit blokje marmer gelegd is. Stucplafond met geprofileerde lijsten en centrale rozet waaraan een kroonluchter hangt. Centrale deel van de gang op de vier hoeken omgeven door wandpilasters met composietkapitelen in neoclassicistische stijl. Trap met een eenvoudige houten trappaal. Linkersalon met een schouw in rood marmer en rijkelijk versierd stucplafond met florale motieven en putti, met fraai gedecoreerde kroonlijst, een centraal medaillon en vier hoekmedaillons. In het tegenoverliggende vertrek is er een sobere schouw in zwart marmer eveneens in de achterkamer. Het plafond bestaat uit stucwerk met geprofileerde lijsten, florale motieven een centraal medaillon en hoekmedaillons. In de keuken is er een eenvoudige schouw in zwart marmer, binnenin bekleed met lichtgroene tegels en donkergroene geglazuurde tegels met een bloemmotief. De meeste binnendeuren zijn authentiek. De kapconstructie op de zolder is nog origineel. Een deel van de ommuurde achtertuin werd mee in de bescherming opgenomen.

  • Pastorie Westrem, Liber Memorialis en losse archiefdocumenten, onder meer: Kohier van lasten en voorwaarden op welke zal worden overgegaen tot de aenbesteding tot het bouwen van eene nieuwe pastorij te Massemen Westrem op te rigten te Westrem (1862).
  • Rijksarchief Gent, Scheldedepartement 4014/28, Eredienst (L), Westrem 589.
  • BROECKAERT J. Geschiedenis van Wetteren, gevolgd door eene historische schets der omliggende gemeenten, Gent, 1862, p. 287-303.
  • DE POTTER F. & BROECKAERT J., Geschiedenis van de gemeenten der provincie Oost-Vlaanderen, Vierde reeks, Eerste deel, Gent, 1887.

Bron: BOGAERT C., DUCHÊNE H., LANCLUS K. & VERBEECK M. 2006: Inventaris van het bouwkundig erfgoed, Provincie Oost-Vlaanderen, Gemeenten: Berlare, Buggenhout, Lebbeke, Waasmunster, Hamme en Zele, Bouwen door de eeuwen heen in Vlaanderen 20n, onuitgegeven werkdocumenten.
Auteurs: Verbeeck, Mieke; Duchêne, Helena
Datum:
De tekst wordt ter beschikking gesteld door: Agentschap Onroerend Erfgoed (AOE)

Aanvullende informatie

Het perceel waarop de pastorie gebouwd werd, is aan de voorkant afgesloten door een muur in baksteenmetselwerk. Op regelmatige afstand wordt de omheiningsmuur onderbroken door bakstenen pijlers, met een vlakke afdekking in blauwe hardsteen. Bovenaan wordt de muur versierd met een overhoekse muizentandfries. De centrale opening in de muur wordt afgesloten door hekwerk. Het tuinpad leidt vanaf het toegangshek recht tot de voordeur van de pastorie. De achtertuin van de pastorie omvat eerst een deel ter breedte van voornoemd gebouw. Het vertoont een gazon met enkele hoogstammige bomen en is deels begrensd door bakstenen tuinmuren met pannen afdekking.

  • Onroerend Erfgoed, digitaal beschermingsdossier DO002300, Landelijk Erfgoed Wetteren (VERBEECK M., 2005).
Datum:
De tekst wordt ter beschikking gesteld door: Agentschap Onroerend Erfgoed (AOE)

Relaties

  • Is deel van
    Dorpskom Westrem


Je kan deze pagina citeren als: Inventaris Onroerend Erfgoed 2024: Pastorie Sint-Martinusparochie met tuin [online], https://id.erfgoed.net/erfgoedobjecten/85179 (geraadpleegd op ).

Beheerder fiche: Agentschap Onroerend Erfgoed

Contact

Heb je een vraag of opmerking over deze fiche? Meld het ons via het contactformulier.