erfgoedobject

Huis Priem

bouwkundig element
ID
86695
URI
https://id.erfgoed.net/erfgoedobjecten/86695

Juridische gevolgen

  • is aangeduid als vastgesteld bouwkundig erfgoed Huis Priem
    Deze vaststelling is geldig sinds

  • is aangeduid als vastgesteld bouwkundig erfgoed Huis Priem
    Deze vaststelling was geldig van tot

Beschrijving

Neoclassicistisch herenhuis "Huis Priem", gebouwd in 1874 (zie bouwaanvraag en jaartalsteen in achtergevel) in opdracht van dokter Theophile Priem wiens praktijk gelegen is aan de zuidzijde van de straat.

Historiek

Op de plaats waar het herenhuis wordt opgetrokken, is in de eerste helft van de 19de eeuw de leerlooierij van Albert Priem gelegen, grootvader van de bouwheer. Deze wordt weergegeven op het primitief kadasterplan (circa 1830) als een half vrijstaand breedhuis, licht achteruitspringend ten opzichte van de rooilijn, met haakse bijgebouwen, een schorsmolen - weergegeven op achthoekig grondplan - en werkplaatsen aan de achterzijde (heden nog deels bewaard). De uitgebreide eigendom strekt zich ook grotendeels uit langs de Kistestraat met onder meer verscheidene huizen en tuinen.

Bij de bouw van het herenhuis in 1874 wordt de rooilijn gevolgd en op het perceel aan de westzijde (nummer 47) een extra poortgebouw opgetrokken. Op het stadsplan van onderwijzer Edmond De Slypere van circa 1880 wordt het herenhuis met poortgebouw en annexen, onder meer een parallel volume dat niet wordt geregistreerd in het kadaster, afgebeeld, met nog steeds de identificatie als leerlooierij.

Na de dood van Theophile Priem in 1878 blijft de woning in eigendom van de weduwe en later van zijn vijf zussen. Bij aanpassing van de rooilijn in 1901 wordt het poortgebouw aan de westzijde gesloopt en vervangen door een nieuwe poort (oude postkaart). In 1909 wordt een deel van de werkplaats achterin (oostzijde) afgebroken; de woning krijgt een kleine uitbouw aan de oostzijde van de achtergevel.

In 1911 wordt het huis aangekocht door notaris Joseph Van Daele, wiens zoon Paul er in de jaren 1920 een groothandel in metaalwaren in onderbrengt, met later een detailhandel in de Kortrijkstraat. In 1943 wordt de poort aan de westzijde verbouwd tot woonst (nummer 47) met achterliggend magazijn. In 1953 en 1968 worden de magazijnen nogmaals uitgebreid achter de nog resterende delen van de leerlooierij.
In de jaren 1980 is in het herenhuis een kunstgalerij en antiekhandel gevestigd. Heden kunstgalerij (doorrit) en architectenbureau.

Beschrijving

Exterieur

Breedhuis van vijf traveeën en twee bouwlagen onder zadeldak (nok evenwijdig met straat; mechanische pannen). Bepleisterde en witgeschilderde lijstgevel voorzien van imitatiebossage op begane grond. Attiek onder geprofileerde houten kroonlijst op gekoppelde herme-modillons waartussen casementen. Gebruik van natuursteen voor hoge plint, onderdorpels en doorlopende cordonlijst. Accent op brede poorttravee links door middel van balkon met fraaie gietijzeren leuning op zware voluutconsoles. Borstweringen met casementen. Rechthoekige (begane grond) en segmentbogige (verdieping) muuropeningen in geriemde omlijstingen, op verdieping voorzien van oren en sluitstenen met festoenornamenten. Bewaard houtwerk (T-ramen). Luiken vervangen door rolluiken. Tweeledige rechthoekige poort met bovenlicht. Getraliede segmentbogige kelderopeningen.
Sobere witgeschilderde bakstenen achtergevel met gepekte plint waarin jaartalsteen met "1874"; begane grond met onder meer T-ramen voorzien van fraai uitgewerkte rolluikkasten.
Aan de oostzijde, haakse witgekalkte bakstenen achterbouw, restant van de voormalige werkplaatsen horend bij de leerlooierij. Vroegere tuin deels verhard; naar verluidt verdwenen Ginkgo biloba (conifeer).

Interieur. Poortdoorgang ingericht als expositieruimte met glazen tochtdeur; bewaarde kooflijst, valse wandbekleding en nieuwe vloer. Inkom aan oostzijde gevat tussen gecanneleerde halfronde zuilen met composietkapiteel en afwerking met marmerimitatiebeschildering; natuurstenen trap; deels beglaasde vleugeldeur met gebogen bovenlicht. Zelfde toegang aan de westzijde van de doorrit, heden achter valse wand.
Gang parallel met straat waarop de vertrekken van de benedenverdieping uitkomen via vleugeldeuren; bewaard stucplafond met rozetten en zwart-witte marmeren tegelvloer. Aan noordzijde, houten bordestrap met marmeren aanzettrede; ingesnoerde trappaal en balusterleuning. Vertrekken aan straatzijde verbonden door vierdelige recentere houten deur met (gekleurd) glas-in-loodbeglazing. Rijkelijk uitgewerkte stucplafonds met uitgespaarde hoeken en centrale rozetten, parket- en plankenvloer, marmeren schouwen, decoratief sluitwerk. In salon aan oostzijde resterende omlopende lijst van houten lambrisering. Vertrekken aan tuinzijde met o.m. decoratieve en kleurrijke cementtegel- en mozaïekvloeren. Bakstenen toegangstrap naar kelder onder gedrukt witgekalkt tongewelf.

  • Heemkundige Kring De Roede van Tielt, Fototheek.
  • Kadasterarchief West-Vlaanderen, 207 : Mutatieschetsen, Tielt, Afdeling 1, 1975/20.
  • Stadsarchief Tielt, Bouwaanvragen Tielt, 1874/3184 (aanvraag en bouwplan verdwenen).
  • DE GRYSE P., Tielt graag gezien, Aarsele-Kanegem-Schuiferskapelle-Tielt, Tielt, 2003, nr. 118.
  • Dit is West-Vlaanderen, deel 3, Brugge, 1962, p. 1865.
  • MAES A.; VANDEPITTE P., Woonhuizen. Onbewust monumenten, Tielt, 1990, p. 52-53.
  • OSTYN R., Het verhaal van de Ieperstraat, Tielt, onuitgegeven nota, s.d., s.p.
  • OSTYN R., Historische stedenatlas van België, Tielt, Brussel, 1993, p. 82, 90.
  • VAN LAERE F., Van huidevetterij tot kunsthandel Ieperstraat 45, Tielt, onuitgegeven oefening Kunstwetenschappen en Archeologie : Bouwkunst, Universiteit Gent, 1993-1994.

Bron: CALLAERT G. & SANTY P. met medewerking van BOONE B., DEVOOGHT K. & MOEYKENS S. 2007: Inventaris van het bouwkundig erfgoed, Provincie West-Vlaanderen, Gemeente Tielt, Deel I: Stad Tielt (straten A-R), Deel II: Stad Tielt (straten S-Z), Deelgemeenten Aarsele, Kanegem en Schuiferskapelle, Bouwen door de eeuwen heen in Vlaanderen WVL29, onuitgegeven werkdocumenten.
Auteurs: Callaert, Gonda; Santy, Pieter
Datum:
De tekst wordt ter beschikking gesteld door: Agentschap Onroerend Erfgoed (AOE)


Relaties


Je kan deze pagina citeren als: Inventaris Onroerend Erfgoed 2024: Huis Priem [online], https://id.erfgoed.net/erfgoedobjecten/86695 (geraadpleegd op ).

Beheerder fiche: Agentschap Onroerend Erfgoed

Contact

Heb je een vraag of opmerking over deze fiche? Meld het ons via het contactformulier.