Voormalig "Weeshuis van liefdadigheid", "Gesticht van de H. Vincentius a Paulo" en later Heilig Hartkliniek met "Kapel Onze-Lieve-Vrouw-Onbevlekt-Ontvangen".

Historiek

Oprichting van een "hospice" voor wezen en ouderlingen door het Bureel voor Liefdadigheid van de stad, eerst in de oude onderpastorie in de Raamstraat in 1837, door toedoen van burgemeester Karel Stroo en pastoor Dhondt bediend door zusters van Sint-Vincentius a Paulo van Zele. Oprichting van een Liefdadigheidswerkhuis voor spin- en naaiwerk zonder veel succes. Door een legaat van K.L. Misseghers kon grond voor een nieuwbouw aangekocht worden in 1838 aan de Brugsestraat, de huidige Koning Albertstraat. Oudste vleugels van 1840 naar bewaarde plannen van de Eeklose architect Hippolyte De Smet van 1839. Het waren twee eenvoudige gewit bakstenen gebouwen opgetrokken aan de straat en parallel ten zuiden ervan, met negen traveeën en twee bouwlagen onder zadeldak. Met financiële steun van Karel Stroo werd in 1855 de straatgevel naar het oosten verlengd, de kapel aangebouwd aan de oostzijde van de zuidvleugel en werd een haakse oostvleugel met de eerste ziekenzaal gebouwd. De kapel werd volgens de literatuur gebouwd naar de plannen van beeldhouwer Pierre de Vigne-Quyo, die ook voor de uitzonderlijke sculpturale decoratie in vroege romantische neogotiek instond. Kapel gewijd op 4 mei 1857 door Monseigneur Delebecque, bisschop van Gent, toegewijd aan Onze-Lieve-Vrouw-Onbevlekt-Ontvangen. Volgens het kadasterarchief liet K. Stroo op het perceel achter het klooster, palend aan Moei, in 1856 een "paviljoen" optrekken in neobyzantijnse stijl, opgetekend in het kadaster als hospitaal en oorspronkelijk bestemd voor besmettelijke zieken. Later beter gekend als kasteeltje van ridder Stroo en door hem als zomerverblijf gebruikt tot zijn dood in 1873.

Vanaf de jaren 1860 werden nieuwe zalen zoals het "oude mannenhuis" en nutsgebouwen zoals een wasserij, bakkerij en schoenmakerij opgericht. Met financiële steun van de familie Bovyn werd er een weeshuis opgericht in 1893. Door aankoop van gronden ten zuidoosten van het domein ontstonden ongekende expansiemogelijkheden en breidde vooral het ziekenhuis zich verder uit.

In 1933 werd de voorbouw van "het Godshuis" aangepast in neotraditionele stijl en het ziekenhuis gemoderniseerd. Pas in 1945 kon de vzw Zusters van Sint-Vincentius a Paulo de gebouwen en gronden van de COO afkopen. De verkoopakte bepaalde onder meer dat het kasteeltje van ridder Stroo zou omgebouwd worden tot instelling voor besmettelijke zieken. Het lazaret Sint-Elisabeth werd na korte tijd heringericht als weeshuis en zal in de jaren 1960, bij de grote uitbreiding van het ziekenhuis, gesloopt worden.

In 1957 fusioneerde de congregatie van de zusters van Sint-Vincentius a Paulo met die van de zusters van de Kindsheid Jezu van Gent. Hetzelfde jaar nog werden de gebouwen van het oud weeshuis, tot 1954 ook lagere meisjesschool, uitgebreid en omgevormd tot verpleegsterschool (zie gevelsteen). Intussen is dit gebouw ook grotendeels gesloopt in functie van de nieuwe bouw voor het kinderdagverblijf "Kinderlach" dat zijn gebouwen van 1963 rechts van de oprit aan Moei verlaten heeft. Begin de jaren 1960 werd ook de nieuwe, vier bouwlagen hoge ziekenhuisvleugels opgetrokken ten zuiden van de oude gebouwen, met ingang vanaf Moeie.

Aan de kant van Moeie bleef nog een deel van de aangelegde tuin met gras- en bloemenperken en parkbomen bewaard met in het midden een Heilig Hartbeeld op hoge sokkel en een Lourdesgrot in cementrustiek van 1891, voorheen met beeld van Onze-Lieve-Vrouw van Lourdes en Sint-Bernadette. Achteraan bleef de calvarie van Désiré Smitz van 1893, bewaard.

In 2002 werden de oudste straatvleugels aan de Koning Albertstraat gesloopt, de oude zuidvleugel met aanpalende kapel en drie traveeën van de oude oostvleugel bleven behouden en zijn gerestaureerd. Op termijn zal de ziekenhuisfunctie op deze locatie verdwijnen en alle gebouwen overgedragen worden aan de stad Eeklo.

Beschrijving

Thans vanaf de Koning Albertstraat zichtbare geelgeschilderde verankerde bakstenen kloostervleugel van twaalf traveeën en twee bouwlagen onder een zadeldak van zwarte pannen, waarvan negen linker traveeën van 1839, de drie rechter traveeën werden volgens het kadasterarchief toegevoegd in 1877. Rechthoekige vensters op arduinen dorpels, twee rechter traveeën met blinde bovenvensters, en rechthoekige deur in vlakke arduinen omlijsting in de vijfde travee. Horizontaliserende pui- en daklijst onder de houten kroonlijst. Links aansluitende kapel met twee zichtbare traveeën en toegangsportaal. Ten oosten, aanzet van de vroegere haakse ziekenzaalvleugel waarvan drie traveeën en twee bouwlagen bewaard bleven. Gelijkaardige, thans eveneens geelgeschilderde achtergevel met behouden centrale rechthoekige deuromlijsting in hardsteen (thans venster) en latere steekboogdeur in hardstenen omlijsting met hoekblokken en neuten; bekronende rondboognis met Onze-Lieve-Vrouwebeeldje onder waterlijst, in de linker travee.

Recent gerenoveerd interieur met behouden dwarsgang met rondboogdoorgangen en waarop rondboogdeuren met typische bovenlichten uitzien; behouden cementtegelvloer met geometrisch motief. Rechte steektrap tussen twee muren, met vaasvormige trappaal, naar de bovenverdieping met dezelfde aanleg.

Georiënteerde eenbeukige zaalkapel op rechthoekige plattegrond van vijf en een halve traveeën onder leien zadeldak, parallel aan de Koning Albertstraat; vierkant houten klokkenstoeltje boven de westgevel. Opgetrokken uit baksteen, (volgens bewaarde rekingen Scheldesteen), aan de noordzijde gecementeerd met schijnvoegen en doorbroken door twee spitsboogvensters met gietijzeren ramen en glas-in-loodvulling, onder omlopende waterlijst. Rechter travee met uitspringend geschilderd bakstenen portaal met spitsboogpoort met bakstenen archivolten gevat in rechthoekig spaarveld en geflankeerd door versneden steunberen. Nieuwe poort met Onze-Lieve-Vrouwebeeldje op sokkel. Links twee getraliede spitsboogvenstertjes. Vrijstaande oostgevel met iets uitspringende nis met hoge rechthoekige vensters in de zijgevels, en twee flankerende spitsboogvensters met glas-in-loodvulling. Haast volledig ingebouwde zuidgevel.

Opmerkelijk neogotisch interieur, kenmerkend voor de vroege romantische neogotiek, of stukadoorneogotiek. Ruime eenbeukige zaalkapel overwelfd met een gestuct kruisribgewelf met fijne ribben en thans donkergroengeschilderde gewelfvlakken. Polychroom geschilderde ribben doodlopend op bladwerkconsolen. Opmerkelijke oostwand met boven het altaar een hoge nis met indirect verlichte beeldengroep van Onze-Lieve-Vrouw-Onbevlekt-Ontvangen tussen engelen in een stralenkrans. De rechthoekige nis met ingeschreven spitsboog en ezelsrugboog met geajoureerd fijn neogotische houtsnijwerk ertussen wordt geflankeerd door gebundelde, polychroom geschilderde zuiltjes en bekroond door een in stucwerk met houtimitatieschildering uitgevoerde kroonlijst met bekronende driepasmotiefjes met kruisjes. Flankerende hooggeplaatste spitsboogvormige vensters in geprofileerde omlijsting met gietijzeren tracering en glas-in-loodramen. Er onder, spitsboognissen in rijkelijke neogotische gepolychromeerde en vergulde omlijsting met engelenhoofdjes en beelden van de Sint-Joseph en Sint-Vincentius a Paulo. Zijwanden geritmeerd door afwisselend, gelijkaardige rijkelijk met neogotisch stucwerk versierde traveeën in houtimitatiebeschildering met ingewerkte tribunes bij het altaar, preekstoel (verdwenen) in de middentravee en biechtstoel (verdwenen) in de westtravee. Er boven, spitsboognissen met beelden van de evangelisten, respectievelijk van Sint-Mattheus en Sint-Johannes, Sint-Marcus en Sint-Lucas. Tussenliggende traveeën voorzien van ingewerkte kruiswegstaties onder omlopende lijst. Omlopende kleurrijke marmeren plint en boogfries die de wanden in twee registers verdeelt. Bovenste register voorheen geschilderd met imitatiestenen met centraal stermotiefje en voegen, thans egaal geelgeschilderd. Westzijde met toegangsdeur in uitgewerkte, bruingeschilderde omlijsting en doksaal ondersteund door twee slanke gebundelde zuilen met composietkapiteel; bekronende neogotische houten borstwering. Achterwand op doksaal voorzien van drie monumentale schilderijen.

Mobilair: in zijn geheel ontworpen door P. De Vigne-Quyo in 1855.

Schilderijen: de "Hemelvaart van Christus", links de "Vermenigvuldiging der vissen" en rechts, de "Bergrede", monumentale schilderijen op doek, uitgevoerd door F. Anseele, voor 1863.

Beeldhouwwerk: Onze-Lieve-Vrouw-Onbevlekt-Ontvangen omgeven door engelen, in gepolychromeerd hout (?); beelden van Sint-Jozef en Sint-Vincentius-a-Paulo, in gepolychromeerd hout (?); in nissen aan de oostwand, beelden van Sint-Mattheus, Sint-Johannes, Sint-Marcus, Sint-Lucas, Sint-Paulus en Sint-Petrus, gepolychromeerde plaaster, in nissen boven uitgewerkte traveeën; beeldengroep van de Heilige Familie, gepolychromeerde plaaster, op houten sokkel met opschrift: "Jezus Maria Joseph/ verlicht ons. Help ons/ verlost ons. Amen", beeld van Sint-Antonius, gepolychromeerde plaaster, op sokkel. Neogotisch altaar, thans wit en rood geschilderd hout, tafel met reliëf van het Lam Gods, Christus- en Mariamonogram; tabernakel met bekronende nis en kruisbeeld. Kruisweg: reliëfs in gepolychromeerde plaaster, in zwarte omlijsting; bekronend schildje met kruis. Glasramen uit het atelier van Samuel Coucke (Brugge), met Heilig Hart van Jezus en Maria, Sint–Carolus B. en Sint-Stanislas K. gedateerd 1882, SSint-Franciscus A. en Sint-Ignatius L., gedateerd 1891.