erfgoedobject

Parochiekerk Sint-Bavo met kerkhof

bouwkundig element
ID
8593
URI
https://id.erfgoed.net/erfgoedobjecten/8593

Juridische gevolgen

Beschrijving

Vernieuwde pseudo-basilicale kerk met omringend, ommuurd kerkhof. Classicistische kerk van 1776, hernieuwd in 1971-1974 naar ontwerp van architect R. Borremans, gegevens vermeld op een gedenksteen in de kerk.

De plattegrond ontvouwt een vierkante westertoren met ten zuiden een ronde traptoren, waarnaast een rechthoekig portaal; een ronde doopkapel ten noorden; driebeukig schip van vijf traveeën en een koor met twee rechte traveeën en driezijdige sluiting; noordelijke en zuidelijke sacristie. Baksteenbouw op plint van natuursteen (hergebruikt materiaal); schip en koor onder zadeldak, sacristieën onder afgesnuit zadeldak (leien).

Westergevel met neoromaanse inslag. Noord- en zuidgevel met classicistische rondboogvensters in vlakke omlijstingen met imposten en sluitsteen. Noordgevel met rechthoekig gedicht deurtje. Toren met kruisribgewelf met klokkengat. Middenbeuk: Toscaanse zeilen op achtzijdige arduinen sokkels en arduinen kapitelen onder rondboogarcaden; tongewelf. Zijbeuken onder half tongewelf. Koor onder tongewelf met halfkoepelvormige sluiting.

Mobilair: hoofd- en zijaltaren (18de eeuw); biechtstoel en preekstoel (18de eeuw); koorgestoelte (19de eeuw). Arduinen doopvont (15de eeuw).


Bron: D'HUYVETTER C., DE LONGIE B. & EEMAN M. met medewerking van LINTERS A. 1978: Inventaris van het cultuurbezit in België, Architectuur, Provincie Oost-Vlaanderen, Arrondissement Aalst, Bouwen door de eeuwen heen in Vlaanderen 5n1 (A-G), Brussel - Gent.
Auteurs: d'Huyvetter, Clio; de Longie, Bea; Eeman, Michèle
Datum:
De tekst wordt ter beschikking gesteld door: Agentschap Onroerend Erfgoed (AOE)

Aanvullende informatie

Kerkhof omheen de parochiekerk met een collectie van graftekens uit de 20ste eeuw.

De kerk staat aangeduid op de laat 18de-eeuwse Ferrariskaart echter zonder aanduiding van een kerkhof. Het kerkareaal wordt er omgeven door bomenrijen. De Atlas der buurtwegen uit 1840 geeft de locatie van de kerk weer, evenwel terug zonder kerkhof. Ten westen van de kerk staat nog een bouwvolume waardoor de kerk achterin staat en via een wegel toegankelijk is. Pas op de stafkaart van 1904 wordt er expliciet een kerkhof aangeduid. Volgens de stafkaart van 1939 zijn alle bebouwing tussen de straat en de kerk afgebroken. De stafkaart van 1981 toont de kerk en de nieuwe begraafplaats ten oosten van het kerkhof.

Het oude met een bakstenen muur omheinde dorpskerkhof rond de kerk biedt een volledig overzicht aan hardstenen graftekens uit de eerste helft van de 20e eeuw tot de late jaren 1960. De muur is manshoog ten noorden, oosten en zuiden van het kerkhof. Ten westen, aansluitend bij de straat is de muur lager en afgewerkt met kantelen, afgedekt met blauwe hardsteen. Twee hardstenen pijler flankeren de toegang tot het kerkhof.

Alle typische vormen van graftekens zijn vertegenwoordigd: kruisvormige stèles, stèles met (verhoogde) grafzerken of in omheinde graftuinen. Zowel eclectische, art deco als modernistische graftekens zijn aanwezig. De meeste graftekens zijn voorzien van een tekstplaat in marbriet. Porseleinfoto’s, metalen applicaties (gekruisigde christus en portret van christus) komen regelmatig voor. 

Opmerkelijk is het grafteken van de katholieke burgemeestersfamilie vander Linden ten westen van de kerk. Zij waren eigenaars van Hoeve Hof ter Elzen ten noorden van het kerkhof en een landhuis ten zuiden van de kerk (Zarlardingestraat 112). Het neogotische grafteken bestaat uit een gecementeerde muur met twee hoekpijlers en in het midden een puntgevel, het geheel afgedekt met hardstenen afdekstenen. In het midden staat een gietijzeren kruis, geflankeerd door twee hardstenen platen met de grafschriften. De omheinde graftuin heeft een smeedijzeren hekken op een bakstenen, gecementeerd muurtje. Het hekken is gedecoreerd met vierlobben en kruisbloemen.

In de kerk bleef de marmeren grafzerk van Van Ongheval – Cooman (+1766) en de epitafen voor Anna Catharina van Ongeval (+1815), Ant. Lepoivre (+ 1840) en vander Linden – Le Poivre (+1844) bewaard.

Het kerkhof werd bezocht in 2017.

  • Atlas van de Buurtwegen, opgesteld naar aanleiding van de wet op de buurtwegen van 10 april 1841, schaal 1:2.500 (overzichtsplannen schaal 1:10.000).
  • Kabinetskaart van de Oostenrijkse Nederlanden voor Zijn Koninklijke Hoogheid de Hertog Karel Alexander van Lotharingen, Jozef Jean François de Ferraris, Koninklijke Bibliotheek van België, uitgegeven in 1770-1778, schaal 1:11.520 herleid naar 1:25.000.
  • Topografische  kaarten van België, Herziening derde editie, Militair Cartografisch Instituut, uitgegeven in 1900-1930 (editie 1904), schaal 1:20.000.
  • Topografische  kaarten van België, Herziening derde editie, Militair Cartografisch Instituut, uitgegeven in 1939, schaal 1:20.000.
  • Topografische basiskaart, Nationaal Geografisch Instituut, uitgegeven in 1981.
Datum:
De tekst wordt ter beschikking gesteld door: Agentschap Onroerend Erfgoed (AOE)

Relaties


Je kan deze pagina citeren als: Inventaris Onroerend Erfgoed 2024: Parochiekerk Sint-Bavo met kerkhof [online], https://id.erfgoed.net/erfgoedobjecten/8593 (geraadpleegd op ).

Beheerder fiche: Agentschap Onroerend Erfgoed

Contact

Heb je een vraag of opmerking over deze fiche? Meld het ons via het contactformulier.